Powstaje jako jeden z produktów spalania węgla, pracy silników spalinowych (np. samochodowych) oraz palenia tytoniu. Ten wielopierścieniowy związek organiczny występuje również, w mniejszych ilościach, w ziarnach kawy czy wędzonych serach i wędlinach – produktach spożywczych powstałych w związku z procesem spalania. Jest rakotwórczym związkiem przyczyniającym się m.in. do nowotworów płuc.

Czad, CO – jest silnie toksycznym gazem powstającym w procesie spalania przy niewystarczającym dostępie tlenu. Nieodwracalnie (trwale) łączy się z hemoglobiną, tworząc karboksyhemoglobinę (natomiast COIndeks dolny 2₂ łączy się z hemoglobiną nietrwale, tworząc karbaminohemoglobinę).

CO wykazuje od 220 do 300 razy większe powinowactwo do hemoglobinyhemoglobinahemoglobiny niż tlen. Oznacza to, że oddychanie powietrzem, w którym jest obecny CO, stopniowo prowadzi do niedotlenienia organizmu, a nawet do śmierci.

Tlenek węgla jest bezwonny, co zwiększa ryzyko zatrucia. Siarkowodór też wiąże się z hemoglobiną, ale ma specyficzny, nieprzyjemny zapach, m.in. dlatego zatruciom siarkowodorem ulegamy rzadziej, bo jesteśmy w stanie rozpoznać zagrożenie.

Do powietrza trafiają różnej wielkości cząstki pyłów powstałych najczęściej w wyniku procesu spalania. Największa emisja cząstek tego typu jest związana z działalnością przemysłową, ale pyły powstają też w gospodarstwach domowych ogrzewanych piecami starego typu bez właściwych filtrów lub przy użyciu nieodpowiedniego paliwa.

Pyłowe zanieczyszczenia powietrza pochodzenia naturalnego związane są m.in. z wybuchami wulkanów, pożarami lasów.

Obecnie monitorowanie pyłów w powietrzu odbywa się na podstawie pomiaru dwóch głównych parametrów: PMIndeks dolny 2,5_2,5 oraz PMIndeks dolny 10₁₀. Są to wskaźniki liczby cząstek o wielkości odpowiednio nie większej niż 2,5 µm oraz 10 µm stwierdzanych w 1 mIndeks górny 3³ badanego powietrza w ciągu doby.

Zbyt duża liczba cząstek stałych o wielkości do 2,5 µm jest prawdopodobnie najbardziej szkodliwa dla zdrowia człowieka. Ze względu na swój mały rozmiar cząstki te przedostają się w procesie oddychania do krwi i w ten sposób rozprzestrzeniają się w organizmie, wyrządzając w nim szkody. Chociaż większe pyły nie przedostają się tak łatwo do krwi, ich obecność w powietrzu również negatywnie wpływa na zdrowie człowieka.

R10hyBDF8tNXo

Zdjęcie przedstawia klatkę piersiową człowieka w schematycznym ujęciu. Przez jej kontur prześwitują czerwone płuca. Prowadzi do nich z góry szeroki, pofałdowany przewód, który dzieli się na dwoje. W miąższu płuc znajdują się oskrzela, zbudowane z licznych, rozgałęzionych kanalików. Na pierwszym planie widoczny jest powiększony przekrój przez kanalik płucny. Jest w nim gęsty, zielony śluz.

Większe cząstki pyłów dostają się do dróg oddechowych i pozostają tam, przyklejając się do wilgotnych ścian oskrzeli, oskrzelików czy pęcherzyków płucnych. Pyły obecne w powietrzu sprzyjają powstaniu alergii, zapalenia oskrzeli, niewydolności oddechowej, przewlekłej obturacyjnej choroby płucprzewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP)przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP), nowotworów i innych chorób. Uważa się, że długotrwałe oddychanie powietrzem, w którym obecne są zanieczyszczenia pyłowe, zwiększa ryzyko przedwczesnej śmierci.

Nie da się całkowicie uniknąć oddychania powietrzem zanieczyszczonym. Należy jednak ograniczyć wychodzenie z domu i otwieranie okien, gdy poziom zanieczyszczenia powietrza jest duży oraz spędzać więcej czasu wolnego poza terenami o dużym stopniu uprzemysłowienia.