Tchawica zaczyna się na wysokości VI–VII kręgu szyjnego. U dorosłego człowieka ma długość około 10‑16 cm i kształt sprężystej, spłaszczonej od tyłu rury złożonej z 16–20 podkowiastych chrząstek połączonych więzadłami. Dzięki takiej budowie tchawica nie zapada się w czasie oddychania i zapewnia drożność dróg oddechowych.

Na wysokości IV kręgu piersiowego tchawica rozgałęzia się na dwa oskrzela główne (lewe i prawe), podobne do niej budową. Wnętrza tchawicy i oskrzeli, aż do oskrzelików, wysłane są nabłonkiem jednowarstwowym wielorzędowym migawkowym zawierającym liczne komórki kubkowe zdolne do wydzielania śluzu. Dzięki takiej budowie zarówno tchawica, jak i oskrzela oczyszczają wdychane powietrze z mikroorganizmów, drobin kurzu i pyłu. Zanieczyszczenia są wyłapywane przez rzęski nabłonka migawkowego i zlepiane przez produkowany przez komórki kubkowe śluz. Powstała wydzielina jest przesuwana ku górze przez rzęski, a następnie odkrztuszana lub połykana.

Główną funkcją oskrzeli jest transport ogrzanego, nawilżonego i oczyszczonego powietrza do płuc.

Re6yV5NZGRQtL

Na ilustracji znajduje się trójwymiarowy model oskrzeli - widoczne są półprzezroczyste, parzyste organy - płuca przypominające owal spłaszczony na dole. Do płuc dochodzi tchawica - karbowany przewód, który rozgałęzia się w dwie strony i wnika do płuc. Każda z tych gałęzi rozdziela się na węższe przewody, a te kolejno na jeszcze węższe, tworząc skomplikowany układ.

Oskrzeliki wraz ze zrazikami płucnymi tworzą gąbczastą masę lewego i prawego płuca. W każdym z płuc wyróżnia się część górną – szczyt, część dolną – podstawę, wklęsłą powierzchnię przeponową, wypukłą powierzchnię żebrową oraz powierzchnię przyśrodkową.

Na powierzchni przyśrodkowej znajduje się tzw. wnęka płuca, przez którą wnikają do płuc oskrzela, tętnica płucna, tętnica oskrzelowa, nerwy układu autonomicznego, a opuszczają je żyła płucna, żyła oskrzelowa oraz naczynia limfatyczne.

R1avbwFyV7Sx3

Ilustracja przedstawia model płuc. Jest to parzysty narząd w kolorze różowym z nierówną powierzchnią. Każde z płuc ma owalny kształt, spłaszczony na dole. Od góry płuca łączą się z tchawicą - karbowanym przewodem, który rozgałęzia się w dwie strony i wnika do płuc.

Każde z płuc podzielone jest szczelinami na płaty: płuco prawe na trzy, a lewe na dwa. Do poszczególnych płatów dochodzą odgałęzienia oskrzeli głównych zwane oskrzelami płatowymi. Płaty z kolei zbudowane są z mniejszych fragmentów – segmentów oskrzelowo‑płucnych, do których dochodzą oskrzela segmentowe będące odgałęzieniami oskrzeli płatowych.

RyTu1tpGEPhtt

Na ilustracji znajduje się schemat płuc człowieka z widocznymi drogami oddechowymi i różnymi kolorami dla każdego płata. Od góry znajduje się głośnia, struny głosowe, tchawica - karbowany przewód, który rozgałęzia się w dwóch kierunkach i wnika do płuc. Płuca są owalne, spłaszczone na dole, wewnątrz znajdują się rozgałęzione oskrzela w kolorze czerwonym, niebieskim, a w lewym płucu w kolorze żółtym.

Oskrzela segmentowe dzielą się na coraz mniejsze przewody, z których te o najmniejszej średnicy to oskrzeliki końcowe. Każdy oskrzelik jest ślepo zakończony woreczkiem podzielonym na dwa oskrzeliki oddechowe, których ściany tworzą uwypuklenia zwane pęcherzykami płucnymi. Ich wnętrze pokryte jest czynnikiem powierzchniowym (surfaktantem płucnymsurfaktant płucnysurfaktantem płucnym) zapobiegającym nadmiernemu rozciągnięciu pęcherzyków płucnych w trakcie wdechu, a także przeciwdziałającym zapadaniu oraz sklejaniu się ich ścian w trakcie wydechu.

Łączna powierzchnia pęcherzyków obu płuc wynosi u człowieka około 200 mIndeks górny 2², a powierzchnia oplatających je naczyń włosowatych około 140 mIndeks górny 2². Wymiana gazowa na tak dużej powierzchni zaspakaja w pełni zapotrzebowanie organizmu na tlen – jej osiągnięcie było możliwe dzięki kulistem kształtowi pęcherzyków.

Ściany pęcherzyków płucnych oraz gęsto je oplatających włosowatych naczyń krwionośnych zbudowane są z cienkiego nabłonka jednowarstwowego płaskiego. Dzięki temu powietrze znajdujące się w pęcherzyku płucnym jest oddzielone od krwi w naczyniu włosowatym jedynie przez dwie cienkie ściany, co znacznie usprawnia proces wymiany gazowej w płucach.

Tlen dyfunduje z pęcherzyka płucnego, gdzie jego stężenie jest wyższe, do krwi, a następnie jest sprawnie transportowany do tkanek dzięki gęstej sieci naczyń włosowatych. Na tej samej zasadzie, lecz w odwrotnym kierunku, odbywa się dyfuzja i wydalanie dwutlenku węgla z organizmu.

Każde płuco otoczone jest błoną surowiczą zwaną opłucnąopłucnaopłucną, utworzoną z dwóch blaszek: zewnętrznej i wewnętrznej, między którymi znajduje się niewielka jama wypełniona płynem surowiczym. Zadaniem opłucnej jest zmniejszenie tarcia pomiędzy ścianą klatki piersiowej a powierzchnią płuc podczas ruchów oddechowych.