Załóżmy, że chcemy w arkuszu kalkulacyjnym stworzyć tabliczkę mnożenia, wypełniając poniższą tabelę. W tym celu wykorzystamy formuły zawierające adresy poszczególnych komórek. Po wstawieniu do komórki B2 formuły =B1*A2 uzyskujemy pierwszy poprawny wynik.

R13k119fRAJyW

Ilustracja przedstawia fragment dokumentu w arkuszu kalkulacyjnym Microsoft Excel. Arkusz zawiera wiersze ponumerowane od 1 do 10 i kolumny oznaczone literą od A do J. W komórce A1 widnieje wartość 1, w komórce B1 wartość 2, w komórce C1 wartość 3, w komórce D1 wartość 4, w komórce E1 wartość 5, w komórce F1 wartość 6, w komórce G1 wartość 7, w komórce H1 wartość 8, w komórce I1 wartość 9, w komórce J1 wartość 10, w komórce A2 wartość 2, w komórce A3 wartość 3, w komórce A4 wartość 4, w komórce A5 wartość 5, w komórce A6 wartość 6, w komórce A7 wartość 7, w komórce A8 wartość 8, w komórce A9 wartość 9, w komórce A10 wartość 10, a w komórce B2 wartość 4.

Ponieważ zapisanie odpowiedniej formuły dla każdej komórki byłoby żmudne i czasochłonne, przekopiujmy formułę z komórki B2 do pozostałych komórek z zakresu od B2 do J10:

Nie o taki efekt jednak nam chodziło. Sprawdźmy zatem sposób, w jaki arkusz zmienił formuły.

W tym wypadku zastosowaliśmy adresowanie względne. Wyniki nie są prawidłowe. Dlaczego? Przeanalizujmy sposób zmiany adresów w formule na przykładzie komórki C3.

R1BhJkc2hInSO

Ilustracja przedstawia fragment dokumentu w arkuszu kalkulacyjnym Microsoft Excel. Arkusz zawiera wiersze ponumerowane od 1 do 3 i kolumny oznaczone literą od A do C. W komórce A1 widnieje wartość 1, w komórce B1 wartość 2, w komórce C1 wartość 3. W komórce A2 widnieje wartość 2, w komórce B2 formuła =B1*A2, w komórce C2 formuła =C1*B2. W komórce A3 widnieje wartość 3, w komórce B3 formuła =B2*A3, w komórce C3 formuła =C2*B3.

W zastosowanej formule komórka B2 jest zaadresowana względem położenia innych komórek – jest to adresowanie względne. W naszym przykładzie do komórki B2 wpisano formułę =B1*A2 co oznacza, że aby obliczyć wartość formuły należy wziąć zawartość komórki leżącej w tej samej kolumnie ale w wierszu o jeden wyżej (B1) i pomnożyć ją przez zawartość komórki z tego samego wiersza ale z kolumny znajdującej się bezpośrednio z lewej strony (A2). Kopiując formułę z komórki B2 do C3, czyli o jeden wiersz w dół i jedną kolumnę w prawo, program przeadresował zarówno adres kolumny, jak i adres wiersza: do obliczenia wartości formuły wziął zawartość komórki znajdującej się w tej samej kolumnie tylko w wierszu powyżej (C2) oraz w tym samym wierszu tylko w kolumnie z lewej strony (B3). Natomiast, aby poprawnie wyliczyć oczekiwaną przez nas wartość w komórce C3 powinna znaleźć się formuła =A3*C1.

Jak widać adresowanie względne nie sprawdziło się w tej sytuacji, tabliczka mnożenia nie została poprawnie uzupełniona. Tutaj z pomocą przychodzą nam inne sposoby adresowania.

Adresowanie mieszaneadresowanie mieszaneAdresowanie mieszane

Adresowanie mieszane polega na zablokowaniu za pomocą znaku $ albo wiersza, albo kolumny np. $B1, B$1. Po przekopiowaniu zmienia się tylko niezablokowany wymiar.

