Księga Psalmów, hebr. Tehilim, w Septuagincie Psalmoi, w Wulgacie Volumen hymnorum, w Kodeksie Aleksandryjskim z V w. n.e. Psalterion
Jedna z ksiąg Starego Testamentu, w Biblii hebrajskiej należąca do Pism, w Septuagincie do ksiąg mądrościowych, stanowiąca zbiór 150 różnorodnych pod względem literackim utworów o charakterze kultowym, powstałych od X do II w. p.n.e., których autorstwo tradycja żydowska i chrześcijańska przypisuje królowi Dawidowi (Psałterz Dawida). Około II w. p.n.e. poszczególne utwory i istniejące już grupy utworów pochodzące od różnych autorów i z różnych kręgów (dworskiego, świątynnego, prorockiego, mądrościowego) zostały zebrane, poddane ostatecznej redakcji i połączone w jedną księgę, a ta z kolei, nawiązując do Pięcioksięgu Mojżesza, podzielona została na 5 części, zakończonych doksologiamidoksologiadoksologiami: 1) 1–41; 2) 42–72; 3) 73–89; 4) 90–106; 5) 107–150. Na podstawie tytułów poszczególnych psalmów można wyróżnić te zbiory, które prawdopodobnie ukształtowały się jeszcze przed zebraniem wszystkich utworów w jednej księdze: 1) pierwszy zbiór modlitw Dawida (Ps 3–41), w którym przeważają lamentacje indywidualne; 2) drugi zbiór modlitw Dawida (Ps 51–65; 68–70 i 86); 3) zbiór synów Koracha (Ps 42; 44–49; 84–85; 87); 4. zbiór Asafa (Ps 50; 73–83); 5) trzeci zbiór modlitw Dawida (Ps 101; 103; 108–110; 122; 124; 133; 138–145); 6) psalmy królowania Jahwe (Ps 92–99), zawierające formułę „Jahwe panuje”; 7) psalmy pielgrzymie (Ps 120–134); 8) psalmy allelujatyczne (Ps 104–107; 111–117; 135–136; 146–150), zawierające formułę „Chwalcie Pana”.
Geneza poszczególnych utworów nie jest znana. Wiele z nich powstało prawdopodobnie jako modlitwy prywatne, inne jako utwory okolicznościowe, upamiętniające jakieś wydarzenie lub uroczystość, jeszcze inne od początku miały przeznaczenie liturgiczne, ale cały zbiór był przekazywany poprzez liturgię i jego formowanie przebiegało równolegle z rozwojem życia liturgicznego Izraela. W nowej sytuacji polityczno‑religijnej, zwłaszcza po niewoli babilońskiej, starsze psalmy były poddawane aktualizacji i reinterpretacji (tzw. relektura psalmów). Psalmy wykorzystywano w liturgii świątynnej, a zwłaszcza synagogalnej (jako śpiew, często z towarzyszeniem instrumentu strunowego). Praktykę tę przejęło również chrześcijaństwo, które tekst psalmów wykorzystało we własnych obrzędach i formach nawiązujących do wcześniejszych liturgii, głównie jako psalmodie, śpiew responsoryjny i antyfonalny. Uważa się, że treść teologiczna psalmów jest syntezą teologii całego Starego Testamentu. Znajdują się tam elementy typowe dla Tory — przywiązanie do Przymierza z Bogiem i Prawa, dla ksiąg historycznych — ukazywanie dziejów Izraela, władcy jako pomazańca Boga, dla ksiąg prorockich — oczekiwanie chwalebnej przyszłości, także wydarzeń mesjańskich, postulaty sprawiedliwości, czystości kultu i wierności Bogu, dla tradycji mądrościowej — przeznaczenie człowieka, zasady moralnego postępowania, problem cierpienia; głównie jednak, ze względu na modlitewny charakter utworów, akcentowana jest refleksja na temat spotkania z Bogiem. Dlatego Księga psalmów ma charakter teocentryczny: Bóg ukazany jest jako Pan Przymierza, wierny i łaskawy, wszechmocny, wszechobecny (choć często jako siedziba Boga wspominana jest góra Syjon) i sprawiedliwy, stworzyciel świata, udzielający życia wszelkiemu stworzeniu, panujący nad światem i ingerujący w jego dzieje, Król i Zbawca. Psalmy należą też do najczęściej przytaczanych w Nowym Testamencie tekstów starotestamentowych; występują zarówno jako cytaty bezpośrednie, jak i pośrednie, w Ewangeliach odnoszą się przede wszystkim do osoby Jezusa — jako słowa jego modlitw, jako teksty potwierdzające jego godność mesjańską, jako charakterystyczny element opisu męki i jako teksty mówiące o jego chwale. W związku z tym chrześcijaństwo dokonało chrystologicznej i chrystocentrycznej reinterpretacji psalmów. Tekst Księgi psalmów był wielokrotnie tłumaczony i różnie przy tym dzielony. W Septuagincie połączone zostały Psalm 9 i 10 (= Ps 9) oraz Psalm 114 i 115 (= Ps 113), natomiast Psalm 116 został podzielony na Psalm 114 i 115, a Psalm 147 na Psalm 146 i 147, został też dodany Psalm 151 opisujący walkę Dawida z Goliatem, będący prawdopodobnie tłumaczeniem 2 hebrajskich psalmów apokryficznych. Podział Septuaginty, bez dodatku, przejęła Wulgata. Z kolei w syryjskim tłumaczeniu Starego Testamentu, Peszitcie, znajduje się 155 psalmów, w Kumran zaś odkryto hebrajski oryginał 154 utworów (151 psalmów znanych z Septuaginty i 3 syryjskie psalmy apokryficzne).

