Wraz ze wzrostem gospodarczym rośnie zapotrzebowanie na surowce naturalne. Ich wykorzystanie potęguje procesy degradacji środowiska przyrodniczego i wywołuje odczuwalne zmiany klimatu. Z tego względu konieczne staje się wdrażanie w poszczególnych sektorach gospodarki (głównie w przemyśle, usługach, rolnictwie i gospodarce komunalnej) innowacji ekologicznych (ekoinnowacji), których celem jest ograniczanie presji antropogenicznej na środowisko. Ekoinnowacje mogą być wdrażane m.in. w procesach technologicznych, strukturze organizacyjnej i zarządzaniu przedsiębiorstwami. Należą do nich m.in.:

• ekoinnowacje produktowe, polegające m.in. na zastępowaniu środków produkcji materiałami o udoskonalonych cechach (przyjaznymi dla środowiska, biodegradowalnymi tworzywami sztucznymi czy materiałami pochodzącymi z recyklingu itp.), wprowadzaniu produktów o znacząco zmniejszonym poborze energii (energooszczędny sprzęt gospodarstwa domowego, lodówki itp.) czy dokonywaniu zmian w produktach dostosowujących je do norm ochrony środowiska;

• ekoinnowacje procesowe, polegające na wdrożeniu nowej lub udoskonalonej metody produkcji, czego przykładem może być technologia odsiarczania i odpylania spalin ograniczająca emisję związków siarki do środowiska albo wprowadzanie zamkniętego obiegu w oczyszczalniach ścieków;

• ekoinnowacje organizacyjne, które oznaczają wdrożenie nowej metody zarządzania przedsiębiorstwem, związanej z rozwijaniem świadomości ekologicznej pracowników i kadry zarządzającej; w tym nurcie mieści się np. wdrażanie systemu zarządzania środowiskowego (ISO 14001 i EMAS);

• ekoinnowacje marketingowe, polegające na wdrożeniu nowej metody kreacji wizerunku firmy oraz prowadzeniu promocji produktów i ich dystrybucji ze szczególnym uwzględnieniem zasad prośrodowiskowych; można to osiągnąć np. poprzez wprowadzenie nowego projektu opakowania z uwzględnieniem rozwiązań przyjaznych środowisku i ich wykorzystaniem w PR-ze firmy.

Ogólną zasadą wdrażania proekologicznych rozwiązań jest tzw. „Five‑R model” (model pięciu R). Bazuje on na kilku głównych założeniach:

• recycle, czyli przetwarzaj, nie utylizuj,

• reuse, czyli używaj ponownie, nie wyrzucaj,

• reduce, czyli zmniejszaj ilość surowców i ograniczaj ilość odpadów,

• re‑design, czyli twórz produkt, biorąc pod uwagę środowisko,

• re‑imagine, czyli myśl całościowo i zdawaj sobie sprawę z tego, jaki ślad ekologiczny pozostawi twoja działalność.

Przeanalizujmy kilka przykładów stosowania tych rozwiązań w poszczególnych sektorach gospodarki.

Rolnictwo

Niewątpliwie najbardziej efektywnym sposobem na ograniczenie negatywnego wpływu rolnictwa na środowisko naturalne jest stosowanie metod właściwych dla rolnictwa zrównoważonego. Ich zbiór zawiera m.in. Kodeks Dobrej Praktyki Rolniczej opracowany przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Ministerstwo Środowiska. Zgodnie z nim racjonalne, zrównoważone gospodarowanie glebą polega m.in. na dostrzeganiu i uwzględnianiu w działalności rolniczej wszystkich funkcji gleb (a nie tylko funkcji produkcyjnej), ochronie gleby, rekultywacji gleb zdegradowanych, wreszcie – identyfikowaniu zagrożeń i wprowadzaniu adekwatnych do ich poziomu instrumentów prawnych i finansowych prowadzących do ich ograniczenia lub wyeliminowania.

