Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Przed omówieniem pozytywnych i negatywnych skutków urbanizacji warto przypomnieć sobie inne zagadnienia związane z rozwojem i funkcjonowaniem miast. Omówiono je w e‑materiałach: „Czynniki lokalizacji jednostek osadniczych – gdzie powstanie miasto?”, „Etapy urbanizacji”, „Obliczanie wskaźnika urbanizacji”, „Przyczyny zróżnicowania współczynnika urbanizacji na świecie”, „Najludniejsze zespoły miejskie na świecie”, „Miasta i ich funkcje”, „Fizjonomia miast”, „Warunki życia w różnych miastach”.

bg‑cyan

Pozytywne konsekwencje życia w wielkich miastach

  • Rozwój zróżnicowanych usług oraz przemysłu daje zwiększone szanse na znalezienie pracy;

  • ułatwiony dostęp do usług, w tym do placówek edukacyjnych, kulturalnych, służby zdrowia;

  • szanse na podnoszenie kwalifikacji i zrobienie kariery;

  • możliwość osiągnięcia wysokiego standardu życia ludności;

  • dobrze rozwinięta infrastruktura technicznainfrastruktura technicznainfrastruktura techniczna w porównaniu z obszarami wiejskimi;

  • większy wybór towarów w sklepach;

  • duży rynek zbytu;

  • większy komfort życia;

  • większe możliwości rozwijania swoich zainteresowań;

  • powszechny dostęp do informacji i nowoczesnych technologii;

  • ułatwiony dostęp do dóbr kultury, ochrony zdrowia, szkół, uczelni wyższych;

  • rozwój transportu publicznego.

bg‑cyan

Negatywne konsekwencje życia w wielkich miastach

  • Zanieczyszczone powietrze;

  • hałas;

  • większa przestępczość;

  • duże odległości, np. między domem a miejscem pracy;

  • korki na ulicach;

  • tłok na chodnikach;

  • życie w ciągłym stresie i pośpiechu;

  • negatywny wpływ stresu i pośpiechu na zdrowie psychiczne i fizyczne mieszkańców;

  • wyższe ceny artykułów spożywczych;

  • wyższe ceny usług;

  • wyższe czynsze i rachunki za media;

  • mniejsza ilość zieleni;

  • często brak czasu na spotkania z przyjaciółmi;

  • powszechność chorób cywilizacyjnych;

  • zmniejsza się wielkość rodziny, coraz mniej rodzin wielopokoleniowych w jednym gospodarstwie, zmiana w stosunkach między członkami rodzin (powszechne są układy partnerskie), następuje rozluźnienie więzi emocjonalnych;

  • zmiana podejścia w postrzeganiu roli rodziny: wyższy wiek zawierania małżeństw z powodu nastawienia na karierę,

  • przytłaczająca anonimowość mieszkańców.

bg‑cyan

Pozytywne skutki urbanizacji

Pozytywne skutki urbanizacji są podobne dla krajów wysoko i słabo rozwiniętych.

Pozytywne skutki urbanizacji w krajach o różnym poziomie rozwoju

kraje wysoko i słabo rozwinięte gospodarczo

gęstość zaludnienia

duża gęstość zaludnienia to potencjalnie większy rynek zbytu w mniejszej odległości np. od siedziby firmy oraz bogatszy wybór wśród ofert nieruchomości; zwiększająca się liczba mieszkańców wpływa również na rozwój usług i przemysłu

transport

rozbudowa infrastruktury technicznej; większe środki przeznaczane na remont i konserwację dróg; rozbudowana sieć połączeń komunikacji miejskiej (autobusy, tramwaje); dostęp do nowoczesnych, ekologicznych środków transportu (rowery miejskie, hulajnogi elektryczne)

społeczeństwo

możliwość nawiązywania znajomości z osobami, z którymi ma się na to ochotę; brak uprzedzeń co do innych osób; możliwość poznania różnych ciekawych osobowości; indywidualizacja jednostki; wzrost zapotrzebowania na kompleksowo zaspokajane potrzeby

jakość życia

zmiany w strukturze zawodowej ludności: zwiększenie się zatrudnienia w usługach z równoczesnym spadkiem zatrudnienia w rolnictwie; szerszy wybór ofert pracy na rynku, w tym ofert z dużo lepszą płacą; możliwość samodoskonalenia się, bogata oferta szkół, uczelni oraz kursów zawodowych; ułatwiony dostęp do opieki społecznej i pomocy socjalnej; dostęp do instytucji związanych z kulturą: teatry, muzea, opery; wolność co do sposobu wyrażania się przez ubiór, sposób i styl życia; możliwość spędzania wolnego czasu w wybrany przez siebie sposób

zdrowie

bardzo dobry dostęp do ośrodków zdrowia i szpitali; szybszy dojazd służb ratowniczych; wysoki poziom specjalizacji lekarzy; poprawa warunków sanitarno‑epidemiologicznych; spadek wskaźnika śmiertelności i wydłużenie się średniej długości życia

środowisko przyrodnicze

tworzenie parków miejskich, czyli miejsc, gdzie całe rodziny mogą bawić się i obcować z przyrodą; wzrost świadomości ekologicznej i promowanie zachowań służących ochronie środowiska przyrodniczego (np. darmowe parkingi dla osób korzystających z samochodów elektrycznych)

zarządzanie przestrzenią

większe możliwości rozbudowy infrastruktury drogowej, sieci energetycznej czy sieci wodno‑kanalizacyjnej; łatwiej i taniej jest dotrzeć do dużej liczby potencjalnych odbiorców dzięki większej gęstości zaludnienia; koncentracja pewnych rodzajów działalności w określonych miejscach

bg‑cyan

Negatywne skutki urbanizacji

Negatywne skutki urbanizacji możemy zróżnicować zależnie od tego, czy mówimy o krajach wysoko czy słabo rozwiniętych.