Na zrzucie ekranu w komórce A5 odwołaliśmy się do komórki A1, wstawiając znak $ przed numer wiersza. Przy kopiowaniu formuły do kolejnych kolumn i wierszy, zmienił się więc jedynie adres kolumny.

RPIjdLxyxtutN

Ilustracja przedstawia fragment dokumentu w arkuszu kalkulacyjnym Microsoft Excel. Arkusz zawiera wiersze ponumerowane od 1 do 7 i kolumny oznaczone literą od A do C. W komórce A1 widnieje wartość 1, w komórce B1 wartość 4, w komórce C1 wartość 7. W komórce A2 widnieje wartość 2, w komórce B2 wartość 5, w komórce C2 wartość 8. W komórce A3 widnieje wartość 3, w komórce B3 wartość 6, w komórce C3 wartość 9. Wiersz 4 jest pusty. W komórce A5 widnieje formuła =A$1, w komórce B5 formuła =B$1, w komórce C5 formuła =C$1. W komórce A6 widnieje formuła =A$1, w komórce B6 formuła =B$1, w komórce C6 formuła =C$1. W komórce A7 widnieje formuła =A$1, w komórce B7 formuła =B$1, w komórce C7 formuła =C$1.

RxlFJAnhWEhX4

Ilustracja przedstawia fragment dokumentu w arkuszu kalkulacyjnym Microsoft Excel. Arkusz zawiera wiersze ponumerowane od 1 do 7 i kolumny oznaczone literą od A do C. W komórce A1 widnieje wartość 1, w komórce B1 wartość 4, w komórce C1 wartość 7. W komórce A2 widnieje wartość 2, w komórce B2 wartość 5, w komórce C2 wartość 8. W komórce A3 widnieje wartość 3, w komórce B3 wartość 6, w komórce C3 wartość 9. Wiersz 4 jest pusty. W komórce A5 widnieje wartość 1, w komórce B5 wartość 4, w komórce C5 wartość 7. W komórce A6 widnieje wartość 1, w komórce B6 wartość 4, w komórce C6 wartość 7. W komórce A7 widnieje wartość 1, w komórce B7 wartość 4, w komórce C7 wartość 7.

W przedstawionym poniżej przypadku, odwołując się w komórce A5 do komórki A1, zamiast użyć znaku $ przed numerem wiersza, użyliśmy go przed adresem kolumny. Po skopiowaniu formuły do kolejnych kolumn i wierszy zmienił się wyłącznie adres wiersza.

R1IYvH55iu56b

Ilustracja przedstawia fragment dokumentu w arkuszu kalkulacyjnym Microsoft Excel. Arkusz zawiera wiersze ponumerowane od 1 do 7 i kolumny oznaczone literą od A do C. W komórce A1 widnieje wartość 1, w komórce B1 wartość 4, w komórce C1 wartość 7. W komórce A2 widnieje wartość 2, w komórce B2 wartość 5, w komórce C2 wartość 8. W komórce A3 widnieje wartość 3, w komórce B3 wartość 6, w komórce C3 wartość 9. Wiersz 4 jest pusty. W komórce A5 widnieje formuła =$A1, w komórce B5 formuła =$A1, w komórce C5 formuła =$A1. W komórce A6 widnieje formuła =$A2, w komórce B6 formuła =$A2, w komórce C6 formuła =$CA2. W komórce A7 widnieje formuła =$A3, w komórce B7 formuła =$A3, w komórce C7 formuła =$A3.

R1JYqv6igWcJy

Ilustracja przedstawia fragment dokumentu w arkuszu kalkulacyjnym Microsoft Excel. Arkusz zawiera wiersze ponumerowane od 1 do 7 i kolumny oznaczone literą od A do C. W komórce A1 widnieje wartość 1, w komórce B1 wartość 4, w komórce C1 wartość 7. W komórce A2 widnieje wartość 2, w komórce B2 wartość 5, w komórce C2 wartość 8. W komórce A3 widnieje wartość 3, w komórce B3 wartość 6, w komórce C3 wartość 9. Wiersz 4 jest pusty. W komórce A5 widnieje wartość 1, w komórce B5 wartość 1, w komórce C5 wartość 1. W komórce A6 widnieje wartość 2, w komórce B6 wartość 2, w komórce C6 wartość 2. W komórce A7 widnieje wartość 3, w komórce B7 wartość 3, w komórce C7 wartość 3.