Ten sposób gospodarowania wzmacnia procesy sprzyjające wzrostowi i stabilizacji żyzności gleb, a hamuje (i niekiedy eliminuje) procesy ich degradacji. Podstawowe znaczenie w tym zakresie ma unikanie jakichkolwiek form skażenia i zanieczyszczenia gleby oraz dostosowanie zabiegów agrotechnicznych do właściwości fizycznych gleb. Działania te w szczególności polegają na:

• racjonalnym dozowaniu i limitowaniu środków nawozowych w celu redukcji zanieczyszczeń obszarowych, powodowanych wymywaniem składników biogennych z terenów rolniczych; jeśli substancje nawozowe i środki ochrony roślin muszą być stosowane, ważne jest, aby ich dawki były adekwatne do możliwości pobierania przez roślinę składników odżywczych, co zapewnia innowacyjne nawożenie precyzyjne, które znacznie niweluje ryzyko zanieczyszczenia wód;

Indeks górny Źródło: IUNG‑PIB, za: farmer.pl Indeks górny koniec^{Źródło: IUNG‑PIB, za: farmer.pl}

• systematycznym zwiększaniu i odbudowywaniu zawartości substancji organicznej (próchnicy) w glebie, wpływającemu na podstawowe fizykochemiczne i biologiczne właściwości gleby; działania te zmniejszają podatność na erozję oraz wpływają na wielkość plonu;

• dbaniu o stabilizację odczynu gleby w zakresie odpowiadającym wymaganiom uprawianych roślin i zapobiegającym wymywaniu składników mineralnych z gleby;

• właściwym doborze i kolejności roślin w płodozmianie pozwalającym na ograniczenie rozwoju agrofagówagrofagagrofagów (płodozmian zapobiega wyspecjalizowanym chorobom i inwazjom insektów żerujących na jednym gatunku roślin), redukcję zachwaszczenia, zmniejszenie strat azotu i wyługowania gleby;

• stosowaniu ozimin, czyli roślin wymagających niskich temperatur w cyklu rozwojowym, zapobiega wypłukiwaniu z gleby azotu w okresie jesienno‑zimowym, co jednocześnie pomaga w zachowaniu odpowiedniego bilansu składników odżywczych w glebie i ogranicza zanieczyszczanie wód;

RUbEKTZ7jHABC

Fotorafia przedstawia płodozmian. Na kilku sąsiadających kawałkach pola posadzone są na przemian ziemniaki, owies, groch oraz żyto.

• zapewnieniu sprawnego działania systemu melioracyjnego odwadniającego i nawadniającego glebę, wykorzystywanego adekwatnie do bieżących warunków hydrometeorologicznych, co umożliwia zmniejszenie ryzyka suszy glebowej i będącej jej następstwem erozji wietrznej gleb;

• stosowaniu zabiegów przeciwerozyjnych, np. płodozmianu przeciwerozyjnego, maksymalnego skrócenia czasu pozostawiania gleby bez okrywy roślinnej na stokach, trwałego zadarniania lub zalesiania gruntów na stromych stokach oraz prowadzenia uprawy bezorkowej lub zabiegów uprawowych poprzecznie do nachylenia stoku;

R4xdwMFx9IlHV

Fotografia obrazuje ograniczającą erozję wodną orkę w poprzek stoku. Na polu znajdują się podłużne, skręcające w lewo pasy zaoranej, czarnej ziemi, którą rozgraniczają wąskie pasy zieleni. W prawym dolnym rogu zdjęcia płynie rzeka z brzegiem porośniętym roślinnością.

• wykorzystaniu odpadowej biomasy do produkcji biopaliw;

• zakładaniu, pielęgnowaniu oraz utrzymaniu śródpolnych zadrzewień i zakrzaczeń, co zapobiega fragmentacji krajobrazu rolniczego; tworzeniu stref buforowych na granicy użytków rolnych (zadrzewienia, zakrzewienia, murawy czy żywopłoty), oddzielających ekosystemy wodne od bezpośredniego oddziaływania upraw rolnych; sprawia to, że zanieczyszczenia rolnicze nie przedostają się poza obszar uprawy;

• zagospodarowaniu gruntów zaniedbanych i odłogowanych.

