Przeczytaj
Wrażenia słuchowe powstają w odpowiedzi na docierające do narządu słuchu dźwięki (fale dźwiękowe), których źródłem są drgające ciała.
Ciała te przekazują swoje drgania ośrodkowi sprężystemu (powietrzu, wodzie lub ciału stałemu), inicjując w nim falę akustyczną. Ciśnienie akustyczneCiśnienie akustyczne, działając na narząd słuchu, jest bodźcem wywołującym wrażenie słuchowe (dźwięk).
Ciśnienie akustyczne o wartości większej od 0,5 Pa uważane jest za szkodliwe dla człowieka (hałas), a powyżej 20 Pa (próg bólu) wywołuje wrażenie bólu. Więcej na ten temat znajduje się w e‑materiale Negatywne skutki działania hałasuNegatywne skutki działania hałasu.
Każdy dźwięk można opisać za pomocą subiektywnych cech, do których zalicza się głośność, wysokość oraz barwę. Za każdą subiektywną cechą dźwięku kryje się określona, obiektywna wielkość fizyczna.
Głośność dźwięku (natężenie dźwięków) zależy od intensywności fali akustycznej. Chociaż wraz ze wzrostem natężenia fali głośność dźwięku wzrasta, to zależność ta nie ma charakteru liniowego. Jednostką opisującą głośność dźwięku jest decybeldecybel. Najniższa wartość natężenia dźwięku, która wywołuje wrażenie słuchowe, wyznacza tzw. próg słyszalnościpróg słyszalności. Próg ten jest inny dla każdego osobnika i zależy od wielu czynników, w tym przede wszystkim od częstotliwości dźwięku. Natomiast najniższa wartość natężenia dźwięku, która wywołuje uczucie bólu u danego osobnika, nosi nazwę progu bólowegoprogu bólowego.
Wysokość dźwięku uzależniona jest z kolei od częstotliwości drgań fal akustycznych. Jednostką miary tej cechy jest herzherz (Hz). Dźwięki o dużej częstotliwości odbierane są jako wysokie, a dźwięki o małej częstotliwości – jako niskie. Ostatnia z cech dźwięku, tj. barwa, łączy się ściśle ze składem widmowymwidmowym i dynamiką dźwięku. To właśnie dzięki temu parametrowi zwierzęta są w stanie odróżnić od siebie dwa dźwięki o tej samej częstotliwości i natężeniu, np. dźwięki pianina i skrzypiec lub głosy różnych osób.
Zakresy częstotliwości dźwięków słyszalne dla ludzi i zwierząt
Słownik
zmienna w czasie różnica pomiędzy chwilowym ciśnieniem w określonym punkcie ośrodka a jego wartością średnią w warunkach równowagi, występująca wtedy, gdy rozchodzi się w nim fala akustyczna
logarytmiczna jednostka miary równa 1/10 bela, określająca poziom ciśnienia akustycznego (głośność dźwięku)
jednostka miary częstotliwości (1 herz odpowiada występowaniu jednego zdarzenia w ciągu 1 sekundy)
niesłyszalne dla człowieka fale akustyczne o częstotliwości mniejszej niż 16 Hz
proces poznawczy polegający na przetwarzaniu informacji odbieranych przez różne narządy zmysłu
najniższa wartość bodźca czuciowego wywołująca wrażenie bólu
najmniejsza wartość natężenia dźwięku o określonej częstotliwości wywołująca wrażenie słuchowe
odbiór bodźców przez komórki receptorowe lub narząd zmysłu
niesłyszalne dla człowieka fale akustyczne o częstotliwości wyższej niż 20 000 Hz
zakres częstotliwości fal akustycznych słyszalnych dla danego osobnika
zbiór składowych dźwięku (tonów) o określonej częstotliwości i amplitudzie