II wojna światowa określana jest często mianem czasu apokalipsy spełnionejApokalipsa spełnionaapokalipsy spełnionej. Wypracowane przez ludzkość prawa, normy moralne oraz wartości straciły wówczas rację bytu. Zatarła się granica między dobrem i złem, usankcjonowane zostały takie zbrodnie przeciwko ludzkości, jak HolokaustHolokaustHolokaust, obozy zagłady, masowe egzekucje, tortury.

Doświadczania okupacyjne miały niebagatelny wpływ na tematykę oraz środki artystycznego wyrazu pojawiające się w utworach twórców tej generacji. Należało znaleźć język pozwalający na opisanie wojennej rzeczywistości nie tylko w wymiarze relacyjnym, sprawozdawczym, ale także uniwersalnym, związanym z jednostkowym doświadczeniem człowieka. Wyzyskiwanie czysto uczuciowych znaczeń, szafowanie patosem często prowadziło do patriotycznego banału.

R1SQwrNXhebl81

Zdjęcie przedstawia pomnik. Jest to odlana z mosiądzu rzeźba popiersia poety. Jest on przedstawiony jako młody człowiek. Na postumencie widnieje napis: Krzysztof Kamil Baczyński poeta.

Krzysztof Kamil Baczyński – poeta, absolwent Państwowego Gimnazjum im. Stefana Batorego, już za życia cieszył się uznaniem. W czasie okupacji był żołnierzem Harcerskich Grup Szturmowych, potem Batalionu AK „Zośka”batalion AK „Zośka”Batalionu AK „Zośka”. W 1942 roku rozpoczął studia polonistyczne na tajnym Uniwersytecie Warszawskim. Aktywnie uczestniczył w konspiracyjnym życiu literackim stolicy, publikując pod pseudonimem Jan Bugaj. Zginął czwartego dnia powstania warszawskiego w pałacu Blanka.

Wielu krytyków uznaje Baczyńskiego za modelowego reprezentanta pokolenia Kolumbówpokolenie Kolumbówpokolenia Kolumbów. Jego poezja jest nierozerwalnie związana z tragicznymi losami tych młodych ludzi. Nie są to wiersze dosłownie oddające grozę wojny, ukazujące okupacyjną rzeczywistość in situin situin situ. Baczyński nawiązuje do tradycji – często romantycznej, reinterpretujereinterpretacjareinterpretuje ją. Symboliczny język, ekspresja, katastroficzna historiozofiahistoriozofiahistoriozofia łączą się w jego utworach z intensywnie przeżywanymi podstawowymi emocjami, obrazami miłości oraz śmierci. Doskonale potrafi oddać klimat tamtego czasu, ów ciężar, napięcie towarzyszące ludziom:

KatastrofizmkatastrofizmKatastrofizm historiozoficzny wiąże się z przekonaniem Baczyńskiego, poświadczonym codziennymi doświadczeniami, że historia zawsze dostarcza wydarzeń niszczących indywidualne istnienia. Stąd nurty fatalizmu obecne w twórczości poety czującego na sobie wyrok dziejów.

Podejście takie unaocznia nie tylko tragizm generacji Baczyńskiego, ale podbija grozę tamtych dni w sensie uniwersalnym. Wyraża rozdarcie młodych ludzi, którzy pragnąc kochać, stają przed koniecznością zabijania, a chcąc po prostu żyć i doświadczać świata, są ciągle zagrożeni śmiercią. Poeta pisze w jednym ze swoich wierszy:

Krytyk literacki Kazimierz Wyka zauważył, że w 1941 roku Baczyński doświadczył „porażenia okupacyjnego”:

W wierszach Baczyńskiego uwidocznił się wówczas swoisty konflikt pomiędzy liryką czystą, bazującą na swobodnej grze wyobraźni, oraz poezją zaangażowaną, która zmusza do zajęcia aktywnej postawy wobec aktualnych wydarzeń. W niektórych utworach poeta przyjął rolę wieszcza, budził sumienia, w innych skupiał się na jednostkowym doświadczeniu grozy wojennego świata. Utwory te są silnie zmetaforyzowane, oniryczneoniryzmoniryczne, wieloznaczne.

Ważną rolę w poezji Jana Bugaja odgrywa przyroda – ta sielska, kojarzona z idyllicznymidyllaidyllicznym czasem dzieciństwa, i ta przynosząca zniszczenie, przypisana czasowi wojennej pożogipożogapożogi:

W 1942 roku Baczyński ożenił się z Barbarą Drapczyńską, także studentką polonistyki. Żona stała się jedną z najważniejszych osób w życiu oraz twórczości poety. To jej poświęcił cykl erotyków, tak bardzo odbiegających stylem i nastrojem od innych jego utworów. Miłość i bliskość przyniosły ukojenie, dały szansę na oderwanie się od horroru wojennej rzeczywistości. Bohaterka liryczna tych wierszy zostaje ukazana w odrealnieniu, stanowi integralną część natury.

Krytyk literacki Wojciech Kudyba pisał o Baczyńskim:

Słownik