Przeczytaj
Reakcja glinu z wodnym roztworem wodorotlenku sodu
Glin to trzeci najbardziej rozpowszechniony pierwiastek w skorupie ziemskiej (zaraz po tlenie i krzemie). W układzie okresowym leży w 13. grupie i 3. okresie. Jest aktywny chemicznie. Pod wpływem tlenu z powietrza ulega pasywacjipasywacji, czyli pokrywa się cienką warstwą tlenku .
Glin reaguje zarówno z kwasami, jak i wodnymi roztworami wodorotlenków. Może tworzyć związki kompleksowe. Jego liczba koordynacyjnaliczba koordynacyjna wynosi 4 oraz 6.
Atom glinu posiada trzy elektrony walencyjne na podpowłokach 3s oraz 3p. Zatem kation nie posiada na tych podpowłokach żadnego elektronu – są one zatem puste. Te puste podpowłoki mogą stać się akceptorami wolnych par elektronowych pochodzących od jonów . Jako że łącznie te podpowłoki zbudowane są z 4 orbitali: jednego orbitalu typu s oraz trzech orbitali typu p , stąd kation glinu może utworzyć cztery wiązania donorowo‑akceptorowe, więc jego liczba koordynacyjna wynosi 4. Jest również możliwe, aby kation glinu posiadał liczbę koordynacyjną równą 6, np. w akwakompleksach – – w tym przypadku dochodzi do hybrydyzacji orbitali typu s, p oraz dwóch typu d, w wyniku czego powstaje 6 pustych orbitali o jednakowej energii.
Rozpatrzmy reakcję glinu z roztworem wodnym wodorotlenku sodu.
Reakcji tej towarzyszy wydzielanie się ciepła – jest to reakcja egzotermicznareakcja egzotermiczna. Dzięki reakcji glinu z roztworem wodnym wodorotlenku sodu powstaje wodór oraz związek kompleksowy – tetrahydroksoglinian sodu.
Zapis jonowy tej reakcji jest następujący:
Po skróceniu jonów, znajdujących się po obu stronach równania, zapis jonowy skrócony ma postać:
Reakcja ta może przebiegać z wytworzeniem związku koordynacyjnego o liczbie koordynacyjnej równej 6. Zgodnie z równaniem:
Towarzyszy temu również wydzielenie ciepła. W reakcji glinu z roztworem wodnym wodorotlenku sodu powstaje wodór oraz związek kompleksowy – heksahydroksoglinian sodu.
Zapis jonowy tej reakcji jest następujący:
Po skróceniu jonów, znajdujących się po obu stronach równania, zapis jonowy skrócony ma postać:
Reakcja cynku z wodnym roztworem wodorotlenku sodu
Cynk to bardzo ważny pierwiastek w naszym organizmie. W przypadku jego niedoboru dochodzi do problemów z odpornością i koncentracją. W układzie okresowym leży w 12. grupie i 4. okresie. Cynk reaguje zarówno z kwasami, jak i wodorotlenkami. Może tworzyć związki kompleksowe. Jego liczba koordynacyjna wynosi 4. Rozpatrzmy reakcję cynku z roztworem wodnym wodorotlenku sodu.
W reakcji cynku z gorącym roztworem wodorotlenku sodu powstaje wodór oraz związek kompleksowy – tetrahydroksocynkan sodu.
Zapis jonowy tej reakcji jest następujący:
Po skróceniu jonów, znajdujących się po obu stronach równania, zapis jonowy skrócony ma postać:
Cynk jest pierwiastkiem biorącym udział w wielu procesach życiowych. Jest składnikiem enzymów, które odpowiadają za metabolizm tłuszczów, węglowodanów i białek. Poprawia też pracę mózgu i koncentrację. Oprócz tego wzmaga procesy gojenia się ran. Niedobór tego pierwiastka w organizmie może prowadzić do poważnych zaburzeń. Można go znaleźć w wielu produktach spożywczych, takich jak mięso, ryby, wątróbka, nabiał, rośliny strączkowe, jaja, kiełki pszenne i wiele innych.
Słownik
zdolność związku chemicznego do reakcji zarówno z kwasami, jak i zasadami
liczba atomów z wolną parą elektronową przyłączonych bezpośrednio do atomu centralnego kompleksu
atom, cząsteczka lub jon, przyłączone bezpośrednio do atomu lub kationu centralnego w związku kompleksowym
w trakcie tej reakcji wydziela się ciepło
pokrywanie powierzchni metalu cienką warstwą związku (tlenkiem), zapobiegające dalszemu utlenianiu
Bibliografia
Bielański A., Podstawy chemii nieorganicznej, Warszawa 2010.
Jelińska‑Kazimierczuk M., Megiel E., Teraz matura. Chemia. Vademecum, Warszawa 2018.
Litwin M., Styska‑Wlazło S., Szymońska J., To jest chemia 1. Podręcznik dla liceum ogólnokształcącego i technikum. Zakres rozszerzony, Warszawa 2012.