Ćwiczenia

W powtórkowych lekcjach skupimy się na części poświęconej pytaniom. Odnoszą się one do wielu różnych materiałów źródłowych (nie tylko tekstów oraz ilustracji, ale również map, tabel czy wykresów itp.). Przede wszystkim musisz dokładnie zapoznać się z materiałami źródłowymi, ale także zwrócić uwagę na polecenia. Poniżej przybliżamy, jak rozumieć polecenia w zadaniach różnego typu:

Pamiętajcie, że odpowiedź musi odnosić się do źródła – błędem jest bazowanie wyłącznie na swojej wiedzy i zignorowanie podanego źródła. Chodzi bowiem o to, aby osoba odpowiadająca na pytanie umiejętnie połączyła analizę materiału źródłowego z własną wiedzą. Nie bójcie się korzystać z posiadanych informacji i zawsze odwołujcie się do podanych źródeł. Pamiętajcie również o tym, by wczytywać się w polecenia – czasem wiedza własna nie jest potrzebna, czasem tekst to tylko inspiracja, a innym razem należy połączyć wiedzę z interpretacją tekstu.

Procedura administracyjna

Rpz9S2wRA4gTt1

Grafika przedstawia logo. W lewej części znajduje się polskie godło, na czerwonej tarczy biały orzeł w koronie z rozpostartymi skrzydłami. Obok godła, pośrodku skrótowiec NSA i pełna nazwa Naczelny Sąd Administracyjny.

Postępowanie administracyjne reguluje Kodeks postępowania administracyjnego z 1960 r. z późniejszymi zmianami.

Postępowanie tego typu jest jedną z form działania organów administracji publicznejorgan administracji publicznejorganów administracji publicznej stosowaną tylko, gdy strony postępowania nie są związane organizacyjnie i nie pozostają w stosunku zależności od organu, który ma wydać decyzję. Postępowanie administracyjne jest zasadniczo dwuinstancyjne, chyba że ustawa wyraźnie stanowi, że decyzja zapada w jednej instancji. W drodze postępowania administracyjnego organ stosuje przepisy materialnego prawa administracyjnego i formułuje normę konkretno‑indywidualną, która kształtuje uprawnienia i/lub obowiązki strony.

Uczestnikami postępowania administracyjnego są:

• organ administracji publicznej;

• strona, która dąży do realizacji swojego interesu prawnego lub której dotyczy decyzja administracyjna; stroną może być osoba fizyczna, osoba prawna albo państwowa lub samorządowa jednostka organizacyjna.

Postępowanie wszczyna się z zasady na żądanie strony zainteresowanej, możliwe jest także rozpoczęcie procedury z urzędu przez organ administracji. Uruchomienie postępowania przez stronę odbywa się przez wniesienie podania, które może mieć formę pisemną, ustną (złożoną do protokołu) lub elektroniczną. Podanie powinno zawierać nazwisko i adres osoby składającej oraz jej podpis.

Dowodem w postępowaniu administracyjnym jest wszystko to, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy i nie jest sprzeczne z prawem (np. dokumenty, zeznania, opinie biegłych). Jeżeli przepisy nie wymagają urzędowego potwierdzenia faktów, organ odbiera od strony oświadczenie pod rygorem odpowiedzialności karnej.

Organy administracji publicznej związane są określonymi terminami rozpatrzenia sprawy. Jeżeli pozwalają na to okoliczności, sprawa powinna zostać załatwiona niezwłocznie, a w innych przypadkach powinna być rozstrzygnięta w ciągu 30 dni.

Procedura administracyjna oparta jest wyłącznie na badaniu dokumentów. Dowody z przesłuchania stron, świadków w sądach administracyjnych należą do rzadkości. Rzadziej przybiera ona formę rozprawy z udziałem stron. Wynikiem postępowania przed organem jest decyzja administracyjna.

Od decyzji wydanej stronom przez organ pierwszej instancji przysługuje odwołanie. Nie trzeba w nim formułować zarzutów prawnych – wystarczy wyrazić niezadowolenie z treści rozstrzygnięcia. Odwołanie rozpatrywane jest z zasady przez organ nadrzędny hierarchicznie nad tym, który wydał zaskarżoną decyzję. W stosunku do decyzji wydawanych przez organy samorządu (wójt, burmistrz, prezydent miasta, starosta) organem odwoławczym jest Samorządowe Kolegium Odwoławcze. W stosunku do decyzji organów administracji rządowej (np. wojewody) – odpowiedni minister.

Drugą obok decyzji administracyjnej formą aktu prawnego organów administracyjnych są postanowienia. Wydawane są reguły w toku postępowania administracyjnego i z zasady nie rozstrzygają o istocie sprawy (dotyczą spraw ubocznych). Niektóre z nich, jak np. rozstrzygnięcie o przywróceniu terminu zawitego (takiego, którego niedotrzymanie pozbawia podmiot danego uprawnienia), mogą zamknąć drogę do wydania rozstrzygnięcia sprawy. W takich sytuacjach stronom przysługuje środek odwoławczy, którym jest zażalenie.

Postępowanie sądowo‑administracyjne

Zgodnie z konstytucją działanie organów administracji publicznej podlega kontroli sądowej pod względem legalności. W razie wyczerpania drogi odwoławczej przed organami administracji stronie postępowania przysługuje skarga do sądu administracyjnego. Skarga przysługuje zarówno na działanie (decyzje administracyjne, postanowienia, do których służy zażalenie), jak i bezczynność organu administracji. Można także zaskarżyć treść aktów normatywnych wydawanych przez ograny samorządu lub terenowe organy administracji rządowej.

Skargę może wnieść każdy, kto ma interes prawny w wydanej decyzji (lub jej braku) – a więc każdy, czyje prawa albo obowiązki ona ukształtowała. Ze skargą może wystąpić również prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich i Rzecznik Praw Dziecka. Skargę należy wnieść w terminie 30 dni od dnia doręczenia stronie rozstrzygnięcia. Właściwym rzeczowo do rozpatrzenia skargi w pierwszej instancji jest Wojewódzki Sąd Administracyjny. Rozpatrzenie skargi odbywa się zasadniczo w drodze rozprawy, rzadziej na niejawnym posiedzeniu. Stronami postępowania są skarżący oraz organ, który wydał zaskarżoną decyzję. Strony mogą być reprezentowane przez prawnych pełnomocników. Postępowanie ma charakter kontradyktoryjnykontradyktoryjnośćkontradyktoryjny, czyli przybiera formę sporu stron przed niezawisłym organem sądowym. Rozstrzygnięcie następuje co do zgodności decyzji z prawem materialnym oraz postanowieniami Kodeksu postępowania administracyjnego.

Postępowanie kończy wyrok, na mocy którego:

• decyzja zostaje utrzymana w mocy;

• decyzja zostaje uchylona w całości lub w części i zwrócona organowi administracji do ponownego rozpatrzenia.

Od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego stronom przysługuje skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Może ona zostać złożona również przez prokuratora, Rzecznika Praw Obywatelskich, Rzecznika Praw Dziecka oraz Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców.

Słownik