Przeczytaj
Ośrodek naczyniowo‑ruchowy – regulacja ciśnienia krwi na drodze nerwowej
Ośrodek naczyniowo‑ruchowy zlokalizowany jest w rdzeniu przedłużonymrdzeniu przedłużonym. Składa się z dwóch części, które działają w stosunku do siebie przeciwstawnie (antagonistycznie) – presyjnej i depresyjnej.
Hormony a ciśnienie krwi
Czynniki takie jak stres, wyziębienie czy wysiłek fizyczny prowadzą do zwiększenia wydzielania do krwi hormonów: adrenaliny i noradrenaliny wytwarzanych w rdzeniu nadnerczynadnerczy. Adrenalina i noradrenalina zwężają naczynia, prowadząc do wzrostu ciśnienia tętniczego krwi i zwiększenia tempa przepływu krwi. Adrenalina w nieznaczny sposób wpływa na rozszerzenie naczyń wieńcowych, przyspieszając czynność serca przy jednoczesnym zwiększaniu jego pojemności minutowej i niewielkim wpływie na naczynia wieńcowe.
Innym hormonem o działaniu naczyniozwężającym jest wazopresyna. Wytwarzana w podwzgórzupodwzgórzu, magazynowana jest w tylnym płacie przysadki mózgowejprzysadki mózgowej. Wazopresyna, łącząc się ze specjalnymi receptorami na powierzchni naczyń krwionośnych, działa na nie presyjnie, prowadząc do ich zwężenia, co przekłada się na wzrost ciśnienia tętniczego i zwiększenie tempa przepływu krwi. Hormon ten jest uwalniany w odpowiedzi na spadek ciśnienia tętniczego krwi, utratę krwi oraz silne emocje.
Wazopresyna (nazywana również hormonem antydiuretycznym – ADH) bierze udział w procesie zagęszczania moczu – nasila resorpcję zwrotną wody w kanalikach nerkowych, zwiększając jej zatrzymywanie w organizmie. Skutkiem niedoboru wazopresyny jest choroba o nazwie moczówka prosta, objawiająca się m.in. wydalaniem dużej ilości niezagęszczonego moczu.
Związki o działaniu miejscowym
Tkanki organizmu człowieka mogą produkować związki, które działają miejscowo i prowadzą do zwężenia bądź rozszerzenia naczyń krwionośnych. Histamina, bradykinina i prostaglandyny grupy E (PGE) wydzialane są pod wpływem reakcji zapalnych, które poprzez rozszerzenie naczyń krwionośnych prowadzą do obniżenia ciśnienia tętniczego krwi. Natomiast serotonina i tromboksan to związki, które podnoszą ciśnienie tętnicze krwi poprzez skurcz naczyń krwionośnych.
Serotonina to związek chemiczny nazywany hormonem szczęścia. Może być wydzielana pod wpływem emocji o pozytywnym zabarwieniu, np. jedzenia czy aktu seksualnego. Leki zwiększające poziom serotoniny w mózgu wykorzystywane są w leczeniu depresji.
Autoregulacja przepływu krwi
Naczynia krwionośne są w pewnym stopniu zdolne do samoregulacji średnicy, a co za tym idzie, ciśnienia i przepływu krwi. Wzrost ciśnienia tętniczego prowadzi do rozciągania naczyń tętniczych i wiąże się ze zwiększeniem ich średnicy, co powoduje spadek ciśnienia. Jednak w odpowiedzi na rozciąganie naczynia zwiększają swoje napięcie, co stabilizuje ich średnicę i jednocześnie ciśnienie tętnicze. Zapobieganie rozciąganiu naczynia tętniczego warunkuje stałość przepływu krwi.
Słownik
parzysty gruczoł dokrewny położony w sąsiedztwie nerek, wytwarzający hormony regulujące metabolizm i uczestniczące w utrzymaniu homeostazy
część mózgowia regulująca podstawowe procesy metaboliczne i funkcjonowanie układu nerwowego
gruczoł zlokalizowany wewnątrzczaszkowo, odpowiedzialny za wytwarzanie i wydzielanie licznych hormonów regulujących funkcjonowanie innych gruczołów organizmu człowieka (m.in. tarczycy i nadnerczy)
część mózgowia, w której znajdują się ośrodki kierujące podstawowymi czynnościami życiowymi organizmu, takimi jak oddychanie czy praca serca