R1OAvWowODkQW1

Ilustracja jest owalnym portretem mężczyzny w średnim wieku. Postać jest zwrócona do nas półprofilem. Ma na sobie zbroję i płaszcz. Zbroję zdobi herb z czarnym orłem. Twarz mężczyzny jest pociągła, nos prosty. Postać na ma zarost na twarzy – zakręcone wąsy oraz bródkę. Na głowie mężczyzny znajduje się hełm. Pod portretem tekst w języku łacińskim.

Konrad Wallenrod powstał w latach 1825–1827, a opublikowany został w roku 1828. Adam Mickiewicz, pisząc utwór, wzorował się na tradycji angielskiej powieści poetyckiejpowieść poetyckapowieści poetyckiej. Za twórców tego gatunku uważa się Waltera Scotta oraz George’a Byrona. Mickiewicz znał ich dzieła, przetłumaczył także na język polski słynną powieść poetycką Byrona pod tytułem Giaur. Powieść poetycka stała się jednym z najważniejszych gatunków literatury pierwszej połowy XIX wieku, ponieważ znakomicie wpisywała się w programowe założenia romantyzmu. Romantycy postulowali swobodę twórczą, stąd otwarta forma literacka, w której łączyli różne pierwiastki oraz mieszali liryczność, dramatyczność i epickość.

Konrad Wallenrod spełnia wszystkie podstawowe reguły gatunku powieści poetyckiej, choć sam autor określał ten utwór odmiennie. Adam Mickiewicz opatrzył swoje dzieło podtytułem Powieść historyczna z dziejów litewskich i pruskich. Fabuła utworu nawiązuje do wydarzeń i postaci historycznych. Akcja poematu toczy się w XIV wieku w krzyżackim zamku w Marienburgu (Malborku). Mickiewicza zainspirowała postać autentycznego mistrza zakonu krzyżackiego z lat 1391–1393: Konrada von Wallenrode. Według kronik Wallenrode opuścił swoich rycerzy przed rozpoczęciem oblężenia Wilna w 1392 roku, co doprowadziło do klęski Krzyżaków. Mickiewicz opatrzył tekst licznymi przypisami odnoszącymi się do historii, a utwór poprzedził przedmową, w której przedstawia rys dotyczący przeszłości Litwinów. Poeta stosuje kostium historycznykostium historyczny (maska historyczna)kostium historyczny, oddaje styl życia i obyczaje panujące w Zakonie Krzyżackim, w rzeczywistości jednak traktuje historię dość swobodnie. Staje się ona pretekstem do ukazania jednostki stojącej wobec konieczności tragicznego wyboru.

R17wIFqD68BKY

Ilustracja przedstawia dwa budynki. Jeden z budynków stoi po lewej stronie. Ma wysoką wieżę. Drugi, stojący po prawej ma liczne kolumny. U góry ilustracji ukazana jest podobizna mężczyzny. Jest objęta bogato zdobioną ramą w kształcie herbu. Mężczyzna jest w średnim wieku. Ma pociągłą twarz i prosty nos. Ubrany jest z zbroję przyozdobioną herbem z orłem, na głowie ma hełm. Nad ilustracją napis: mieszkanie i wizerunek w Marienburgu Konrada Wallenroda Wielkiego Mistrza 1391. Pod ilustracją napis w języku francuskim.

Konrad Wallenrod jest w istocie powieścią w masce. Utwór został napisany, gdy Mickiewicz przebywał w Rosji, gdzie został zesłany za działalność w młodzieżowych organizacjach filomatów i filaretów. Z uwagi na cenzurę poeta nie mógł opublikować utworu jawnie zachęcającego do walki przeciwko caratowi. Dzięki przeniesieniu akcji do średniowiecza, poemat zyskał podwójną wymowę – przedstawiał sensacyjną opowieść o Wallenrodzie, ale zawierał także sens ukryty, związany z aktualną sytuacją polityczną. Mickiewicz, sięgając po formułę powieści poetyckiej, twórczo ją wzbogacił, czyniąc z utworu rozbudowaną metaforę odnoszącą się do doświadczeń i dylematów ówczesnych patriotów.

Słownik