Negatywne skutki urbanizacji w krajach o różnym poziomie rozwoju

kraje wysoko rozwinięte gospodarczo

kraje słabo rozwinięte gospodarczo

gęstość zaludnienia

duża gęstość zaludnienia powoduje duże zapotrzebowanie na rozwój budownictwa wielorodzinnego, presję na środowisko, wzrost cen gruntu, a tym samym wysokie koszty życia; zmiana struktury demograficznej zarówno w miastach, jak i na wsiach skutkuje obniżeniem się przyrostu naturalnego, zmniejszeniem dzietności kobiet

niekontrolowany, żywiołowy wzrost migracji ludzi ze wsi wywołuje trudności z zapewnieniem mieszkań czy choćby schronienia; na obrzeżach powstają dzielnice nędzy (w różnych państwach dzielnice te mają różne nazwy - np. w Brazylii są to fawele, a w Indiach slumsy)

komunikacja

korki uliczne; brak miejsc parkingowych; długi czas dojazdów do pracy; konieczność rozbudowania kosztownego transportu publicznego; ruch miejski powoduje hałas i wydzielanie dużej ilości tlenku węgla(IV), spalin i innych substancji toksycznych

brak rozbudowanej infrastruktury drogowej; trudności w przemieszczaniu się; słaba organizacja transportu publicznego; samochody o niskim standardzie powodują wydzielanie dużej ilości toksycznych spalin, na ulicach można spotkać riksze, zwierzęta

społeczeństwo

anonimowość; wysoka przestępczość; segregacja społecznasegregacja społeczna segregacja społeczna (tworzenie się np. Chinatowns, Koreatowns); konflikty społeczne; trudności adaptacyjne imigrantów z krajów słabiej rozwiniętych, pochodzących z innych kultur; wysokie koszty utrzymywania niepracujących imigrantów; bezdomność; powstawanie subkultur; anonimowość kontaktów międzyludzkich, związana ze znieczulicą społeczną; zmniejszenie się wielkości rodziny, a co za tym idzie, mniej rodzin wielopokoleniowych w jednym gospodarstwie skutkuje zmianą w stosunkach między członkami rodzin, powszechne są układy partnerskie, następuje rozluźnienie więzi emocjonalnej; wyższy wiek zawierania małżeństw z powodu nastawienia na karierę

wysoka przestępczość, w tym np. prostytucja, wykorzystywanie nieletnich do pracy w sektorze nieformalnym; brak kompetencji i wykształcenia rodzi wysokie bezrobocie, rozwój nielegalnych działalności oraz brak możliwości otrzymywania stałych kontraktów; bezdomność

jakość życia

duża konkurencja na rynku pracy; wysokie koszty życia; często mała powierzchnia mieszkalna w budownictwie wielokondygnacyjnym; wysokie ceny mieszkań i domów; pośpiech, życie w stresie

trudności ze znalezieniem pracy; niskie zarobki; utrudniony dostęp do usług; wiele budynków mieszkalnych o niskim standardzie pozbawionych bieżącej wody, elektryczności, wind; dużo osób na jednostkę powierzchni mieszkalnej

zdrowie

szybkie tempo życia wywołuje stres, przyczynia się do niewłaściwej diety i wielu chorób cywilizacyjnych: sercowych i krążeniowych (nadciśnienie tętnicze, choroba wieńcowa, zawał, udar mózgu), nowotworowych, psychicznych, alkoholizmu, narkomanii, alergii

utrudniony dostęp do bieżącej wody, zanieczyszczenie wody, niski poziom higieny, zbieranie śmieci ulicznych, niedożywienie i głód powodują rozwój wielu chorób zakaźnych, nadumieralność niemowląt; zanieczyszczenie powietrza sprzyja chorobom układu oddechowego

środowisko przyrodnicze

mało terenów zielonych; hałas; zanieczyszczenie powietrza i wód; zwiększona ilość odpadów i ścieków; zmiany klimatyczne (tworzenie się wysp ciepła w wyniku oddawania ciepła przez budynki); zajmowanie terenów rolniczych i lasów

degradacja środowiska; zbyt duża ilość nieutylizowanych śmieci i ścieków; nieprzestrzeganie norm zanieczyszczeń przez zakłady przemysłowe wywołuje zanieczyszczenie powietrza, wód, skażenie gleb

zarządzanie przestrzenią

problemy z zapewnieniem dobrej jakości wody pitnej; problemy gospodarki odpadami i ściekami; konieczność rozbudowy kosztownej infrastruktury w postaci dróg, parkingów, sieci energetycznej, sieci wodno‑kanalizacyjnej; trudności w organizacji transportu publicznego

trudności w dostawie wody pitnej, energii, często nierozwiązane problemy odpadów i ścieków; zbyt wysokie koszty rozbudowy infrastruktury; polityka związana z przestrzenią miejską nie nadąża za lawinowym napływem imigrantów ze wsi; trudności w zahamowaniu rozwoju dzielnic nędzy

Słownik

infrastruktura techniczna
infrastruktura techniczna

urządzenia, sieci przesyłowe i związane z nimi obiekty świadczące niezbędne usługi dla danej jednostki przestrzenno‑gospodarczej (osiedla, dzielnicy, miasta, zakładu przemysłowego) w zakresie energetyki, dostarczania ciepła, wody, usuwania ścieków i odpadów, transportu, teletechniki itp.

segregacja społeczna
segregacja społeczna

faktyczne lub prawne oddzielenie od siebie w ramach jednego państwa grup ludzi ze względów etnicznych, rasowych lub religijnych