Manifesty romantyzmu 1790-1830. Anglia, Niemcy, Francja: William Wordsworth

R1OZiKKWbmKq41

Obraz przedstawia starszego mężczyznę o pociągłej twarzy, wysokim czole i dużym nosie. Mężczyzna ma głęboko osadzone oczy. Ubrany jest we frak i koszulę z zawiązaną pod szyją kokardą. Siedzi na krześle, przy stoliku. Opiera się lewą ręką na rozłożonej na stoliku książce.

Program odnowienia poezji Wordsworth kształtował w dwustronnej opozycji: przeciw osiemnastowiecznemu klasycyzmowi i przeciw groźbie inwazji kultury cywilizacji urbanistycznej. Wspólny wszystkim manifestom romantycznym bunt antyklasycystyczny, zmierzający do rozbicia sztywnych reguł artystycznych, wyraził przede wszystkim w postulacie odkonwencjonalizowania języka. Tworząc romantyczną wizję poezji jako spontanicznego wybuchu uczuć, ich autentyzmu, podporządkowanego tylko porządkującej refleksji, programowo odrzucał zbanalizowane figury stylistyczne i zbędną ornamentykę, domagał się wprowadzenia do poezji „języka ludzi”, zbliżającego sztukę do prawdy, natury i naturalnej prostoty. Idee te [...] zdradzały także niechęć do rodzącej się kultury skupisk miejskich, którą romantyczny poeta traktował jako uosobienie złego smaku. [...]
Język potoczny i naturalny, jaki Wordsworth pragnął wprowadzić do poezji, to wedle niego język odkonwencjonalizowany – ale, podobnie jak tematy poetyckie, poddany osobliwej selekcji, chroniącej sztukę przed wulgaryzmem i banalnością. [...]
Natura, temat poetycki programowo preferowany, podlega podobnym porządkującym zabiegom. W przeciwieństwie do cywilizacji urbanistycznej kryje w sobie – jak sądzi Wordsworth – źródła kreacyjnego natchnienia, lecz ich odnalezienie jest kwestią odpowiedniego wyboru. W [...] romantycznej wizji pojęcie natury miewa znaczenie metaforyczne – jest ona synonimem autentyzmu, znakiem jedności między człowiekiem a światem zewnętrznym.

bt Źródło: Manifesty romantyzmu 1790-1830. Anglia, Niemcy, Francja: William Wordsworth, oprac. Alina Kowalczykowa, Warszawa 1975, s. 41–42.