Wrażenia słuchowe powstają w odpowiedzi na docierające do narządu słuchu dźwięki (fale dźwiękowe), których źródłem są drgające ciała.

Ciała te przekazują swoje drgania ośrodkowi sprężystemu (powietrzu, wodzie lub ciału stałemu), inicjując w nim falę akustyczną. Ciśnienie akustyczneciśnienie akustyczneCiśnienie akustyczne, działając na narząd słuchu, jest bodźcem wywołującym wrażenie słuchowe (dźwięk).

Dla zainteresowanych

Ciśnienie akustyczne o wartości większej od 0,5 Pa uważane jest za szkodliwe dla człowieka (hałas), a powyżej 20 Pa (próg bólu) wywołuje wrażenie bólu. Więcej na ten temat znajduje się w e‑materiale Negatywne skutki działania hałasuP1F2etVgWNegatywne skutki działania hałasu.

Każdy dźwięk można opisać za pomocą subiektywnych cech, do których zalicza się głośność, wysokość oraz barwę. Za każdą subiektywną cechą dźwięku kryje się określona, obiektywna wielkość fizyczna.

Głośność dźwięku (natężenie dźwięków) zależy od intensywności fali akustycznej. Chociaż wraz ze wzrostem natężenia fali głośność dźwięku wzrasta, to zależność ta nie ma charakteru liniowego. Jednostką opisującą głośność dźwięku jest decybeldecybeldecybel. Najniższa wartość natężenia dźwięku, która wywołuje wrażenie słuchowe, wyznacza tzw. próg słyszalnościzakres słyszalnościpróg słyszalności. Próg ten jest inny dla każdego osobnika i zależy od wielu czynników, w tym przede wszystkim od częstotliwości dźwięku. Natomiast najniższa wartość natężenia dźwięku, która wywołuje uczucie bólu u danego osobnika, nosi nazwę progu bólowegopróg bóluprogu bólowego.

Wysokość dźwięku uzależniona jest z kolei od częstotliwości drgań fal akustycznych. Jednostką miary tej cechy jest herzherz (Hz)herz (Hz). Dźwięki o dużej częstotliwości odbierane są jako wysokie, a dźwięki o małej częstotliwości – jako niskie. Ostatnia z cech dźwięku, tj. barwa, łączy się ściśle ze składem widmowymwidmo dźwiękuwidmowym i dynamiką dźwięku. To właśnie dzięki temu parametrowi zwierzęta są w stanie odróżnić od siebie dwa dźwięki o tej samej częstotliwości i natężeniu, np. dźwięki pianina i skrzypiec lub głosy różnych osób.

bg‑cyan

Zakresy częstotliwości dźwięków słyszalne dla ludzi i zwierząt

R150fVdLhcL381
Wybierz jedno nowe słowo poznane podczas dzisiejszej lekcji i ułóż z nim zdanie.

Słownik

ciśnienie akustyczne
ciśnienie akustyczne

zmienna w czasie różnica pomiędzy chwilowym ciśnieniem w określonym punkcie ośrodka a jego wartością średnią w warunkach równowagi, występująca wtedy, gdy rozchodzi się w nim fala akustyczna

decybel
decybel

logarytmiczna jednostka miary równa 1/10 bela, określająca poziom ciśnienia akustycznego (głośność dźwięku)

herz (Hz)
herz (Hz)

jednostka miary częstotliwości (1 herz odpowiada występowaniu jednego zdarzenia  w ciągu 1 sekundy)

infradźwięki
infradźwięki

niesłyszalne dla człowieka fale akustyczne o częstotliwości mniejszej niż 16 Hz

percepcja
percepcja

proces poznawczy polegający na przetwarzaniu informacji odbieranych przez różne narządy zmysłu

próg bólu
próg bólu

najniższa wartość bodźca czuciowego wywołująca wrażenie bólu

próg słyszenia
próg słyszenia

najmniejsza wartość natężenia dźwięku o określonej częstotliwości wywołująca wrażenie słuchowe

recepcja
recepcja

odbiór bodźców przez komórki receptorowe lub narząd zmysłu

ultradźwięki
ultradźwięki

niesłyszalne dla człowieka fale akustyczne o częstotliwości wyższej niż 20 000 Hz

zakres słyszalności
zakres słyszalności

zakres częstotliwości fal akustycznych słyszalnych dla danego osobnika

widmo dźwięku
widmo dźwięku

zbiór składowych dźwięku (tonów) o określonej częstotliwości i amplitudzie