Przeczytaj
Migracje wewnętrzne
Migracja to przemieszczanie się ludności mające na celu zmianę miejsca zamieszkania na stałe lub czasowo.
Migracje wewnętrzneMigracje wewnętrzne odbywają się w określonych granicach administracyjnych, najczęściej dotyczy to jednego państwa. Migracje wewnętrze przybierają dwie formy, tzn. przemieszczania się pomiędzy obszarami wiejskimi a miejskimi oraz przemieszczania się pomiędzy regionami. Ze względu na zasięg można je podzielić na migracje:
ze wsi do innej wsi, które występują najczęściej w obrębie mniejszych jednostek administracyjnych,
ze wsi do miasta, które są przeważającą formą migracji wewnętrznych na świecie i występują przede wszystkim w krajach słabo i średnio rozwiniętych,
z miasta na wieś, które występują coraz częściej w krajach wysoko rozwiniętych,
z miasta do innego miasta, które obejmują głównie przemieszczenia z mniejszych do większych miast.
Największe znaczenie w skali świata mają migracje ze wsi do miasta oraz z miasta na wieś. Pierwsze z nich mają swoją bardzo długą historię. Odbywały się już w średniowieczu, a nasiliły się podczas rewolucji przemysłowej, kiedy w rolnictwie nastąpił postęp technologiczny, a w miastach zaczęły rozwijać się intensywnie różne gałęzie przemysłu. Istniało tam zatem duże zapotrzebowanie na siłę roboczą, które pociągnęło za sobą migracje do miast. Natomiast drugi z wyróżnionych typów jest zauważalny obecnie w wielu wysoko rozwiniętych krajach świata i związany z fazą suburbanizacji i dezurbanizacji. Ludność, w poszukiwaniu lepszych warunków życia, czystszego środowiska, większej przestrzeni do życia, migruje do stref podmiejskich lub w momencie, kiedy te również stają się gęsto zaludnione, na obszary bardziej oddalone od miast.
Migracje wewnętrzne na dalsze odległości wywołane są przede wszystkim przez czynniki ekonomiczne (możliwość wyższych zarobków i kariery zawodowej). Z kolei migracje wewnętrzne krótkodystansowe mają zwykle podłoże społeczne (zawarcie małżeństwa, zmiana miejsca pracy czy zamieszkania). Te, które są związane ze zmianą miejsca zamieszkania, noszą nazwę migracji rezydencjalnych. Są one szczególnie popularne w USA. Przeciętna rodzina przeprowadza się tam kilka razy w ciągu jednego pokolenia. Często także seniorzy decydują się na przeprowadzki, na przykład na tereny bardziej atrakcyjne przyrodniczo.
Migracje wewnętrzne często związane są z przemieszczaniem się ku wybrzeżom morskim. Mogą one mieć podłoże historyczne, tak jak w USA (zasiedlenie wschodniego wybrzeża przez Europejczyków) i ekonomiczne (duże miasta z międzynarodowymi portami zlokalizowane są na wybrzeżu).
Migracje zewnętrzne
O migracjach zewnętrznychmigracjach zewnętrznych mówi się wtedy, gdy następuje przemieszczanie się ludności poza granice danego państwa. Liczbę współczesnych migrantów w skali międzynarodowej szacuje się na ponad 270 mln (średnia w 2019 r., według ONZ), co stanowi ponad 3,5% ludności świata. Można wyróżnić trzy rodzaje państw:
emigracyjneemigracyjne – kiedy przeważa w nich odpływ ludności (liczba emigrantów jest większa niż liczba imigrantów),
imigracyjneimigracyjne – kiedy przeważa w nich napływ ludności (liczba imigrantów jest większa niż liczba emigrantów),
zamknięte – kiedy liczba emigrantów i imigrantów jest bardzo niska oraz kiedy liczba imigrantów i emigrantów są na zbliżonym poziomie.
Który z poniższych wykresów przedstawia kraje emigracyjne, a który kraje imigracyjne? Uzasadnij odpowiedź.
Krajami emigracyjnymi są najczęściej kraje rozwijające się i słabo rozwinięte, gdzie występuje problem przeludnienia, złe warunki życia, niskie zarobki, a także występują różnego typu prześladowania lub konflikty zbrojne. Natomiast do krajów imigracyjnych można zaliczyć głównie kraje wysoko rozwinięte, które są atrakcyjne dla potencjalnych imigrantów (pod względem poziomu życia, sytuacji politycznej, możliwości znalezienia pracy zarówno dla osób wykwalifikowanych, jak i niewykwalifikowanych), a także bogate kraje nad Zatoką Perską, w których istnieje zapotrzebowanie na siłę roboczą do pracy w przemyśle petrochemicznym i budownictwie, jak również kraje nowo uprzemysłowionekraje nowo uprzemysłowione, które intensywnie się rozwijają.
Przeanalizuj dane zawarte w poniższej tabeli. Następnie wskaż trzy główne kierunki migracyjne, trzy główne destynacje migracji oraz trzy główne regiony odpływowe. Wyjaśnij ich przyczyny.