R15c2E3xDJ0Gs

Zdjęcie przedstawia strefę buforową na granicy użytków rolnych i cieku. Zdjęcie lotnicze przedstawia pole, na którym znajduje się zielona, niska roślinność. Przez środek zdjęcia biegnie kręta, wąska rzeczka. Z obu stron na obu brzegach rosną wysokie krzewy, drzewa, oraz ścieżki z wydeptanej trawy. W tle porozrzucane są w dużej odległości od siebie domki jednorodzinne.

Ograniczeniu presji na środowisko sprzyjają także: zamknięcie obiegu materii organicznej i składników pokarmowych w obrębie gospodarstwa, utrzymywanie takiego pogłowia zwierząt, aby uzyskany obornik pokrył w pełni potrzeby nawozowe gleby, wytwarzanie podstawowych nawozów w gospodarstwie (komposty, obornik, gnojowica, nawozy zielone), a także stosowanie naturalnych nawozów uzupełniających (mielone skały - bazalt, gips, dolomit, popiół drzewny, mączki organiczne, kora drzewna, trociny) i inne. W celu zwiększenia wydajności naturalnych nawozów i ograniczenia konieczności użycia nawozów sztucznych stosowane są proekologiczne media, jak np. biowęgielbiowęgielbiowęgiel, które dodatkowo gromadzą zanieczyszczenia z powietrza i gleby. Stosowanie tych (i wielu innych) rozwiązań pozwala na znaczne ograniczenie emisji gazów cieplarnianych, zużycia wody, a także umożliwia regenerację naturalnych ekosystemów. Większość z tych metod stosowana jest w rolnictwie ekologicznym.

R5s1TfjT6TvgA

Zdjęcie przedstawia uprawę współrzędną warzyw. Rożne gatunki warzyw są posadzone na przemian w długich, równoległych rzędach. Pomiędzy nimi biegnie przewód nawadniający, w tle w lewym górnym rogu są drzewa.

Gospodarstwa rolne mają z reguły duże zapotrzebowanie na energię. Korzystanie z odnawialnych źródeł energii, w tym także z systemów grzewczych opartych na ekologicznych źródłach energii, przynosi zauważalne oszczędności. Wykorzystanie np. ogniw fotowoltaicznych oraz pomp ciepła redukuje zużycie energii, której źródłem są elektrownie węglowe, co wpływa na zmniejszanie się ilości zanieczyszczeń pyłowych i gazowych w powietrzu, a przez to wpływa na lepszą jakość upraw. Pozwala także na uniezależnienie się od zmiennych cen energii elektrycznej, które wpływają na cenę produktu, a zatem na konkurencyjność produkowanej żywności.

Przemysł

Ograniczenie emisji zanieczyszczeń pyłowych i gazowych, zwłaszcza COIndeks dolny 2₂, jest obecnie jednym z największych problemów. Dużą rolę w ich emisji odgrywa nie tylko energetyka konwencjonalna i przemysł ciężki, ale także inne gałęzie przemysłu, z którymi związana jest produkcja odpadów i ścieków przemysłowych. Świadomość takiego stanu rzeczy już od kilkudziesięciu lat zaowocowała w Polsce podjęciem szeregu zorganizowanych działań skutkujących wymiernym zmniejszeniem negatywnego wpływu na środowisko. Do najważniejszych można zaliczyć m.in. likwidację wielu zakładów przemysłowych o przestarzałych technologiach (np. huty aluminium w Skawinie, zamkniętej w 1981 roku), zmniejszenie wydobycia węgla oraz ograniczenie produkcji w energo- i materiałochłonnych gałęziach przemysłu, poprawę jakości węgla dostarczanego do systemu energetycznego czy budowę nowoczesnych, wysokosprawnych instalacji odsiarczających i odpylających gazy spalinowe.

