Przeczytaj
Oddychanie jest czynnością życiową zapewniającą dostarczanie energii organizmowi. Na ten proces składają się wentylacja płuc, wymiana gazowa oraz oddychanie komórkowe. Wyróżnia się jego dwa typy: oddychanie zewnętrzneoddychanie zewnętrzne i wewnętrznewewnętrzne.
Pierwsze z nich zachodzi na poziomie pęcherzyków płucnych. Zawarty we wdychanym powietrzu tlen, niezbędny do oddychania wewnętrznego, przenika do krwi. W tym samym czasie z krwi do wydychanego powietrza przechodzi dwutlenek węgla. Oddychanie zewnętrzne możliwe jest dzięki systemowi narządów tworzących górne i dolne drogi oddechowe. Te ostatnie zakończone są pęcherzykami płucnymi, które tworzą gąbczastą masę płuc.
Drugi typ oddychania, wewnętrzny, zwany też oddychaniem komórkowym, sprowadza się do utleniania komórkowego zachodzącego w celu wytworzenia energii niezbędnej do przebiegu procesów fizjologicznych.
Górne drogi oddechowe
Zadaniem dróg oddechowych jest nie tylko przewodzenie powietrza do płuc, ale także jego nawilżenie, ogrzanie i oczyszczenie z pyłów.
Dolne drogi oddechowe
Model 3D przedstawia układ oddechowy człowieka. Składa się on z następujących elementów:
1. Tchawica
Tchawica stanowi pierwszy odcinek dolnych dróg oddechowych i ma kształt sprężystej, spłaszczonej od tyłu rury złożonej z 16‑20 podkowiastych chrząstek połączonych więzadłami. Tchawica zaczyna się na wysokości VI‑VII kręgu szyjnego i u dorosłego człowieka ma długość około 12 cm.
2. Oskrzela
Na wysokości IV kręgu piersiowego tchawica rozgałęzia się na dwa oskrzela główne (lewe i prawe). Oskrzela główne mają taką samą budowę jak tchawica. Wnętrze tchawicy i oskrzeli, aż do oskrzelików, wysłane jest nabłonkiem wielorzędowym migawkowym zawierającym liczne komórki kubkowe zdolne do wydzielania śluzu.
3. Oskrzela
Oskrzele prawe jest dwa razy krótsze od oskrzela lewego i skierowane bardziej ku tyłowi. Oskrzele lewe z kolei jest węższe od oskrzela prawego i odchyla się od tchawicy pod większym kątem. Każde z oskrzeli dzieli się wielokrotnie tworząc tzw. drzewko oskrzelowe.
4. Oskrzeliki
Odgałęzienia oskrzeli o średnicy mniejszej niż 0,85 mm. Są to przewody zrazików płucnych i dalsze rozgałęzienia, kończące się pęcherzykami płucnymi.
5. Płuca
Oskrzeliki wraz ze zrazikami płucnymi tworzą gąbczastą masę lewego i prawego płuca. W każdym z płuc wyróżnia się część górną zwaną szczytem, część dolną określaną mianem podstawy, wklęsłą powierzchnię przeponową, wypukłą powierzchnię żebrową oraz powierzchnię przyśrodkową.
6. Płat górny.
7. Płat środkowy.
8. Płat dolny.
Słownik
leżąca w obrębie szyi nieparzysta kość trzewioczaszki (twarzowej części czaszki)
chrząstka zamykająca wejście do krtani podczas przełykania pokarmu
zachodzący na poziomie komórek cykl tlenowych reakcji metabolicznych prowadzący do wytworzenia energii niezbędnej do przebiegu procesów fizjologicznych
zachodząca na poziomie płuc wymiana gazowa, podczas której dochodzi do przenikania tlenu z pęcherzyków płucnych do krwi oraz dwutlenku węgla z krwi do pęcherzyków płucnych
błona surowicza otaczająca płuca
substancja powierzchniowo czynna zmniejszająca napięcie w pęcherzykach płucnych i wyściełająca ich wewnętrzne
proces polegający na wymianie gazów oddechowych (tlenu i dwutlenku węgla) między organizmem a otoczeniem