Związki srebra – nieorganiczne, jak i organiczne – działają przeciwbakteryjnie, odkażająco oraz ściągająco, a w większych stężeniach keratolitycznie i nekrotyzująconekrotyzującynekrotyzująco. Szczególnie nanocząstki srebra (, ang. Ag nanoparticles) wykazują znaczące działanie przeciwbakteryjne, ponieważ charakteryzują się wysokim stosunkiem powierzchni do objętości, rosnącym w miarę zmniejszania ich rozmiaru (średnicy). Mniejsze nanocząstki mają większą aktywność antybakteryjną. Co więcej – przez dobór odpowiednich warunków reakcji, można kontrolować ich kształt. Te o kształcie trójkątnym działają silniej niż te wydłużone lub sferyczne.
Ważne!
Nanocząsteczki srebra są srebrem na 0 stopniu utlenienia.
R1Kwc50yuXRbr1
Działania nanocząstek srebra na komórki bakteryjne
Powodują tworzenie się reaktywnych form tlenu (ang. reactive oxygen species, ROS), prowadząc do stresu oksydacyjnego.
Uszkadzają DNA wskutek oddziaływań z resztami fosforanowymi w szkielecie fosfocukrowym. Wpływają na procesy replikacji i transkrypcji, a w wyższych stężeniach prowadzą do degradacji DNA i RNA.
Upośledzają funkcjonowanie łańcucha oddechowego, podziały komórkowe, systemy przekazywania sygnałów i funkcje licznych enzymów, zwłaszcza tych bogatych w aminokwasy, zawierających siarkę.
Zaburzają produkcję trifosforanu adenozynowego (ATP).
Zwiększają podatność białek na denaturację.
Jony oddziałują z cytochromami, hamując transport elektronów oraz zaburzając funkcjonowanie łańcucha oddechowego.
Ze względu na zdolność do wiązania się z kwasami nukleinowymi, skutecznie podnoszą efektywność działania obecnych na rynku chemioterapeutyków.
RlqlxT9NKClQC1
bg‑gray2
Jakie są zastosowania nanosrebra?
Polecenie 1
Kliknij na zagadnienia, aby dowiedzieć się jakie są zastosowania nanosrebra w poszczególnych dziedzinach życia.
R1P48yWwCtvSm
Słownik
keratolityczny
keratolityczny
rozpuszczający zrogowaciałą warstwę naskórka
grupa tiolowa
grupa tiolowa
inaczej sulfohydrylowa; grupa
nekrotyzujący
nekrotyzujący
powodujący śmierć komórki – całkowite i nieodwracalne ustanie czynności biochemicznych, które zachodzą w danej komórce
stres oksydacyjny
stres oksydacyjny
stan braku równowagi pomiędzy działaniem reaktywnych form tlenu a biologiczną zdolnością do szybkiej detoksykacji reaktywnych produktów pośrednich lub naprawy wyrządzonych szkód; wszystkie formy życia utrzymują w komórkach środowisko redukujące, które jest zachowywane przez aktywność enzymów podtrzymujących stan redukcji poprzez ciągły dopływ energii metabolicznej; zaburzenia w prawidłowym stanie redukcji mogą wywołać toksyczne działanie poprzez produkcję nadtlenków i wolnych rodników, powodujących oksydacyjne uszkodzenia wszystkich składników komórki – szczególnie dotkliwe dla komórki są uszkodzenia białek, lipidów i DNA
cytochromy
cytochromy
grupa białek uczestniczących w transporcie elektronów w procesie fosforylacji oksydacyjnej. Niektóre białka cytochromowe są końcowymi przenośnikami elektronów w łańcuchu oddechowym i bardzo łatwo ulegają zablokowaniu przez takie substancje trujące, jak tlenek węgla czy cyjanek potasu
nanocząstki srebra (srebro koloidalne)
nanocząstki srebra (srebro koloidalne)
cząstki srebra o rozmiarze między a ; zazwyczaj zawieszone są w roztworze wodnym, który może przyjmować różną barwę (barwa zależna od kształtu i rozmiaru nanocząstek); otrzymuje się je np. poprzez redukcję jonów srebra (np. ) do metalicznego srebra; na drodze różnych metod syntezy, można otrzymać nanocząstki o różnych kształtach: sfery, gwiazdki, sześciany, rurki; ze względu na swoje właściwości, nanocząstki srebra są ważnym materiałem do zastosowań w różnych dziedzinach nauki, m.in. w biomedycynie
Bibliografia
Bielański A., Podstawy chemii nieorganicznej, Warszawa 1987.
Kędziora A., Sobik K., Oporność bakterii na nanosrebro – problem stary czy nowy? „Kosmos” 2013, t. 301, nr 62, s. 557‑570.
Kaczyński J., Czaplicki A., Chemia ogólna, Warszawa 1974.
Litwin M., Styka‑Wlazło Sz., Szymońska J., Chemia ogólna i nieorganiczna, Warszawa 2002.