Zwłaszcza te ostatnie inwestycje przyczyniły się do znaczącego zmniejszenia ilości zanieczyszczeń wprowadzanych do powietrza przez zakłady przemysłowe. Szczególnie efektywne były procesy oczyszczania spalin ze związków siarki (głównie SOIndeks dolny 2₂) powstających w procesach spalania: węgla kamiennego, brunatnego, ropy naftowej, mazutu i in. przy użyciu absorbentówabsorbent (pochłaniacz)absorbentów i adsorbentówadsorbentadsorbentów.

R7U0BZMqu2usN

Zdjęcie przedstawia instalacje odsiarczania gazów w elektrowni. Na zdjęciu widać trzy duże, niebieskie zbiorniki zakończone obudowanymi turbinami oraz wychodzące z nich grube rury oparte na metalowych rusztowaniach.

Liczba stosowanych typów instalacji odsiarczania spalin nieustannie wzrasta, choć – co należy zauważyć – w przypadku metod odpadowych lub półodpadowych następuje składowanie (np. w wyrobiskach) lub odprowadzanie do środowiska (np. do wód morskich) produktów reakcji. Jedynie metody bezodpadowe, w których sorbenty są regenerowane i kierowane zwrotnie do procesu technologicznego, a odzyskany dwutlenek siarki jest przetwarzany na produkty użyteczne (np. kwas siarkowy, siarka elementarna), są w pełni obojętne dla środowiska przyrodniczego.

Gazy odlotowe powstające w procesie produkcji np. ciepłowni, elektrociepłowni czy hut są oczyszczane także z cząstek stałych (pyłu) za pomocą urządzeń zwanych odpylaczami cyklonowymi. Wykorzystują one siłę odśrodkową powstającą podczas szybkiego wirowania i powodującą segregację cząstek pod względem wielkości. Metoda ta jest stosowana także do oddzielania wiórów i trocin w zakładach drzewnych oraz odpylania powietrza pobieranego z otoczenia silników pracujących w dużym zapyleniu. Cząstki stałe – pyły, dymy i aerozole są usuwane także z gazu technologicznego, spalin lub innych gazów odlotowych za pomocą elektrofiltrów składających się z szeregu elektrod. Pole elektrostatyczne elektrod powoduje osadzanie się na nich cząstek stałych.

RLi7sIKeWyEEB

Na zdjęciu widać elektrofiltr elektrociepłowni. Konstrukcja przypomina wielościan wykonany z błyszczącej, nierdzewnej stali. W konstrukcji są widoczne metalowe, na stałe przytwierdzone drabinki pozwalające dostać się na poziomy konstrukcji.

Nowoczesne technologie proekologiczne pozwalają także na usunięcie z gazów zanieczyszczeń mikrobiologicznych w procesie biofiltracji, polegającym na absorpcji składników gazowych w środowisku mokrym, przyswajaniu przez bakterie substancji rozpuszczonych, a na koniec przemianach chemicznych zachodzących wewnątrz komórek w obecności enzymów. Metoda ta ma szczególne znaczenie w przypadku produkcji mączki rybnej, przemysłu przetwórczego, spożywczego i chemicznego oraz kompostowni czy oczyszczalni ścieków.

Woda w przemyśle jest podstawowym surowcem wykorzystywanym między innymi jako rozpuszczalnik, płyn chłodzący i płuczący oraz jako czysta ciecz technologiczna. Działania proekologiczne służące nie tylko zapewnieniu odpowiedniej jakości wód, ale także ograniczeniu jej zużycia powinny więc zmierzać do tworzenia zamkniętego obiegu, polegającego na uzdatnieniu wody i ponownym jej wykorzystaniu w procesach technologicznych i produkcyjnych. Jest to warunkiem zasobooszczędnej, zrównoważonej i konkurencyjnej gospodarki surowcowej, pozwala także na uzyskiwanie przez zakład przemysłowy realnych oszczędności z tytułu zmniejszenia kosztów dystrybucji wody, opłat za korzystanie z zasobów środowiska itp.

