Przeczytaj
Przyrost wtórny na grubość u roślin nagonasiennych i okrytonasiennych dwuliściennych
Przyrost wtórny na grubość u roślin nagonasiennych i okrytonasiennych dwuliściennych jest możliwy dzięki obecności wtórnych tkanek merystematycznychtkanek merystematycznych – kambiumkambium i fellogenufellogenu.
Kambium zakłada się z komórek prokambium znajdujących się wewnątrz wiązki przewodzącej pomiędzy drewnem pierwotnymdrewnem pierwotnym i łykiem pierwotnymłykiem pierwotnym oraz z komórek miękiszu obecnych między wiązkami. W ten sposób powstaje ciągły pierścień komórek merystematycznych, które dośrodkowo odkładają elementy drewna wtórnegodrewna wtórnego, a odśrodkowo łyka wtórnegołyka wtórnego.
Fellogen zakłada się zazwyczaj z komórek miękiszu położonych pod epidermąepidermą. Ciągły pierścień komórek merystematycznych dośrodkowo odkłada elementy fellodermy (miękiszu korkowego), a odśrodkowo fellemu (korka). Aktywność merystematyczna fellogenu prowadzi do powstania wtórnej tkanki okrywającej – perydermyperydermy (korkowicy).
Większość roślin jednoliściennych nie ma zdolności do przyrostu wtórnego na grubość, wykazując jedynie pierwotną budowę anatomiczną łodygi. Na przekroju poprzecznym zaznacza się obecność zamkniętych wiązek przewodzącychwiązek przewodzących rozmieszczonych nieregularnie w miękiszu zasadniczym, który wypełnia łodygę.
Nieliczne rośliny jednoliścienne wykazują przyrost wtórny na grubość, np. drzewiaste formy z rodzaju dracena (Dracaena) lub juka (Yucca). Z uwagi na brak typowo wykształconych merystemów wtórnychmerystemów wtórnych przyrost na grubość jest nietypowy i znacznie różni się od przyrostu wtórnego występującego u roślin nagonasiennych i okrytonasiennych dwuliściennych.
Przyrost wtórny na grubość u roślin jednoliściennych
Przyrost wtórny na grubość u niektórych roślin jednoliściennych jest możliwy dzięki obecności kambium anomalnego – specjalnej wtórnej tkanki merystematycznej charakterystycznej dla drzewiastych jednoliściennych. Jej budowa odbiega od struktury typowego kambium występującego u roślin nagonasiennych i okrytonasiennych dwuliściennych.
Kambium roślin jednoliściennych powstaje w wyniku odróżnicowania części komórek tkanki miękiszowejtkanki miękiszowej położonych na zewnątrz od pierwotnych wiązek przewodzącychpierwotnych wiązek przewodzących. Kambium anomalne przyjmuje postać ciągłego cylindra zbudowanego z wielu warstw ściśle przylegających do siebie wrzecionowatych komórek merystematycznych. Komórki te dzielą się peryklinalnieperyklinalnie, odkładając nowe pokłady komórek w dwóch kierunkach, dośrodkowo i odśrodkowo.
Częściej, dośrodkowo, odkładane są komórki dające początek wtórnej tkance miękiszowej i wtórnym wiązkom przewodzącymwtórnym wiązkom przewodzącym. U większości drzewiastych jednoliściennych nowo powstałe elementy tkanek przewodzących tworzą wiązki koncentryczne leptocentryczneleptocentryczne.
Odśrodkowo – rzadziej – odkładane są komórki wtórnej tkanki miękiszowej. Zwiększająca się liczba wtórnych wiązek przewodzących oraz komórek miękiszu wtórnego powoduje właśnie przyrost na grubość łodygi niektórych roślin jednoliściennych. Dodatkowo pod epidermą część komórek miękiszu pierwotnego ulega odróżnicowaniu i uzyskuje zdolność do podziałów. Komórki te dzielą się peryklinalnie, tworząc kilkukomórkowe serie. Następnie ulegają suberynizacjisuberynizacji, w wyniku czego powstaje korek piętrowy – specjalna wtórna tkanka okrywająca występująca jedynie u drzewiastych jednoliściennych.
Słownik
tkanka przewodząca wodę i sole mineralne; powstaje w wyniku działania merystemu pierwotnego – stożka wzrostu korzenia i stożka wzrostu łodygi
tkanka przewodząca wodę i sole mineralne; powstaje w wyniku działania merystemu wtórnego – kambium
pierwotna tkanka okrywająca nadziemne części rośliny zbudowana z jednej warstwy ściśle przylegających do siebie komórek pozbawionych chloroplastów; od zewnątrz pokryta warstwą kutykuli; jej wytworami są: aparaty szparkowe, włoski i kolce
inaczej miazga korkotwórcza; rodzaj wtórnej tkanki merystematycznej odpowiedzialnej za wzrost korzenia i łodygi na grubość; wynikiem aktywności merystematycznej są odkładane dośrodkowo elementy fellodermy i odśrodkowo elementy fellemu oraz powstanie perydermy
inaczej miazga; rodzaj wtórnej tkanki merystematycznej odpowiedzialnej za wzrost korzenia i łodygi na grubość; wynikiem aktywności merystematycznej są odkładane dośrodkowo elementy drewna wtórnego i odśrodkowo elementy łyka wtórnego
tkanka przewodząca produkty fotosyntezy; powstaje w wyniku działania merystemu pierwotnego – stożka wzrostu korzenia i stożka wzrostu łodygi
tkanka przewodząca produkty fotosyntezy; powstaje w wyniku działania merystemu wtórnego – kambium
rodzaj tkanki twórczej obecnej w roślinie od pewnej fazy rozwoju; powstaje z odróżnicowanych komórek tkanki stałej, które, powracając do stanu embrionalnego, uzyskują zdolność do podziałów komórkowych
inaczej korkowica; wtórna tkanka okrywająca powstająca w wyniku aktywności merystematycznej fellogenu; składa się z wielu warstw martwych komórek fellemu (korka), jednej warstwy żywych komórek fellogenu (miazgi korkotwórczej) i zazwyczaj dwóch warstw żywych komórek fellodermy (miękiszu korkowego)
wiązka przewodząca powstała w wyniku działania merystemu pierwotnego
podział komórek merystematycznych odbywający się równolegle do powierzchni organu
inaczej korkowacenie; adkrustacja ściany komórkowej pokładami suberyny i wosków prowadząca do powstania komórek skorkowaciałych
inaczej parenchyma; tkanka zbudowana z komórek żywych, cienkościennych, zawierających typowe organelle komórkowe; pomiędzy komórkami obecne są mniejsze lub większe przestwory międzykomórkowe; pod względem pełnionej funkcji tkankę miękiszową dzieli się na miękisze: zasadniczy, asymilacyjny, spichrzowy i powietrzny
tkanka twórcza, której komórki mają zdolność do podziałów komórkowych; zalicza się do niej merystemy pierwotne (odpowiedzialne m.in. za wzrost rośliny na długość) i merystemy wtórne (odpowiedzialne m.in. za przyrost korzenia i łodygi na grubość)
rodzaj wiązki koncentrycznej, która ma centralnie położone pasmo łyka otoczone od zewnątrz pasmem drewna
pasmo tkanek przewodzących: drewna (ksylemu) i łyka (floemu) występujące w korzeniach, łodygach i liściach roślin naczyniowych; umożliwia transport substancji w organizmie rośliny
wiązka przewodząca powstała w wyniku aktywności merystemu wtórnego