Przeczytaj
W uruchamianiu reakcji odpornościowej (immunologicznej) szczególną funkcję pełnią wyspecjalizowane komórki układu odpornościowego (immunologicznego), wśród których wyróżnia się dwie podstawowe grupy: fagocyty i limfocyty.
Pochodzenie komórek układu odpornościowego
Fagocyty (komórki żerne)
Wspólną cechą wszystkich fagocytów jest zdolność do rozpoznawania obcych dla organizmu patogenów lub zmienionych komórek własnych oraz pochłanianie ich i zabijanie, czyli fagocytozafagocytoza.
Fagocyty w działaniu
Fagocyty osiadłe w różnych narządach noszą specyficzne nazwy, pochodzące m.in. od ich lokalizacji lub nazwiska odkrywcy. Makrofagi zlokalizowane w wątrobie to komórki Browicza–Kupffera, komórki odpornościowe mózgu noszą nazwę mikroglejumikrogleju, w nerkach znajdują się komórki mezangium, a w płucach – makrofagi pęcherzykowe.
Wśród fagocytówfagocytów wyróżnia się komórki dendrytyczne, makrofagi, neutrofile i eozynofile.
Fagocyty te występują w świetle naczyń krwionośnych. W odpowiedzi na infekcje bakteryjne szybko migrują do miejsc zakażenia, przenikają przez ścianę naczyń i docierają w miejsce, gdzie znajdują się patogeny, a następnie je niszczą. Rozpoczynają działanie już w początkowej fazie zapalenia. Stanowią główny składnik ropy, cieczy powstającej w wyniku procesu zapalnego, nadając jej białawożółtawą barwę.
Film dostępny pod adresem /preview/resource/RSrjKL9fIo0Zq
Film nawiązujący do treści materiału
Limfocyty
Limfocyty powstają w szpiku kostnym, następnie niektóre z nich wędrują do grasicy, gdzie namnażają się i dojrzewają, pozostałe zaś kontynuują rozwój w szpiku.
Limfocyty są odpowiedzialne za specyficzne rozpoznawanie czynników chorobotwórczych. Warunkują również pamięć immunologicznąpamięć immunologiczną. Niektóre z nich specjalizują się w rozpoznawaniu antygenów i wytwarzaniu przeciwciał, inne mają zdolność do niszczenia patogenów i nietypowych komórek organizmu przez bezpośredni kontakt z nimi lub wydzielanie substancji cytotoksycznych.
Klasy limfocytów:
Dlaczego limfocyty B po osiągnięciu dojrzałości przemieszczają się ze szpiku do węzłów chłonnych? Jak sądzisz, na czym polega specjalizacja limfocytów B w tych narządach?
Limfocyty T dojrzewające w grasicy wzięły swą nazwę od łacińskiej nazwy tego narządu (thymus). Natomiast nazwa limfocytów B pochodzi od łacińskiej nazwy kaletki Fabrycjusza (bursa Fabricii), w której u ptaków zachodzi dojrzewanie tych komórek, lub od angielskiej nazwy szpiku (bone marrow).
Reakcje obronne mogą być wspomagane przez inne komórki odpornościowe, takie jak bazofile (granulocyty zasadochłonne) oraz komórki tuczne, rozmieszczone w obrębie różnych narządów. Wytwarzają one i uwalniają do układu krążenia różnego rodzaju mediatorymediatory, m.in. histaminęhistaminę, które wpływają na rozwój odpowiedzi immunologicznej. Ich zasadniczą rolą jest wywoływanie lokalnego stanu zapalnego w reakcji na czynniki zewnętrzne, jakimi są wszelkie patogeny, np. wirusy, bakterie, alergenyalergeny.
Słownik
antygen wywołujący reakcję alergiczną
reaktywność układu immunologicznego skierowana przeciw antygenom własnych tkanek, prowadząca do uszkodzenia i zaburzenia funkcji narządów; wynika z reakcji komórkowych z udziałem limfocytów T oraz reakcji przeciwciał na własne antygeny
białka błonowe tworzące główny układ zgodności tkankowej; występują powszechnie we wszystkich komórkach organizmu; prezentują na powierzchni komórki krótkie peptydy, powstałe w trakcie rozpadu własnych białek komórki
białka błonowe komórek układu odpornościowego występujące m.in. w komórkach żernych; prezentują na powierzchni peptydy pochodzące z białek (antygenów) sfagocytowanych komórek
peptydowe substancje hormonopodobne wytwarzane głównie przez komórki układu odpornościowego i oddziałujące na aktywność biologiczną innych, sąsiadujących z nimi i współdziałających komórek; cytokiny wytwarzane przez limfocyty noszą nazwę limfokin, a przez monocyty – monokin; powszechnie stosowana nazwa „interleukiny” odnosi się do cytokin (m.in. limfokin i monokin) wytwarzanych przez leukocyty (krwinki białe)
komórka żerna, która jest zaangażowana w reakcje odpornościowe zwierząt i ludzi. Zdolna do migracji i fagocytowania oraz zabijania obiektów potencjalnie niebezpiecznych dla organizmu. Wyposażona w mechanizm odróżniania prawidłowych struktur własnego organizmu od elementów obcych (np. drobnoustrojów)
(gr. phagein – jeść, kytos – komórka) rodzaj endocytozy; proces pochłaniania (pożerania) cząstek nieorganicznych oraz komórek lub ich fragmentów przez organizmy jednokomórkowe bądź wyspecjalizowane komórki organizmów o bardziej złożonej budowie (fagocyty)
substancja uwalniania m.in. przez bazofile (leukocyty zasadochłonne) w procesie zapalnym, zmniejszająca krzepliwość krwi
hormon tkankowy z grupy amin biogennych, m.in. rozszerza naczynia włosowate, kurczy mięśnie gładkie, pobudza wydzielanie niektórych gruczołów (np. wydzielanie soku żołądkowego)
substancja uczestnicząca w regulowaniu reakcji immunologicznych
komórki tkanki glejowej występujące w ośrodkowym układzie nerwowym; na skutek stanu zapalnego ulegają aktywacji i przekształcają się w typowe makrofagi
odporność niezależna od rozpoznawania antygenów przez przeciwciała i receptory limfocytów T i B. Jest mniej selektywna niż odporność swoista
właściwość układu immunologicznego organizmu polegająca na szybszym i swoistym reagowaniu przy kolejnym kontakcie z danym antygenem