R12z5keDn3HpE

Ilustracja przedstawia najważniejsze informacje na temat cynku. Symbol: <math aria‑label="zet n">Zn. Średnia liczba masowa: 65,409. Liczba atomowa: 30; Temperatura topnienia 692,68 Kelwinów. Temperatura wrzenia 1180,15 Kelwinów. Gęstość 7,14 grama na centymetr sześcienny w temperaturze 298,15 Kelwinów. Najczęściej spotykane stopnie utlenienia: drugi. Stan skupienia w warunkach normalnych: ciało stałe. Konfiguracja elektronowa podpowłokowa skrócona (zawierająca rdzeń gazu szlachetnego) w stanie podstawowym: $\left[\text{Ar}\right]3d^{10}4s^2$.

Cynk to srebrzystoniebieski kruchy metal. Staje się plastyczny między $100$ a $150°\text{C}$. W temperaturze powyżej $210°\text{C}$ ponownie staje się kruchy i można go sproszkować przez uderzenie. Jest dobrym przewodnikiem elektryczności i topi się w temperaturze $\mathrm{419,53}°\text{C}$, która jest trzecią z najniższych temperatur topnienia spośród wszystkich metali bloku $d$.

Cynk posiada $30$ izotopów. Trwałymi izotopami cynku są: ${}^{64}\text{Zn}$, ${}^{66}\text{Zn}$, ${}^{67}\text{Zn}$, ${}^{68}\text{Zn}$ i ${}^{70}\text{Zn}$.

R1Hzszm4D42fl

Zdjęcie przedstawia małe grudki przetopionego cynku. Mają szary kolor i metaliczny połysk.

W związkach chemicznych cynk występuje na $+\text{II}$ stopniu utlenieniastopień utlenieniastopniu utlenienia.

W przyrodzie występuje tylko w postaci minerałów, takich jak: blenda cynkowa ($\text{ZnS}$) czy smitsonit (${\text{ZnCO}}_3$).

RQATSGztpW6PJ

Zdjęcie przedstawiające smitsonit. Minerał w kolorze niebieskim. Ma zwartą budowę, jest nieco przeźroczysty, miejscami białawy.

R1K1n0gUVuLDB

Zdjęcie przedstawiające blendę cynkową. Szary minerał przyłączony do szarożółtej skały.

• Cynk w podwyższonej temperaturze reaguje z tlenem, tworząc amfoterycznyamfoterycznośćamfoteryczny tlenek cynku($\text{II}$) – biały proszek, nierozpuszczalny w wodzie.:

• Cynk, jako metal bardziej aktywnyaktywnośćaktywny, wypiera (poza niektórymi wyjątkami) metal mniej aktywny z roztworu jego soli (metale o wyższym potencjale elektrochemicznym od cynku):

• Ponadto, jako metal o ujemnym potencjale standardowym, roztwarza się w kwasach słabo utleniających, tworząc sole:

• Przebieg reakcji z kwasem silnie utleniającym, jakim jest kwas azotowy($\text{V}$), zależy od stopnia rozcieńczenia kwasu. W przypadku rozcieńczonego kwasu
  azotowego($\text{V}$) zachodzą dwie reakcje równocześnie: reakcja z wydzieleniem tlenku azotu($\text{II}$) oraz reakcja z wydzieleniem wodoru:

• Cynk reaguje też ze stężonymi roztworami mocnych wodorotlenków:

• Cynk tworzy amfoteryczny wodorotlenek o wzorze $\text{Zn}{\left(\text{OH}\right)}_2$. Jest to biała substancja trudno rozpuszczalna w wodzie, otrzymywana metodą strąceniową, np.:

1

Polecenie 1

Zaprojektuj doświadczenie, które zweryfikuje hipotezę: Cynk jest bardziej aktywny od niklu. Narysuj schematyczny rysunek oraz zapisz obserwacje i wnioski. Napisz i uzgodnij równanie reakcji.

R3VkVh0Gjzb89

Schematyczny rysunek doświadczenia Rysunek wykonaj w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je we wskazanym polu. . Obserwacje (Uzupełnij). Wnioski (Uzupełnij).

Zaprojektuj doświadczenie, które zweryfikuje hipotezę: Cynk jest metalem aktywniejszym od niklu. Opisz je. Zapisz obserwacje i wnioski.

R3MUYtGw7hMBQ

(Uzupełnij).

RN3gvPLFxFcpM

(Uzupełnij).

RLvlzrtWIzE8Y

(Uzupełnij).

Wskazówki i klucze odpowiedzi

Pokaż podpowiedź

Wodne roztwory soli niklu są zielone.

Pokaż odpowiedź

Schematyczny rysunek doświadczenia:

R1bM9yMrh8CMV

Ilustracja przedstawia schemat doświadczenia. Do probówki z zielonym roztworem chlorku niklu(<math aria‑label="dwa">II) wprowadzono opiłki cynku. Obok znajduje się strzałka w prawo oraz probówka, w której znajduje się osad niklu i bezbarwny roztwór powstałe w wyniku reakcji opiłków cynku z chlorkiem niklu.

Obserwacje:

Powoli zanika zielone zabarwienie roztworu.

Wnioski:

Zachodzi reakcja:

$$\text{Zn}+{\text{NiCl}}_2\to {\text{ZnCl}}_2+\text{Ni}$$

Cynk jest aktywniejszy od niklu. (Projektując doświadczenie, w którym kawałki niklu wprowadzono np. do roztworu wodnego ${\text{ZnCl}}_2$, nie obserwuje się żadnych zmian – reakcja nie zachodzi.)

Słownik

Bibliografia

Krzeczkowska K., Loch J., Mizera A., Repetytorium chemia. Liceum – poziom podstawowy i rozszerzony, Warszawa – Bielsko‑Biała 2010.