Przeczytaj
Seksualność i zachowania seksualne są nieodłącznym elementem ludzkiego życia. Niepokoi jednak fakt, że w ostatnich latach obserwuje się rosnącą liczbę ryzykownych zachowań seksualnych. Przez to pojęcie należy rozumieć przedwczesną inicjację seksualną, nieodpowiedzialne zachowania seksualne spowodowane używaniem substancji psychoaktywnych i alkoholu, a także niewystarczającą wiedzę seksualną i brak stosowania zabezpieczeń antykoncepcyjnych. Wszystkie te czynniki wpływają na zwiększenie ryzyka zachorowania na chorobę wenerycznąchorobę weneryczną.
Termin seksualność znany jest od początku XX wieku. Pojawił się w literaturze za sprawą wiedeńskiego lekarza Zygmunta Freuda, twórcy psychoanalizy.
Bakteryjne choroby przenoszone drogą płciową
Wirusowe choroby przenoszone drogą płciową
Pierwotniakowe choroby przenoszone drogą płciową
Grzybicze choroby przenoszone drogą płciową
Profilaktyka
Podstawową metodą profilaktyki większości zakażeń przenoszonych drogą płciową jest antykoncepcja barierowa, która uniemożliwia kontakt z wydzielinami partnera. Jej przykładem są prezerwatywy – najczęściej stosowane zabezpieczenie podczas kontaktów seksualnych. Mają one za zadanie izolować od wydzielin dróg płciowych partnera. Należy pamiętać, że stosuje się je nie tylko, aby uniknąć zajścia w nieplanowaną ciążę, ale także w celu zabezpieczenia się przed zarażeniem chorobami przenoszonymi drogą płciową. Czynnikami wywołującymi te zakaźne choroby są m.in. omówione wyżej bakterie, wirusy, grzyby oraz pierwotniaki.
Innym rodzajem profilaktyki jest ograniczanie przygodnych kontaktów seksualnych oraz uważne dobieranie partnerów (np. takich, którzy są przebadani pod względem chorób przenoszonych drogą płciową). Wykorzystywanie badań umożliwiających diagnostykę tych zakażeń jest sposobem zapobiegania ich rozprzestrzenianiu się w społeczeństwie.
Ważny element profilaktyki to leczenie zakażeń, które już wystąpiły, co pozwala zmniejszyć ryzyko rozprzestrzeniania się danej choroby. Istotne jest jednoczesne leczenie wszystkich partnerów seksualnych zarażonej osoby.
W przypadku niektórych chorób istnieje także profilaktyka przed- lub poekspozycyjna. Polega ona na podawaniu leków odpowiednio przed albo po ekspozycji na czynnik ryzyka. Jej przykładem jest profilaktyka przed- i poekspozycyjnej zakażenia HIV (PrEP i PEP). Opiera się ona na podawaniu specjalnych leków przeciwwirusowych przed kontaktem seksualnym z osobą zarażoną lub do 72 godzin po narażeniu, jednak im wcześniej zostanie ona zastosowana, tym jej skuteczność będzie większa.
Należy również wspomnieć o szczepieniach. Profilaktyka ta dotyczy wirusowych chorób przenoszonych drogą płciową i dzięki niej można zmniejszyć występowanie danego patogenu w społeczeństwie. To z kolei przekłada się na zmniejszenie zakażeń – również wśród osób niezaszczepionych. Dobrym przykładem takiej sytuacji są szczepienia przeciwko onkogennym typom wirusa HPV, które zaleca się zarówno dla dziewcząt, jak i chłopców, którym nie grozi rak szyjki macicy. Jednak zmniejszenie ryzyka zakażenia HPV wśród mężczyzn zmniejsza również ryzyko zarażenia ich partnerek seksualnych. Niestety nie dysponujemy szczepionkami na wszystkie wirusy.
Słownik
zespół nabytego niedoboru odporności (acquired immunodeficiency syndrome); choroba spowodowana zakażeniem ludzkim wirusem niedoboru odporności HIV (human immunodeficiency virus)
badania osób zdrowych mające na celu wykrycie choroby w jej wczesnym, bezobjawowym stadium
choroba zakaźna przenoszona drogą płciową, czyli podczas kontaktów seksualnych
reakcja zapalna wywołana czynnikiem zapalnym (zakażenie, uszkodzenie tkanki) o charakterze przewlekłym; stan taki wynika ze złego doboru mechanizmów obronnych lub braku możliwości usunięcia czynnika zapalnego
czynnik wywołujący chorobę
pokryta śródbłonkiem błona łącznotkankowa, wyściełająca komory i przedsionki serca
zakażenie wywołane przez patogeny uważane za niechorobotwórcze; rozwija się u osobników z obniżoną odpornością