en Źródło: https://encyklopedia.pwn.pl/materialy-dodatkowe/haslo/Ksiega-psalmow;4970718.html.

O psalmach

Jedno jest pewne: w Biblii, a zwłaszcza w psalmach, źródłem i centrum całego życia religijnego jest wiara. Wiara więc będzie stanowiła o niepowtarzalności fenomenu psalmów. Ale czym jest wiara? [...] Dla nas wiara określa domenę niedostępną dla wiedzy. Wierzę, ponieważ nie wiem. W miarę jak rozszerza się zakres wiedzy, kurczy się pole wiary. Dawno już stwierdzono, że Bóg stał się „hipotezą nieużyteczną”, ponieważ prawie wszystko można wyjaśnić naukowo. Reszta jest kwestią czasu.

RpVUlywXWOvSD

Ilustracja przedstawia bogato zdobioną kartę z książki. Po prawej stronie karty jest tekst. Po lewej stronie ilustracja: nad świątynią na tle nieba znajduje się Bóg, pod świątynią klęczy mężczyzna z brodą w koronie na głowie i ubrany w królewskie szaty. Ma rozłożone ramiona. Spogląda do góry.

W Biblii nie ma śladów tak pojętej wiary. [...] W Biblii nie ma ludzi „wierzących”. Odnosi się to w pierwszym rzędzie do psalmów. [...]

Czym jest więc wiara biblijna? Jest zaufaniem, którym obdarza się osobę „wierną” i które angażuje całego człowieka, jest totalnym zawierzeniem się tej osoby. Wiara biblijna jest też aktem, przedsięwzięciem, poszukiwaniem, dzięki któremu ‒ poprzez słowa i znaki ‒ można dotrzeć do rzeczywistości, jakiej się jeszcze nie widzi. [...]

Poczucie stałości, solidarności, pewności, mocy. Na iluż miejscach wyrażają to psalmy! Pan jest moc moja i tarcza moja... Pan jest dla swego ludu mocą i dla swego pomazańca twierdzą zbawienia (Ps 28, 7.8). Siło moja, Ciebie wyglądam, albowiem Ty, Boże, moją twierdzą jesteś (Ps 59,10). [...]

Poczucie opieki, zaufania, zwierzania. Którzy ufają w Panu, są jak góra Syjon, nieporuszona, trwająca wiecznie. Jak wokoło Jeruzalem są góry, tak Pan wokoło ludu swego, teraz i na wieki (Ps 125, 1‑2). Owo poczucie zaufania płynie z elementarnego przeświadczenia o wierności Boga. Jego słowo nie kłamie. Skoro zawarł przymierze z ludem, dochowa przysięgi. Wiara jest zawierzeniem się, jest odpowiedzią wierności na wierność, przysięgi na przysięgę. To stała pamięć o przymierzu. Wszystkie ścieżki Pańskie są łaska i wierność dla baczących na Jego przymierze i Jego świadectwa (Ps 25, 10). Twoja łaska na wieki ugruntowana, w niebiosach utwierdziłeś Twoją wierność (Ps 89,3). Albowiem dobry jest Pan, na wieki łaska Jego, a wierność Jego z pokolenia w pokolenie (Ps 100,5).

R193tJzH9diEz

Ilustracja przedstawia bogato zdobioną kartę z książki. Po lewej stronie kartki jest tekst. Po prawej stronie ilustracja: mężczyzna w koronie na głowie ubrany w królewskie szaty z koroną na głowie klęczy. Spogląda w górę w stronę padających stamtąd promieni. Brodaty mężczyzna ma skrzyżowane na piersiach ręce. Za nim jest krajobraz z jeziorem i łąkami.

Taka jest wiara biblijna. Nie znajdziemy w psalmach cienia niepewności, podejrzliwości, kamuflażu, owego „na wszelki wypadek”, które charakteryzuje wiarę człowieka dzisiejszego. [...] W Biblii nie ma ludzi wierzących, [...] ponieważ w Biblii ludzie nie wierzą w Boga lecz wierzą Bogu.

sadzik1 Źródło: O psalmach, [w:] Józef Sadzik, Księga psalmów, tłum. Czesław Miłosz, Paryż 1982, s. 13–16.