Przeczytaj
Secesja, czyli w poszukiwaniu nowego stylu
Wiek XIX był stuleciem stylów historycznychstylów historycznych, widocznych szczególnie w architekturze. W budownictwie świeckim i sakralnym posługiwano się stylami epok dawnych, nawiązując formą i zdobnictwem m.in. do gotyku, renesansu czy baroku. Zmieniło się to pod koniec stulecia:
Sztuka cenniejsza niż złotoW ostatnim dziesięcioleciu XIX wieku droga w przyszłość została ostatecznie przetarta. Przede wszystkim zerwano z historycznymi formami w architekturze.
Reakcją na objawy złego smaku stał się ruch zwany Art nouveauArt nouveau lub – w krajach niemickich – Jugendstil. Wielu artystów, w Belgii, Anglii, Niemczech, Austrii, Hiszpanii, Rosji poszło w tym czasie – w dziedzinie architektury po raz pierwszy od lat kilkudziesięciu – zgodnie nową drogą. […] Art Nouveau wykształciła też nowy typ ornamentu, o płynnych, dynamicznych liniach, zapożyczonych jak gdyby z form roślinnych, organicznych”
Czemu przeciwstawiała się secesja w architekturze?
Secesja w architekturze i rzemiośle
SecesjaSecesja to styl, który najpełniej realizował się w architekturze i rzemiośle. Jego twórcy, odrzucając style historyczne, głosili prawo do tworzenia własnej wizji sztuki oraz kreowania indywidualnej, odrębnej estetyki. Mieczysław Wallis pisał o tych dążeniach secesji:
SecesjaUsiłowała stworzyć sztukę swej epoki, sztukę nową i oryginalną, i choć właśnie to dążenie do nowości i oryginalności wiodło ja nieraz na manowce, to jednak sam postulat zerwania z naśladowaniem stylów dawnych i dążenie do stworzenia nowego stylu, będącego wyrazem współczesności, miały znaczenie przełomowe.
Secesja chciała zaskakiwać, zwracając się w swoich stylizacjach do świata fauny i flory, ale też zdobnictwa Dalekiego Wschodu, wykorzystując i łącząc z sobą nowe materiały oraz proponując nowatorskie ujęcia (np. poprzez zastosowanie makroskali) znanych wcześniej motywów.
Współczesne inspiracje secesją
Secesja święciła swój triumf w ostatniej dekadzie XIX i w pierwszych latach XX wieku, ale już około 1910 roku styl zaczął powoli odchodzić w niepamięć. Powróciły style historyczne, a po I wojnie światowej doszedł do głosu nowy kierunek Art décoArt déco.
Masowa produkcja przedmiotów użytkowych zbanalizowała secesyjne zdobnictwo. Zaczęto je uważać za przejaw złego gustu i kiczu.
Po II wojnie światowej moda na secesję powracała i znikała. Pierwsze zainteresowanie stylem fin de siècle’ufin de siècle’u pojawiło się w latach 60. XX wieku, a potem – nomen omen – podczas kolejnego przełomu stuleci.
Dziś elementy stylizacji secesyjnej można odnaleźć głównie w wyposażeniu wnętrz, niekiedy w modzie, choć zdarzają się też większe realizacje, na przykład witrażowe.
Słownik
(fr. art – sztuka, décoratif – dekoracyjny) – styl w sztukach plastycznych, głównie w architekturze (także architekturze wnętrz) i malarstwie, rozpowszechniony w okresie dwudziestolecia międzywojennego; reakcja na stylistykę secesji, której zarzucona nadmiar form i zdobnictwa; sztuka art déco preferowała prostotę form, geometryzację oraz syntezę ornamentu
(fr. art – sztuka, nouveau – nowy) – dosł. „nowa sztuka”; jedna z nazw stylu (obok: Jugendstil, Sezession i in.) w sztuce europejskiej przełomu XIX i XX wieku. Styl był realizowany w różnych dziedzinach sztuki. Do najbardziej charakterystycznych cech Art Nouveau należała płynna linia, ornamentacja roślinna i zwierzęca, inspiracje sztuką Dalekiego Wschodu, pastelowa tonacja barwna
(fr.) – dosł. „koniec wieku”; jedna z nazw epoki przełomu XIX i XX wieku
(wł. frontone < łac. frons – czoło) – trójkątne zwieńczenie fasady budynku
(łac. porta – brama, drzwi) – ozdobne obramowanie otworu drzwiowego
inaczej: neostyl (gr. neos – nowy; fr. style < łac. stylu – rylec do pisania na tabliczkach woskowych) – nazwa jednego ze stylów obowiązujących w architekturze XIX wieku, takich jak: neoromańszczyzna, neogotyk, neorenesans, neobarok i in.
(łac. secessio – oderwanie się, odejście) – jedna z nazw stylu (obok: Art Nouveau, Jugendstil i in.) w sztuce europejskiej przełomu XIX i XX wieku. Styl był realizowany w różnych dziedzinach sztuki. Do najbardziej charakterystycznych cech Art Nouveau należała płynna linia, ornamentacja roślinna i zwierzęca, inspiracje sztuką Dalekiego Wschodu, pastelowa tonacja barwna