Oczywiście metody oczyszczania wód i możliwości powtórnego ich wykorzystania są zróżnicowane w zależności od rodzaju procesów technologicznych, zanieczyszczenia ścieków, technologii i instalacji czy też od gałęzi przemysłu. Z reguły jednak etapami uzdatniania wody są: odseparowanie zawiesiny cząstek stałych, np. w odstojnikach (osadnikach), zastosowanie procesów koagulacji, neutralizacji, ekstrakcji, elektrolizy i in. Prowadzą one do wytrącania niektórych związków rozpuszczalnych lub ich neutralizacji, zmiany odczynu (stosuje się to głównie przy ściekach przemysłowych, które zawierają np. metale ciężkie oraz chemiczne związki organiczne) oraz oczyszczenia wód z substancji biogennych przy użyciu odpowiednich kultur bakterii powodujących obniżenie stężeń azotanów i fosforanów. W procesie uzdatniania wykorzystuje się również proces odwróconej osmozy lub proces krystalizacji. Tak oczyszczona woda może być ponownie skierowana do procesu technologicznego, pod warunkiem spełniania wymaganych parametrów jakości.

RlQ4DLKwjM3fH

Zdjęcie przedstawia osadniki oczyszczalni ścieków. Konstrukcje mają kształt ogromnych, betonowych okręgów wypełnionych wodą. Na środku każdej konstrukcji znajduje się metalowy walec z czterema ramionami.

Usługi

Wydaje się, że uciążliwości dla środowiska przyrodniczego związane z działalnością usługową są mniej znaczące niż w przypadku rolnictwa (zwłaszcza intensywnego) i przemysłu ze względu na inną skalę oddziaływania. Większość z nich jest bowiem realizowana przez małe i średnie przedsiębiorstwa. Działania proekologiczne w sektorze usług mogą mieć bardzo różny charakter, począwszy od proekologicznych inicjatyw PR‑owych, propagowania różnych form edukacji ekologicznej i podnoszenia świadomości pracowników, poprzez stosowanie technicznych i technologicznych rozwiązań (np. w sferze komunikacji, transportu czy opakowań), aż do kompleksowych działań z zakresu zaopatrzenia w energię, gospodarki ściekowej i odpadowej użytkowanych obiektów.

Dobrym przykładem podejmowania bardzo zróżnicowanych działań proekologicznych są usługi turystyczne, zwłaszcza realizowane w ramach turystyki zrównoważonej i ekoturystykiekoturystykaekoturystyki, rzadziej zaś turystyki masowej. Świadome i przyjazne środowisku wypoczywanie dotyczy bowiem wielu różnych aspektów: od wyboru środka transportu, które zapewni odpowiednie standardy ekologiczne podczas podróży, przez wybór miejsca zakwaterowania, po zachowania i zwyczaje urlopowe.

Do działań proekologicznych możliwych do zastosowania w branży turystycznej należą m.in.:

• zastosowanie ekologicznych kryteriów przy projektowaniu i lokalizacji obiektów wypoczynkowych,

• dobór materiałów budowlanych przyjaznych środowisku i zdrowiu człowieka,

• racjonalne gospodarowanie energią i wodą, w tym właściwy system zaopatrzenia w wodę i odprowadzania ścieków,

• zapewnienie bezpieczeństwa zdrowotnego żywności i żywienia, np. poprzez serwowanie potraw regionalnych i ekologicznych,

• skanalizowanie ruchu turystycznego w sąsiedztwie obiektów poprzez wytyczanie ścieżek, placów zabaw, miejsc wypoczynku w plenerze i tym podobnych obiektów.

