bg‑turquoise

Reaktywność litowców

Ze względu na reaktywność, litowce przechowuje się w cieczy, która z nimi nie reaguje, np. w nafcie. Chroni to litowce przed dostępem wilgoci czy powietrza.

RQfIJ5KX3UYXB

Na zdjęciu widoczny jest szklany pojemnik. W pojemniku znajduje się olej oraz zanurzone w nim kilka kawałków metalu o szarym kolorze. — Próbka sodu zanurzona w oleju
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Ćwiczenie 1

Poniżej przedstawiono tabelę z wartościami promieni atomowych, liczb atomowych, elektroujemnościelektroujemnośćelektroujemności i energii jonizacjienergia jonizacjienergii jonizacji oraz konfiguracją elektronową skróconą podpowłokową atomów poszczególnych litowców. Przeanalizuj podane wartości i wyciągnij odpowiednie wnioski.

Symbol pierwiastka	Liczba atomowa	Konfiguracja elektronowa skrócona podpowłokowa	Promień atomowy [ppm]	Elektroujemność (wg skali Paulinga)	Energia jonizacji $[\frac{kJ}{mol}]$
$Li$	$3$	$[He] 2 s^{1}$	$145$	$1,0$	$520$
$Na$	$11$	$[Ne] 3 s^{1}$	$180$	$0,9$	$496$
$K$	19	$[Ar] 4 s^{1}$	$220$	$0,8$	$419$
$Rb$	37	$[Kr] 5 s^{1}$	$235$	$0,8$	$403$
$Cs$	$55$	$[Xe] 6 s^{1}$	$260$	$0,8$	$376$
$Fr$	$87$	$[Rn] 7 s^{1}$	brak danych	$0,7$	$380$

Atomy litowców posiadają po jednym elektronie walencyjnymelektron walencyjnyelektronie walencyjnym $n s^{1}$ . Im większy jest promień atomu litowca, tym bardziej elektron walencyjny jest oddalony od jądra atomowego.

Odległość elektronu walencyjnego od jądra wpływa na energię jonizacji i elektroujemność. Im ta odległość jest większa, tym wartość energii jonizacji i elektroujemności maleje. Im bardziej elektron walencyjny jest oddalony od jądra atomowego, tym łatwiej ulega oderwaniu. Atomy litowców o większej liczbie atomowej łatwiej „oddają” elektron walencyjny, tworząc jednododatnie kationy ( $M^{+}$ ). Konsekwencją tego jest rosnąca reaktywność litowców w grupie.

R1Chpb5aWoUpa1

Ilustracja przedstawia poziomą strzałkę skierowaną w prawo. Nad strzałką są symbole pierwiastków: Li, Na, K, Rb, Cs, Fr. Pod strzałką jest napis: aktywność rośnie. — Szereg aktywności litowców
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Wraz ze wzrostem liczby atomowej litowców w grupie („w dół grupy”), rośnie ich aktywność chemiczna.

bg‑turquoise

Podsumowanie

Litowce są bardzo reaktywne, gdyż wynika to z budowy ich atomów. Wraz ze wzrostem liczby powłok elektronowych atomów litowców rosną ich promienie atomowe, a maleje elektroujemność i energia jonizacji. Im bardziej oddalony jest elektron walencyjny od jądra atomowego, tym łatwiej atom „oddaje” ten elektron, przechodząc w jednododatni kation i tworząc wiązanie jonowe.

Słownik

elektron walencyjny

(gr. ḗlektron ,,bursztyn”) ujemnie naładowana cząstka elementarna występująca na ostatnich podpowłokach, tzw. walencyjnych, wokół atomu

elektroujemność

zdolność atomów danego pierwiastka do przyciągania elektronów

energia jonizacji

minimalna energia, jaką należy dostarczyć, aby oderwać elektron od atomu danego pierwiastka w stanie gazowym

Bibliografia

Buczek I., Chrzanowski M., Dymara J., Persona A., Kowalik E., Kuśmierczyk K., Odrowąż E., Sobczak M., Sygniewicz J., Chemia. Rozszerzenie. Repetytorium matura, Warszawa 2014.

Czerwiński A., Czerwińska A., Jelińska‑Kazimierczuk M., Kuśmierczyk K., Chemia 1. Podręcznik dla Liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego, technikum, Warszawa 2002.

Litwin M., Styka‑Wlazło Sz., Szymońska J., To jest chemia 1. Chemia ogólna i nieorganiczna. Podręcznik dla liceum ogólnokształcącego i technikum. Zakres rozszerzony, Warszawa 2018.

Pazdro K. M., Chemia. Pierwiastki i związki nieorganiczna, Warszawa 2012.

Wprowadzenie

Wirtualne laboratorium – S

Przeczytaj

Reaktywność litowców

Podsumowanie

Słownik

Bibliografia