Podobnie widać to na następnej ilustracji - do komórki E1 wpisaliśmy formułę =B$1. Następnie skopiowaliśmy formułę do komórki D2 i F1. Jak widzimy, formuła po skopiowaniu zmieniła jedynie kolumnę, do której się odwołuje, numer wiersza został niezmieniony.

Teraz możemy wrócić do pierwotnego przykładu. Zastanówmy się, jak powinna wyglądać formuła, która poprawnie wyliczy tabliczkę mnożenia. Kopiując formułę w prawo, numer wiersza dla pierwszego czynnika formuły nie może się zmieniać, a kopiując komórkę w dół, kolumna drugiego czynnika formuły nie może się zmieniać, więc do komórki B2 wpiszemy formułę =B$1*$A2. Skopiujmy formułę do pozostałych komórek z zakresu B2:J10.

Tabliczka mnożenia została poprawnie obliczona, dzięki użyciu adresowania mieszanego.

R132iR4k3eBuH

Ilustracja przedstawia fragment dokumentu w arkuszu kalkulacyjnym Microsoft Excel. Arkusz zawiera wiersze ponumerowane od 1 do 10 i kolumny oznaczone literą od A do J. W komórce A1 widnieje wartość 1, w komórce B1 wartość 2, w komórce C1 wartość 3, w komórce D1 wartość 4, w komórce E1 wartość 5, w komórce F1 wartość 6, w komórce G1 wartość 7, w komórce H1 wartość 8, w komórce I1 wartość 9, w komórce J1 wartość 10. W komórce A2 widnieje wartość 2, w komórce B2 wartość 4, w komórce C2 wartość 6, w komórce D2 wartość 8, w komórce E2 wartość 10, w komórce F2 wartość 12, w komórce G2 wartość 14, w komórce H2 wartość 16, w komórce I2 wartość 18, a w komórce J2 wartość 20. W komórce A3 widnieje wartość 3, w komórce B3 wartość 6, w komórce C3 wartość 9, w komórce D3 wartość 12,w komórce E3 wartość 15, w komórce F3 wartość 18, w komórce G3 wartość 21, w komórce H3 wartość 24,w komórce I3 wartość 27, a w komórce J3 wartość 30. W komórce A4 widnieje wartość 4, w komórce B4 wartość 8, w komórce C4 wartość 12, w komórce D4 wartość 16, w komórce E4 wartość 20, w komórce F4 wartość 24, w komórce G4 wartość 28, w komórce H4 wartość 32, w komórce I4 wartość 36, a w komórce J4 wartość 40. W komórce A5 widnieje wartość 5, w komórce B5 wartość 10, w komórce C5 wartość 15, w komórce D5 wartość 20, w komórce E5 wartość 25, w komórce F5 wartość 30, w komórce G5 wartość 35, w komórce H5 wartość 40, w komórce I5 wartość 45, a w komórce J5 wartość 50. W komórce A6 widnieje wartość 6, w komórce B6 wartość 12, w komórce C6 wartość 18, w komórce D6 wartość 24,w komórce E6 wartość 30, w komórce F6 wartość 36, w komórce G6 wartość 42, w komórce H6 wartość 48, w komórce I6 wartość 54, a w komórce J6 wartość 60. W komórce A7 widnieje wartość 7, w komórce B7 wartość 14, w komórce C7 wartość 21, w komórce D7 wartość 28, w komórce E7 wartość 35, w komórce F7 wartość 42, w komórce G7 wartość 49, w komórce H7 wartość 56, w komórce I7 wartość 63, a w komórce J7 wartość 70. W komórce A8 widnieje wartość 8, w komórce B8 wartość 16, w komórce C8 wartość 24, w komórce D8 wartość 32,w komórce E8 wartość 40, w komórce F8 wartość 48, w komórce G8 wartość 56, w komórce H8 wartość 64, w komórce I8 wartość 72, a w komórce J8 wartość 80. W komórce A9 widnieje wartość 9, w komórce B9 wartość 18, w komórce C9 wartość 27, w komórce D9 wartość 36, w komórce E9 wartość 45, w komórce F9 wartość 54, w komórce G9 wartość 63, w komórce H9 wartość 72, w komórce I9 wartość 81, a w komórce J9 wartość 90. W komórce A10 widnieje wartość 10, w komórce B10 wartość 20, w komórce C10 wartość 30, w komórce D10 wartość 40, w komórce E10 wartość 50, w komórce F10 wartość 60, w komórce G10 wartość 70, w komórce H10 wartość 80, w komórce I10 wartość 90, a w komórce J10 wartość 100.