Z roku na rok coraz więcej hoteli i domów wczasowych podejmuje proekologiczne działania mające na celu ograniczenie presji na środowisko. Do najczęściej stosowanych należą m.in.: minimalizacja wytwarzania odpadów i ich zagospodarowanie u źródła (np. eliminacja jednorazowych naczyń i sztućców w punktach gastronomicznych), segregacja odpadów, oferowanie dań na bazie naturalnych produktów od lokalnych producentów żywności czy wykorzystanie proekologicznych elementów wyposażenia wnętrz. Coraz częściej, zwłaszcza w nowo powstających obiektach, wykorzystywane są także rozwiązania energo- i wodooszczędne. Należą do nich m.in. systemy oszczędzania energii i wody polegające np. na montażu kolektorów słonecznych i paneli fotowoltaicznych wykorzystujących energię solarną, odzyskiwaniu ciepła z klimatyzacji, w której do chłodzenia wykorzystywana jest woda lodowa, pompy ciepła, odzysk wody deszczowej i ciepła z wód basenowych. Niektóre z obiektów noclegowych są wznoszone zgodnie z zasadami budownictwa energooszczędnego i pasywnegobudynek pasywnypasywnego, w których zapotrzebowanie na ciepło jest niższe niż w tradycyjnych budynkach. Chociaż panujące w Polsce warunki klimatyczne nie pozwalają na pozyskiwanie prądu czy ciepła jedynie ze źródeł odnawialnych, to wykorzystanie energii słonecznej czy wiatrowej do podgrzewania wody daje jednak w skali roku spore ograniczenie emisji spalin. Do oczyszczania powstających w obiektach noclegowych ścieków bytowo‑gospodarczych wykorzystuje się coraz częściej przydomowe oczyszczalnie.

RKXPJaJkZV3vR

Fotografia przedstawia trzcinową oczyszczalnię ścieków. Zbudowana jest z kilku segmentów z niskich ścianek betonowych, które wypełnia rosnąca w nich wysoka, zielona trzcina. Na pierwszym planie znajdują się rury w kolorze ciemnoszarym, którymi płynie zanieczyszczona woda oczyszczająca się w sposób naturalny.

Niestety, ciągle jeszcze rzadkością są autonomiczne budynki hotelowe i wypoczynkowe zaprojektowane tak, by mogły funkcjonować niezależnie od zewnętrznej infrastruktury (bez dostarczania z zewnątrz energii elektrycznej, wody oraz bez odbierania ścieków i kanalizacji burzowej). Coraz częściej do przemieszczania turystów wykorzystywane są także nowoczesne i sprawne pojazdy elektryczne i gazowe oraz rowery, co wpływa na ograniczenie posługiwania się konwencjonalnymi środkami transportu.

Przykładem stosowania takich rozwiązań są powstające coraz liczniej ekohotele i biohotele wyposażone np. w biostawy, w których wykorzystuje się naturalną zdolność roślin do uzdatniania wody, w zabiegach spa stosuje się produkty organiczne (lokalne miody, fusy kawy itp.), a w kuchni używa się owoców, warzyw i ziół z przyhotelowego ogrodu.

R5D0WRlIROcJS

Na fotografii jest ekohotel umiejscowiony w Gwatemali. Znajduje się w liściastym lesie. Składa się z dwóch drewnianych chat pokrytych gałęziami drzew liściastych. Jedna z chat jest oświetlona wewnątrz. Przed chatą znajduje się przestrzeń wysypana kamieniami. Przy wejściu do domków rośnie trawa i kilka roślin o długich, pierzastych liściach.

Przedstawione powyżej najbardziej nowoczesne rozwiązania techniczne pozwalające na oszczędność energii i wody czy właściwie działający system gromadzenia surowców wtórnych nie przyniosą jednak efektów, jeśli działań takich nie połączy się z edukacją w zakresie ekologii oraz zrównoważonej rekreacji. Edukacja przybliży tematykę ochrony środowiska, w tym walorów przyrodniczych i kulturowych, i pomoże wykształcić nawyki i praktykować zachowania prośrodowiskowe. Dotyczy to przede wszystkim pracowników, organizatorów turystyki, animatorów ruchu turystycznego, przewodników, instruktorów, a także klientów i przedstawicieli społeczności lokalnej.

