Przeczytaj
Komunikacja to dział gospodarki narodowej obejmujący transport (usługi związane z przemieszczaniem ładunków i osób) i łączność (usługi związane z przekazywaniem informacji). W obrębie komunikacji wyróżnia się:
transport | łączność |
Przemieszczanie ładunków i ludzi | Przekazywanie informacji za pomocą pocztypoczty, prasyprasy i komunikacji. Umożliwia ona procesy globalizacji, a jednocześnie wpływa na zmniejszenie roli transportu osobowego. Obecnie wiele rodzajów łączności odznacza się dużą szybkością przekazu, dostępnością i coraz większym zasięgiem, co usprawnia życie ludności i gospodarkę. Natomiast wzrastający ich udział w tworzeniu PKB przyczynia się do zwiększania poziomu rozwoju gospodarczego. Zadaniami łączności jest także rozwój edukacji i kultury. |
Więcej informacji dotyczących podziału transportu i łączności znajdziesz w grafice interaktywnej. Natomiast szczegółowe dane o klasyfikacji transportu odszukasz w materiale Kryteria podziału transportu, a informacje dotyczące głównych rodzajów łączności w materiale Zróżnicowanie dostępu do telefonii komórkowej oraz internetu.
Rola komunikacji w gospodarce
Zapotrzebowanie na usługi komunikacyjne wzrasta wraz z poziomem rozwoju gospodarczego, jednak zmienia się ich struktura. Na etapie przedindustrialnym obserwuje się małe znaczenie zarówno transportu, jak i łączności. Powszechny jest tam transport niezmechanizowany, a pod koniec fazy - transport kolejowy i żegluga. Na etapie industrialnym, kiedy w gospodarce państw dużą rolę odgrywa przemysł ciężki, wzrasta znaczenie transportu (szczególnie kolejowego i żeglugi), co wiąże się z przewozem surowców i przetworzonych z nich produktów oraz ludzi ich wytwarzających. Natomiast na etapie postindustrialnej rola transportu maleje (choć duże znaczenie ma transport samochodowy i lotniczy, a następnie swój renesans przeżywa transport szynowy), a wzrasta znacząco rola łączności, a szczególnie komunikacji. Dzieje się tak dlatego, że w tym etapie największy udział w tworzeniu PKB i strukturze zatrudnienia mają usługi (zwłaszcza wyższego rzędu), a nie gałęzie produkcyjne. Generują one mniejsze zapotrzebowanie na przewóz osób i towarów, natomiast związane są z przekazywaniem informacji. Transport i łączność są ze sobą ściśle powiązane - nowoczesny transport nie może funkcjonować bez łączności. Postęp, jaki dokonuje się wraz z globalizacją światowej gospodarki, wymusza coraz szybszy dostęp do wiedzy i coraz szybsze przesyłanie informacji. Także życie codzienne (zwłaszcza na obszarach najbardziej rozwiniętych) ulega stopniowym przemianom. Coraz częściej dokonuje się zakupów w sklepach internetowych, opłaca rachunki czy obsługuje konto bankowe przez Internet.
Wyjaśnij na przykładzie, dlaczego w krajach wysoko rozwiniętych następuje wzrost znaczenia transportu szynowego.
Zapoznaj się z poniższym tekstem źródłowym, a następnie podaj przykłady wpływu transportu na życie i gospodarkę człowieka. Wymień czynniki sprzyjające i ograniczające potrzeby transportowe.