Przykład blokowania wiersza

W arkuszu Blokowanie wiersza, w kolumnie A znajdują się liczby naturalne z zakresu <1, 10>. Chcemy policzyć wynik dzielenia wybranej przez nas liczby dla różnych dzielników. Przyjmijmy, że dzielną będzie wartość komórki A1 (w naszym przykładzie jest nią 6). W komórce B2 wpisujemy więc następującą formułę:

=A1/A2

R16pyGaiipFxU

Ilustracja przedstawia fragment dokumentu w arkuszu kalkulacyjnym Microsoft Excel. Arkusz zawiera wiersze ponumerowane od 1 do 11 i kolumny oznaczone literą A i B. W komórce A1 widnieje wartość 6, komórka B1 jest pusta. W komórce A2 widnieje wartość 1, w komórce B2 wartość 6,00. W komórce A3 widnieje wartość 2, komórka B3 jest pusta. W komórce A4 widnieje wartość 3, komórka B4 jest pusta. W komórce A5 widnieje wartość 4, komórka 5 jest pusta. W komórce A6 widnieje wartość 5, komórka B6 jest pusta. W komórce A7 widnieje wartość 6, komórka B7 jest pusta. W komórce A8 widnieje wartość 7, komórka B8 jest pusta. W komórce A9 widnieje wartość 8, komórka B9 jest pusta. W komórce A10 widnieje wartość 9, komórka B10 jest pusta. W komórce A11 widnieje wartość 10, komórka B11 jest pusta. W oknie nad arkuszem widnieje symbol zaznaczonej komórki B2, a obok formuła =A1/A2.

Okazuje się jednak, że po przekopiowaniu formuły do kolejnych komórek nie otrzymujemy zamierzonego wyniku. Zamiast dzielić liczbę znajdującą się w komórce A1 przez kolejne dzielniki w kolumnie A, dzielimy wartość z komórki o jedną kolumnę w lewo i jeden wiersz do góry przez wartość znajdującą się po lewej stronie komórki, do której wpisaliśmy formułę.

Żeby otrzymać zakładane wyniki, należy zablokować numer wiersza. Musimy więc użyć adresowania mieszanego, czyli zablokować wiersz w naszej formule. Osiągniemy to przez wstawienie znaku dolara $ przed numerem wiersza, w którym komórka się znajduje (w naszym przypadku jest to numer 1). Dla komórki B2 formuła będzie wyglądać tak:

=A$1/A2

Przykład blokowania kolumny

W arkuszu Blokowanie kolumny, w wierszu 1 znajdują się liczby naturalne z zakresu <1, 10>. Chcemy policzyć wynik dzielenia wybranej przez nas liczby dla różnych dzielników. Przyjmijmy, że dzielną będzie wartość komórki A1 (w naszym przykładzie jest nią 6). W komórce B2 wpisujemy więc następującą formułę:

=A1/B1

RYWCxpXkQn4F1

Ilustracja przedstawia fragment dokumentu w arkuszu kalkulacyjnym Microsoft Excel. Arkusz zawiera wiersze ponumerowane od 1 do 2 i kolumny oznaczone literą A, B, C, D. W komórce A1 widnieje wartość 6, komórka B1 ma 1, komórka C1 ma wartość 2, komórka D1 ma wartość 3. W komórce B2 widnieje wartość 6,00. Znajduje się w zielonej ramce. na górze arkusza są komórki. Wpisano B2, a obok w polu jest zapis: =A1/B1.