Ciekawostka

Dowodem na to, że można pogodzić rozwój usług turystycznych z dbałością o stan środowiska, jest założone pod koniec lat 90. XX wieku przez Stanleya Selenguta na Wyspach Dziewiczych ekologiczne letnisko (Concordia Eco‑resort). Mieści się ono w południowo‑wschodniej części Wyspy Św. Jana w pobliżu sąsiadującej z rafą koralową plaży, gdzie kilka gatunków żółwi składa jaja. Istniało ryzyko, że konwencjonalna zabudowa i infrastruktura turystyczna powodująca odsłonięcie gruntu oraz wydeptywanie roślinności przez turystów wywołałyby znaczącą degradację ekosystemu. Stałoby się tak wskutek zniszczenia rzadkich zbiorowisk roślinnych oraz erozji wierzchniej warstwy gleby, co prowadziłoby do zamulania wody morskiej i ginięcia koralowców oraz innych zamieszkujących rafę gatunków. Z tego względu zbudowano „wiszące drogi”, łączące umieszczone nad ziemią, pośród koron drzew pokoje noclegowe (przypominające małe szałasy wyposażone w urządzenia energooszczędne, korzystające z energii wiatrowej). Turyści mogą przemieszczać się po terenie ośrodka, praktycznie nie dotykając ziemi. Obowiązuje tu kod etyczny obligujący do przygotowywania posiłków z miejscowych produktów pozyskanych w sposób niezagrażający środowisku i pozostawiania przed odjazdem niewykorzystanych produktów żywnościowych.

RTLXi48AitnIF

Zdjęcie przedstawia szare, drewniane schody z poręczami po obu ich stronach prowadzące na kamienistą plażę. Dookoła rosną wysokie, zielone krzewy o owalnych listkach. Na dole fotografii znajdują się białe, trójkątne dachy budynków. Poniżej budynków rozpościera się kamienista plaza oraz turkusowe wody morza z białymi falami przy brzegu. Po przeciwnej stronie od morza, znajdują się zielone tereny porośnięte trawą.

Zarządzanie środowiskowe w przedsiębiorstwach

Od dłuższego czasu coraz popularniejsze nie tylko na świecie, ale i w Polsce staje się dbanie o ekologiczny wizerunek przedsiębiorstwa. W Unii Europejskiej istnieje system zarządzania środowiskowego znany jako System Ekozarządzania i Audytu EMAS (ang. Eco‑Management and Audit Scheme), nawiązujący do normy ISO 14001norma ISO 14001ISO 14001. Mogą w nim dobrowolnie uczestniczyć organizacje (przedsiębiorstwa, instytucje, urzędy itp.) wdrażające w swej działalności procedury proekologiczne, ciągle doskonalące efekty aktywności prośrodowiskowej i dzięki temu wychodzące poza zakres wymaganej, minimalnej zgodności z przepisami o ochronie środowiska. Działalność ta jest potwierdzona certyfikatem przyznawanym przez Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska. Rejestracja w systemie EMAS jest dobrowolna. W Polsce w 2021 roku na liście organizacji zarejestrowanych w systemie EMAS figurowało ok. 70 podmiotów gospodarczych. Są wśród nich zarówno duże zakłady przemysłowe (np. PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A. - Oddział Elektrownia Opole), jak również przedsiębiorstwa zajmujące się budową i utrzymaniem infrastruktury komunikacyjnej i wodociągowej (np. Przedsiębiorstwo Budowy Dróg i Mostów z Mińska Mazowieckiego, Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji z Częstochowy), urzędy administracji państwowej (Urząd Miejski Wrocławia) oraz niewielkie firmy o zróżnicowanym profilu, np. ubezpieczeniowe, zajmujące się projektowaniem i utrzymaniem ogrodów i terenów zieleni, utylizacją odpadów czy utrzymaniem dróg i chodników. Co ciekawe, na liście nie znalazły się przedsiębiorstwa z branży turystycznej.

Słownik