bg‑red

Redukcja tlenków z otrzymaniem tlenków tego samego pierwiastka o niższym stopniu utlenienia

Czasami dany pierwiastek tworzy tlenki występując w nich na różnych stopniach utlenienia. Jedną z metod otrzymywania tlenkówtlenkitlenków jest redukcja tlenków pierwiastków na wyższym stopniu utlenienia  do tlenków pierwiastków na niższym stopniu utlenienia, zgodnie z poniższym schematem:

R1XkRg3vgPLMh1
Schemat przedstawia jedną z metod otrzymywania tlenków, wykorzystującą redukcję tlenków.
Źródło: GroMar Sp. z o. o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Jednocześnie dochodzi do utlenienia reduktora. Reakcje te są reakcjami utleniania i redukcjireakcje utleniania‑redukcji (redoks, redox)utleniania i redukcji. Najczęściej stosowanymi reduktorami są węgiel oraz wodór, a reakcja często nazywana jest odtlenianiem, na przykład:

  • W wyniku redukcji tlenku węglaIV węglem można otrzymać tlenek węglaII jako jedyny produkt:

CO2+C1300 K2 CO
  • W wyniku redukcji tlenku manganuIV wodorem można otrzymać tlenek manganuII oraz wodę:

MnO2+H2530 KMnO+H2O
bg‑red

Redukcja tlenków z otrzymaniem pierwiastków, z których składa się tlenek

Redukcja tlenku węglem lub wodorem prowadzi jednak najczęściej do otrzymania pierwiastków, z których redukowany tlenek się składał. W reakcji tej powstaje również inny tlenek, jako produkt utleniania reduktora, zgodnie z poniższym schematem:

Rqr0P0zrroWUn
Schemat redukcji tlenków do pierwiastków, z których ten się składa.
Źródło: GroMar Sp. z o. o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Na przykład:

  • W wyniku redukcji tlenku cynku węglem można otrzymać cynk oraz tlenek węglaIV lub tlenek węglaII jako inny tlenek:

2 ZnO+C2 Zn+CO2
ZnO+CZn+CO
  • W wyniku redukcji tlenku miedziII węglem można otrzymać miedź oraz tlenek węglaIV jako inny tlenek:

2 CuO+C2 Cu+CO2
  • W wyniku redukcji tlenku miedziII wodorem można otrzymać miedź oraz wodę jako inny tlenek:

CuO+H2Cu+H2O
  • W wyniku redukcji tlenku żelazaII wodorem można otrzymać żelazo oraz wodę jako inny tlenek:

FeO+H2Fe+H2O

To, jakie będą produkty redukcji i utlenienia zależy od danego typu reakcji oraz specyficznych warunków ich prowadzenia.

Ciekawostka

Wiele aktywnych metali takich jak: Na, K, Ca, Mg, Al tworzy bardzo stabilne tlenki. Im bardziej aktywny metal tym trudniej zredukować jego tlenek. Na przykład następujących tlenków: Na2O, K2O, CaO, MgO czy Al2O3 nie redukuje się opisaną metodą.

Słownik

tlenki
tlenki

związki chemiczne tlenu z innymi pierwiastkami w których atom tlenu występuje na -II stopniu utlenienia

reduktor
reduktor

cząsteczka lub jon zawierający pierwiastek, którego atomy w reakcjach redoks oddają elektrony, zwiększając swój stopień utlenienia

utleniacz
utleniacz

cząsteczka lub jon zawierający pierwiastek, którego atomy w reakcjach redoks przyjmują elektrony, zmniejszając tym samym swój stopień utlenienia

reakcje utleniania‑redukcji (redoks, redox)
reakcje utleniania‑redukcji (redoks, redox)

zachodzące łącznie procesy utlenienia i redukcji; utlenianie - oddawanie elektronów przez atom, cząsteczkę lub jon; redukcja - przyjmowanie elektronów przez atom, cząsteczkę lub jon

Bibliografia

Bielański A., Podstawy chemii nieorganicznej 2, Warszawa 2013.

Pazdro K. M., CHEMIA Podręcznik do kształcenia rozszerzonego w liceach, Część IV. Chemia nieorganiczna, Warszawa 2009.

https://www.youtube.com/watch?v=iP1Im4QILS0 (dostęp: 04.08.2021)