Źródeł popytu na transport są potrzeby transportowe ludności i różnych działów gospodarki. Potrzeba przemieszczania się jest elementarną potrzebą człowieka, umożliwiającą realizację wielu innych potrzeb wymagających na wstępie pokonania przestrzeni. Przemieszczenia ładunków lub osób są uwarunkowane społecznym i terytorialnym podziałem pracy, co sprawia, że miejsca wytwarzania dóbr i usług oraz miejsca zamieszkania potencjalnych konsumentów są oddzielone. Potrzeby transportowe rosną wraz ze wzrostem liczby ludności, poziomem dochodów, pogłębiającą się kooperacją i specjalizacją produkcji, natomiast są ograniczone m.in. przez relatywnie wysokie koszty i opłaty za przejazd, recesję gospodarczą, niebezpieczeństwa grożące podczas przewozu. Transport (wraz z łącznością i gospodarką magazynową) dostarcza przeciętnie 6‑9% produktu krajowego brutto oraz zatrudnia 5‑7% ludności aktywnej zawodowo, choć występują różnice regionalne. Transport integruje działalność gospodarczą, kulturową i polityczną społeczeństwa w różnej skali przestrzennej; ułatwia rozwój specjalizacji i kooperacji w gospodarce, jest istotnym czynnikiem lokalizacji osiedli oraz różnych form działalności gospodarczej, a także wpływa w istotnym stopniu na wzrost poziomu życia ludności, ponieważ zwiększa mobilność i umożliwia ludności zaspokojenie większej liczby i bardziej różnorodnych potrzeb. Eksport usług transportowych może przyczynić się do zrównoważenia bilansu płatniczego kraju w przypadku ujemnego salda handlu zagranicznego. Transport ma również duże znaczenie militarne.
Indeks górny Źródło:Encyklopedia PWN. Geografia świata. Społeczeństwo i gospodarka, PWN, Warszawa 2008. Indeks górny koniecŹródło:Encyklopedia PWN. Geografia świata. Społeczeństwo i gospodarka, PWN, Warszawa 2008.
R15vMrJUc21Xw
Kiedyś, aby przekazać wiadomość, wykorzystywano do tego celu np. gołębie pocztowe, tam‑tamy (afrykańskie bębny), znaki dymne (Indianie), a jeszcze do niedawna alfabet Morse’aalfabet Morse’a.
Obecnie, żyjąc w erze technologii informacyjnych, o wydarzeniach, które miały miejsce po przeciwnej stronie kuli ziemskiej, dowiadujemy się natychmiast z mediów. Mamy dostęp do coraz większej ilości informacji. Za pomocą telefonu czy internetu możemy zaoszczędzić czas i spotkać się wirtualnie - bez potrzeby dojazdu.
W jaki sposób w czasach epidemii można prowadzić zajęcia lekcyjne lub spotkania biznesowe/konferencje?
Dzięki sieciom komputerowym można błyskawicznie stworzyć, przetworzyć i przekazać informacje na odległość, nawet te o bardzo dużej objętości. Dotyczy to zarówno osób prywatnych, jak i firm.
Wiele osób coraz częściej podejmuje telepracę. Jest to praca wykonywana w miejscu zamieszkania, korzystając z internetu. Telepraca dotyczy tylko niektórych działalności, które można wykonać w domu, przy komputerze (np. w „chmurze”) zamiast obecności w określonych godzinach w biurze. Jest to atrakcyjna forma zatrudnienia m.in. dla osób niepełnosprawnych i kobiet wychowujących małe dzieci.
Podaj kilka przykładów telepracy. Następnie wymień przykłady sytuacji, podczas których można wykorzystać tę formę działalności.