region odpływu (ludność w mln) | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
region napływu (ludność w mln) | Afryka Subsaharyjska | Afryka Północna i Zachodnia | Afryka Środkowa i Południowa | Azja Wschodnia i Południowo‑Wschodnia | Ameryka Łacińska | Australia i Oceania | Europa | Ameryka Północna | nieznane | ogółem | |
Afryka Subsaharyjska | 18,31 | 1,21 | 0,14 | 0,09 | 0,04 | 0,02 | 0,76 | 0,04 | 2,97 | 23,57 | |
Afryka Północna i Zachodnia | 2,07 | 18,93 | 18,52 | 4,27 | 0,07 | 0,01 | 2,58 | 0,17 | 1,98 | 48,59 | |
Afryka Środkowa i Południowa | 0,00 | 0,33 | 11,69 | 1,97 | 0,02 | 0,00 | 4,49 | 0,05 | 1,08 | 19,63 | |
Azja Wschodnia i Południowo‑Wschodnia | 0,01 | 0,03 | 1,90 | 14,32 | 0,34 | 0,08 | 0,21 | 0,31 | 1,08 | 18,30 | |
Ameryka Łacińska | 0,03 | 0,10 | 0,03 | 0,29 | 8,24 | 0,01 | 1,42 | 1,24 | 0,31 | 11,67 | |
Australia i Oceania | 0,48 | 0,43 | 1,16 | 2,30 | 0,20 | 1,06 | 2,89 | 0,23 | 0,16 | 8,93 | |
Europa | 4,94 | 13,05 | 11,20 | 3,60 | 4,98 | 0,40 | 41,86 | 1,10 | 1,18 | 82,30 | |
Ameryka Północna | 2,50 | 2,79 | 5,16 | 10,24 | 26,58 | 0,52 | 6,89 | 1,37 | 2,60 | 58,65 | |
nieznane | 28,35 | 36,87 | 49,78 | 37,08 | 40,46 | 2,11 | 61,10 | 4,53 | 11,36 | 271,6 |
Indeks dolny Źródło: United Nations, Department of Economic and Social Affairs, Population Division, International Migration 2019. Report, United Nations, New York 2019. Indeks dolny koniecŹródło: United Nations, Department of Economic and Social Affairs, Population Division, International Migration 2019. Report, United Nations, New York 2019.
Wyjaśnij przyczyny najpopularniejszych kierunków migracyjnych na poziomie państw.
kierunek migracji | liczba migrantów w mln |
---|---|
Meksyk → USA | 12,68 |
Indie → Zjednoczone Emiraty Arabskie | 3,31 |
Rosja → Ukraina | 3,31 |
Ukraina → Rosja | 3,27 |
Syria → Turcja | 3,27 |
Indie → Bahrajn | 3,14 |
Kazachstan → Rosja | 2,56 |
Chiny → USA | 2,42 |
Indeks dolny Źródło: World Population Prospects 2019 Indeks dolny koniecŹródło: World Population Prospects 2019
Cechy migracji zagranicznych
dominujący kierunek – z państw słabo rozwiniętych do państw wysoko rozwiniętych gospodarczo,
dominująca przyczyna – ekonomiczna (migracje zarobkowe),
najczęściej migrują osoby stosunkowo młode (w wieku od 18 do 40 lat), posiadające dobre wykształcenie i znające języki (zwłaszcza angielski),
kobiety migrują częściej niż mężczyźni,
w grupie imigrantów nieznacznie przeważają mężczyźni (50,8%) nad kobietami (49,2%),
mieszkańcy miast migrują rzadziej niż mieszkańcy wsi,
proces migracji odbywa się etapami, najpierw migrują mieszkańcy bliższych stref, potem do dalszych ośrodków, tzn. liczba migrantów maleje wraz ze wzrostem odległości,
większość osób migruje w kierunku wielkich ośrodków miejskich i przemysłowych, najczęściej na niewielkie odległości.
Zjawisko odpływu ludności z państw wyżej rozwiniętych i jednocześnie napływu do nich ludności z państw słabiej rozwiniętych (najczęściej ościennych) nosi nazwę sukcesji migracji. Można je zaobserwować na różnych kontynentach, np.:
w Europie, konkretnie w Polsce – część naszych rodaków wyjeżdża lub wyjechała do państw wyżej rozwiniętych, a na ich miejsce napływa ludność ze wschodu, głównie z Ukrainy,
w Azji, na przykład w Indiach – część Hindusów emigruje do państw wyżej rozwiniętych (np. europejskich czy amerykańskich), a na ich miejsce napływa ludność ze słabiej rozwiniętego Bangladeszu,
w Afryce, na przykład w Ghanie – część ludności odpływa do innych krajów Afryki Południowej i Północnej, a na ich miejsce napływa ludność z Burkina Faso, Wybrzeża Kości Słoniowej czy Togo.
Główne kierunki migracji zagranicznych w czasach nowożytnych i najnowszych
Informacje na ten temat dostępne są w materiale „Wielkie ruchy migracyjne”.
Uchodźców i migrantów ekonomicznych opuszczających swój kraj i przemieszczających się drogą wodną, często na prowizorycznych tratwach, łodziach itd., nazywamy boat people. Termin ten jest często kojarzony z osobami migrującymi z Afryki Północnej do Europy przez Morze Śródziemne, których podróże nierzadko kończą się tragicznie.
Karta Stałego Pobytu Stanów Zjednoczonych (tzw. zielona karta) to wiza stałego pobytu w tym kraju, którą otrzymują imigranci z innych państw. Na jej podstawie można przekraczać granicę z Kanadą. Uprawnia ona do ubiegania się o amerykańskie obywatelstwo po pięciu latach od jej otrzymania. Wizy takiej nie posiadają nielegalni imigranci.
Słownik
kraje, w których liczba emigrantów jest większa niż liczba imigrantów
kraje, w których liczba imigrantów jest większa niż liczba emigrantów
grupa krajów rozwijających się w Azji i Ameryce Łacińskiej, które w okresie powojennym, zwłaszcza od lat 60. XX w., weszły w fazę szybkiego rozwoju gospodarczego, np. Brazylia, Argentyna, Meksyk, Tajlandia, Malezja, Indonezja
Indeks dolny Źródło: Encyklopedia PWN Indeks dolny koniecŹródło: Encyklopedia PWN
przemieszczanie się ludności w granicach administracyjnych państwa
przemieszczanie się ludności za granicę państwa