Organizacje pozarządowe

Uniwersalna definicja organizacji pozarządowych (NGO)organizacja pozarządowaorganizacji pozarządowych (NGO) w Polsce wynika z Ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego. Definiuje ona organizację pozarządową jako taką, która nie jest jednostką sektora finansów publicznych w rozumieniu przepisów o finansach publicznych, niedziałającą w celu osiągnięcia zysku. Do tego typu organizacji zaliczamy fundacjefundacjafundacje i stowarzyszeniastowarzyszeniestowarzyszenia. Organizacje pozarządowe są nazywane trzecim sektorem, po sektorze publicznym i rynkowym. Ich podstawowym zadaniem jest działanie w interesie publicznym. Mogą one funkcjonować dzięki konstytucyjnemu umocowaniu wolności zrzeszania się.

R1YwBbpzmuisw

Ilustracja przedstawia splecione ręce. Na środku znajduje się czerwony napis NGO Non Governmental Organization.

Organizacjami pozarządowymi są niebędące jednostkami sektora finansów publicznych, w rozumieniu ustawy o finansach publicznych, niedziałające w celu osiągnięcia zysku osoby prawne lub jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, w tym fundacje i stowarzyszenia, oprócz partii politycznych, związków zawodowych i organizacji pracodawców, samorządów zawodowych i fundacji tworzonych przez partie polityczne.

Do organizacji pozarządowych zaliczamy stowarzyszenia rejestrowe i zwykłe oraz fundacje.

Stowarzyszenia

Stowarzyszenie jest dobrowolnym, trwałym i samorządnym zrzeszeniem o celach niezarobkowych, które samodzielnie określa swoje cele, programy działania i struktury organizacyjne oraz uchwala akty wewnętrzne dotyczące jego działalności, opierając ją na pracy społecznej członków.

Dokumentem zezwalającym na funkcjonowanie stowarzyszeń w Polsce jest Konstytucja RP z 1997 roku. W artykule 12 konstytucji jest zapis:

Aktem precyzującym zasady działania stowarzyszeń w Polsce jest ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach. Określa ona ramy prawne ich funkcjonowania, sposób zakładania i reprezentowania.

Stowarzyszenia rejestrowe

Mają osobowość prawną, dzięki czemu mogą się łączyć w związki stowarzyszeń, przyjmować członków w postaci osób prawnych, prowadzić zbiórki publiczne i otrzymywać dotacje od władz i innych instytucji. Zakładanie stowarzyszeń rejestrowych jest regulowane przez ustawę Prawo o stowarzyszeniach, która wymaga:

• uchwalenia statutu stowarzyszenia;

• powołania co najmniej siedmioosobowego komitetu założycielskiego;

• rejestracji stowarzyszenia w Krajowym Rejestrze Sądowym.

Stowarzyszenie zwykłe

Stowarzyszenie zwykłe działa na uproszczonych zasadach, nie ma osobowości prawnej. Aby je założyć, wystarczą tylko trzy osoby, które muszą uchwalić regulamin oraz wyznaczyć osobę do reprezentacji lub zarząd. Ewidencję stowarzyszeń zwykłych prowadzi starosta powiatu. Stowarzyszenie zwykłe nie podlega rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym, ale informację o jego założeniu należy pisemnie zgłosić do organu nadzorującego, właściwego dla danej miejscowości, czyli starosty powiatu. Tego typu stowarzyszenie nie może prowadzić działalności gospodarczej. Od 20 maja 2016 roku, zgodnie z art. 42 ust. 2 i 3 ustawy, środki na działalność stowarzyszenia zwykłego mogą pochodzić ze składek członkowskich, darowizn, spadków, zapisów, dochodów z majątku stowarzyszenia, ofiarności publicznej (zbiórek publicznych) oraz dotacji.

Stowarzyszenie rejestrowe i zwykłe – różnice

Fundacje

Fundację tworzą ludzie, którzy razem działają dla określonego dobra wspólnego. Decyzję o powołaniu fundacji i o tym, czym będzie się ona zajmować, podejmuje zazwyczaj jedna lub kilka osób (fundator lub fundatorzy), które chcą osiągnąć jakiś ważny społecznie cel (np. prowadzenie szkoły, opieka nad bezdomnymi zwierzętami) i przekazują nań majątek.

W przepisach prawa, w tym również w Ustawie z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach, nie ma prawnej definicji fundacji. W art. 1 określono jedynie, że fundacja może zostać ustanowiona dla realizacji zgodnych z podstawowymi interesami RP celów społecznie lub gospodarczo użytecznych, w szczególności takich, jak: ochrona zdrowia, rozwój gospodarki i nauki, oświata i wychowanie, kultura i sztuka, opieka i pomoc społeczna, ochrona środowiska oraz opieka nad zabytkami.

Fundacja nie może istnieć bez majątku. Już w akcie fundacyjnym (akt notarialny zawierający oświadczenie fundatora o ustanowieniu fundacji) fundator powinien wskazać, jaki majątek przeznacza na utworzenie fundacji.

Przykład lokalny

R1HZLwda955mn1

Ilustracja przedstawia niebieski herb z sylwetką mężczyzny. Na górze znajduje się napis Szkoła Podstawowa. Wokół sylwetki mężczyzny jest napis Stowarzyszenie Absolwentów I LO w Przemyślu.

Stowarzyszenie Absolwentów I Liceum Ogólnokształcącego w Przemyślu zostało założone jako inicjatywa byłych absolwentów w celu popularyzowania macierzystej szkoły, jej osiągnięć i absolwentów. Z czasem obok organizacji rajdów, zjazdów absolwentów i ufundowania nagrody im. Dyrektora Adama Żaka pojawił się pomysł założenia przez stowarzyszenie szkoły gimnazjalnej przy I Liceum Ogólnokształcącym im. J. Słowackiego w Przemyślu. Droga od pomysłu do realizacji projektu zajęła blisko dwa lata, ale już 1 września 2007 roku szkoła zainaugurowała działalność. Organem prowadzącym Gimnazjum Stowarzyszenia Absolwentów I LO w Przemyślu było Stowarzyszenie Absolwentów I LO w Przemyślu. Wymagało to m.in. wprowadzenia zmiany w statucie stowarzyszenia przez dopisanie nowych form działalności – prowadzenia szkoły i działalności edukacyjnej. Projekt pod nazwą Gimnazjum Stowarzyszenia Absolwentów I LO był realizowany do reformy edukacji. W jej następstwie szkoła została przekształcona w Szkołę Podstawową Stowarzyszenia Absolwentów I LO w Przemyślu i działa do dziś, kształcąc kolejne pokolenia przemyskich dzieci.

Słownik