Zalety telepracy | |
---|---|
Pracodawca | Pracownik |
Możliwość zmniejszenia | Alternatywa dla urlopu wychowawczego. Możliwość łącznia pracy z wychowaniem małego dziecka. |
Eliminacja lub ograniczenie wydatków związanych z prowadzeniem biura | Możliwość łączenia pracy z opieką nad chorym członkiem rodziny. |
Redukcja koszty zatrudnienia poprzez wprowadzenie dla telepracowników zadaniowego systemu czasu pracy. | Możliwość zatrudnienia osób niepełnosprawnych, które nie muszą ruszać się z domu w celu świadczenia pracy. |
Wzrost wydajności telepracowników, jak wskazują badania. | Zatrudnienie osoby mieszkającej w dużej odległości od siedziby firmy |
Możliwość zatrudnienia wysokiej klasy fachowców, którzy mogliby być niedostępni w normalnej formie świadczenia pracy. | Możliwość wprowadzenia elastycznego czasu pracy |
Redukcja zwolnień chorobowych. | |
Wady telepracy | |
Pracodawca | Pracownik |
Zmniejszenie możliwości kontroli przez pracodawcę działań pracownika | Niezaspokojona potrzeba kontaktów międzyludzkich. Pracownik świadczy pracę z dala od innych pracowników. |
Konieczność ponoszenia kosztów związanych z zakupem sprzętu komputerowego dla pracownika | Zacieranie się granic między czasem pracy a prywatnym. |
Konieczność posiadania odpowiedniej infrastruktury technicznej w firmie | Możliwość awarii sprzętu i w związku z tym utrudnienia w komunikacji między pracownikiem a firmą |
Indeks górny Źródło: Zalety i wady telepracy, kadry.infor.pl [dostęp online: 15.06.2020]. Indeks górny koniecŹródło: Zalety i wady telepracy, kadry.infor.pl [dostęp online: 15.06.2020].
W wielu wysoko rozwiniętych krajach istnieje także wiele e‑rozwiązań w załatwianiu spraw życia codziennego, np. elektroniczny podpis, e‑recepty, e‑zwolnienia, porady lekarskie w internecie, możliwości rozliczenia podatków, zrobienia zakupów, załatwienia wielu spraw urzędowych, korzystanie z aplikacji na telefon wielu sieci sklepowych dających szereg korzyści, np. zniżek cen itp.
Jednym z rodzajów usług świadczonych tylko przez internet, są usługi typu offshoringoffshoring , które polegają na przeniesieniu za granicę, na przykład call center, usług biznesowych, badawczo‑rozwojowych itp.
Przykłady wykorzystania internetu w edukacji:
– źródła informacji dla uczniów i nauczycieli,
– dzienniki elektroniczne,
– informacje o danej szkole, w tym o podręcznikach, programach, platformach e‑learningowych,
– elektroniczna rekrutacja,
Transport nazywa się czasem „krwioobiegiem organizmu państwowego”, ponieważ sieć transportowa łączy inne działy gospodarki i usprawnia ich funkcjonowanie. Umożliwia przewóz surowców i produktów przemysłowych, przewóz niezbędnych produktów, dowóz ludności do szkół, miejsc pracy czy do miejsc destynacji turystycznych.
Słownik
alfabet telegraficzny, w którym znaki graficzne (litery, cyfry i in.) są przedstawione w postaci kombinacji kropek i kresek;znaki a.M. są przesyłane zwykle za pomocą impulsów elektrycznych krótkich i długich, a także sygnałów świetlnych lub akustycznych; dawniej powszechnie stosowany w telegrafii i radiotelegrafii, obecnie używany m.in. w radiotelegrafii amatorskiej i mor., podczas działań militarnych, akcji ratowniczych; pierwowzór a.M. opracował 1840 S.F.B. Morse (encyklopedia.pwn.pl)
przeniesienie za granicę wybranych działalności, działań, zadań w danym przedsiębiorstwie
przekazywanie i dostarczanie korespondencji i przesyłek; również budynek, w którym pracuje obsługa tych usług
ogół dzienników i czasopism (sjp.pwn.pl)
system przekazywania i rozpowszechniania programów radiowychły elektryczne (w nadajniku) i przeprowadzania operacji odwrotnej (w odbiorniku) (sjp.pwn.pl)
urządzenie stosowane w telegrafii, służące do przekształcania (zgodnie z zastosowanym alfabetem telegraficznym) znaków pisma na sygnały elektryczne (w nadajniku) i przeprowadzania operacji odwrotnej (w odbiorniku) (endyklopedia.pwn.pl)
globalna sieć komputerowa (głównie Internet) zajmująca się przesyłaniem rozmaitych informacji na odległość, np. danych, obrazu, dźwięku, a także prowadzeniem rozmów
system przesyłania na odległość ruchomych obrazów i dźwięku (sjp.pwn.pl)