Okazuje się jednak, że po przekopiowaniu formuły do kolejnych komórek nie otrzymujemy zamierzonego wyniku. Zamiast dzielić liczbę znajdującą się w komórce A1 przez kolejne dzielniki w wierszu 1, dzielimy wartość z komórki o jedną kolumnę w lewo i jeden wiersz do góry przez wartość znajdującą się powyżej komórki, do której wpisaliśmy formułę.

Żeby otrzymać zakładane wyniki, należy zablokować kolumnę komórki A1 w naszej formule. Osiągniemy to przez wstawienie znaku dolara $ przed numerem kolumny, w którym komórka się znajduje (w naszym przypadku jest to A). Dla komórki B2 formuła będzie wyglądać tak:

=$A1/B1

Adresowanie bezwzględne

Jeśli chcemy użyć wartości komórki w formule, ale nie chcemy, aby adres zmieniał się podczas kopiowania, wybierzemy adresowanie bezwzględneadresowanie bezwzględneadresowanie bezwzględne. Raz jeszcze użyjemy znaku dolara $, jednak tym razem zablokujemy wiersz oraz kolumnę.

W komórkach od A1 do B5 mamy wpisane liczby. Chcemy, aby w każdej komórce kolumny C i D został wpisany wynik mnożenia wartości komórki A1 z wartością komórki B1. Wpisujemy więc następującą formułę do komórki C1 i skopiujemy tę formułę do pozostałych komórek z zakresu C1:D5.

=A1*B1

Jak widzimy, przy kopiowaniu komórek, zmieniła się zarówno kolumna, jak i numer wiersza w formule. Musimy zatem zmienić adresowanie w komórce C1 na bezwzględne, tak aby zablokować zarówno kolumny A i B, jak i wiersz 1. Użyjemy do tego znaku $.

Przykład

Chcemy obliczyć wartość przyspieszenia dla zmieniającej się wartości prędkości początkowej i końcowej, ale w takim samym okresie czasu – 60 sekund. W komórce A1 znajduje się wartość 60, która oznacza czas w sekundach. W kolejnych komórkach pierwszego wiersza znajdują się końcowe wartości prędkości, a w kolejnych komórkach kolumny A znajdują się początkowe wartości prędkości. Wszystkie wartości podane są w jednostkach układu SI.

Do obliczenia wartości przyspieszenia skorzystamy ze wzoru

gdzie a oznacza przyspieszenie, VIndeks dolny k_k oznacza prędkość końcową, VIndeks dolny p_p oznacza prędkość początkową, a t oznacza czas.

Do komórki B2 wprowadzimy następującą formułę:

=(B1-A2)/A1

Oczywiście nie chcemy, aby po kopiowaniu formuły do kolejnych komórek zmieniał się adres komórki, która oznacza czas, musimy więc ją zablokować. Nie chcemy również, aby zmieniała się kolumna dla początkowej wartości prędkości, a także wiersz dla końcowej wartości prędkości, musimy więc zablokować odpowiednie elementy. Formuła wprowadzona do komórki B2, która po przekopiowaniu do innych komórek nadal poprawnie policzy wartość przyspieszenia wygląda następująco:

=(B$1-$A2)/$A$1

Następnie skopiujemy formułę do pozostałych komórek z zakresu B2:U21.

W komórkach tabeli zostały uzupełnione wartości przyspieszenia. Zwróć uwagę na to, że część z tych wartości jest ujemna, wynika to z tego, iż wartość prędkości końcowej była niższa od początkowej, a więc był to ruch opóźniony.

LibreOffice Calc

Nie ma różnic pomiędzy programem Microsoft Excel a LibreOffice Calc podczas wykonywania działań związanych z adresowaniem komórek.

Słownik