Majątek spółdzielnispółdzielniaspółdzielni jest majątkiem wspólnym jej członków. Spółdzielnia działa nie tylko dla zysku, podobnie jak firmy, ale również dla rozwoju jej członków i lokalnego środowiska. Przystępując do spółdzielni, obowiązani jesteśmy do wniesienia wpisowegowpisowewpisowego lub wkładu rzeczowego. Każdy z jej członków ma równe prawa w decydowaniu o niej.
Na gruncie polskiego prawa pojęcie spółdzielni określa ustawa:
Ustawa z dnia 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze
Art. 1
§ 1. Spółdzielnia jest dobrowolnym zrzeszeniem nieograniczonej liczby osób, o zmiennym składzie osobowym i zmiennym funduszu udziałowymfundusz udziałowy spółdzielnifunduszu udziałowym, które w interesie swoich członków prowadzi wspólną działalność gospodarczą.
§ 2. Spółdzielnia może prowadzić działalność społeczną i oświatowo‑kulturalną na rzecz swoich członków i ich środowiska. (…)
Art. 3
Majątek spółdzielni jest prywatną własnością jej członków.
ustawa Źródło: Ustawa z dnia 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze, dostępny w internecie: isap.sejm.gov.pl [dostęp 7.08.2020 r.].
Ważne!
Podczas XXXI Jubileuszowego Kongresu Międzynarodowego Związku Spółdzielczego, który odbył się w Manchesterze w dniach 20–22 września 1995 r., po raz pierwszy oficjalnie ustalono definicję spółdzielni.
Definicja
Spółdzielnia jest autonomicznym zrzeszeniem osób, które zjednoczyły się dobrowolnie w celu zaspokojenia aspiracji i potrzeb ekonomicznych, kulturalnych i socjalnych przez założenie wspólnego, demokratycznie zarządzanego przedsiębiorstwa.
Jaki jest cel działania spółdzielni?
Celem istnienia spółdzielni jest prowadzenie wspólnej działalności gospodarczej w interesie zrzeszonych członków.
Jeden członek = jeden głos
Najwyższa władza spółdzielni to walne zgromadzenie wszystkich członkówczłonek spółdzielniczłonków spółdzielni. Spółdzielnia posiada organ kontroli i nadzoru (radę nadzorczą) oraz zarząd (jednoosobowy bądź kolegialny). Organy te pochodzą z demokratycznego wyboru podejmowanego na walnych zgromadzeniach. Każdy członek spółdzielni ma na nich jeden głos, tak samo ważny.
RonRvXAEuJnrt
Podstawowe zasady spółdzielcze określa się mianem zasad roczdelskich. Przyjmuje się, że zostały one stworzone w jednej z pierwszych spółdzielni tkaczy angielskich, którą założono w 1844 r. w mieście Rochdale.
R1Zhvj6brPKVo
Zasady te były wielokrotnie modyfikowane i dostosowywane do współczesnych realiów. Ostatniej zmiany dokonano na Kongresie Międzynarodowego Związku Spółdzielczego w 1995 r. Ustalono, że każda spółdzielnia musi działać według tych zasad.
Zasady działania spółdzielni
R1b6ekKIRUz77
Spółdzielnia a spółka
Te same produkty (np. mleko) lub usługi (np. bankowe) są dostarczane zarówno przez firmy, jak i spółdzielnie. Działają one jednak na podstawie innych zasad i wyznają odmienne wartości. Przedstawia to poniższa tabela.
Kryteria
Spółdzielnia
Spółka
Czy na start potrzebne są pieniądze?
Nie są wymagane.
Wymagany kapitał założycielski.
Kto może przystąpić?
Otwarte drzwi – każdy spełniający wymogi statutu może być członkiem spółdzielni.
Do przystąpienia wymagana jest zgoda wspólników lub organów spółki.
Jak można zrezygnować?
Spółdzielca może w każdej chwili (np. po upływie miesięcznego okresu wypowiedzenia) wystąpić ze spółdzielni.
Aby wystąpić ze spółki, udziałowiec musi szukać nabywcy na swoje udziały (co w firmach o złym stanie finansowym może nie być łatwe).
Kto podejmuje decyzje?
Panuje demokracja: równość wszystkich osób w podejmowaniu decyzji.
Znaczenie głosu udziałowca zależy od wartości posiadanych przez niego udziałów.
Jak działa?
Kieruje się wartościami.
Kieruje się kalkulacją zysków i strat (rachunkiem ekonomicznym).
Po co działa?
Zaspokaja potrzeby ekonomiczne, społeczne, kulturalne i edukacyjne swoich członków.
Dla zysku – zaspokaja potrzeby ekonomiczne.
Co jest jej istotą?
Ludzie (kapitał społeczny).
Pieniądze (kapitał finansowy).
Jak współpracuje z innymi?
Spółdzielnie działają w ramach przyjaznego i solidarnego ruchu spółdzielczego.
Spółki działają samodzielnie na konkurencyjnym rynku.
Dzień spółdzielcy
W 1923 r. Międzynarodowy Związek Spółdzielczy proklamował obchody Międzynarodowego Dnia Spółdzielczości w każdą pierwszą sobotę lipca. W Polsce to święto obchodzone jest od 1925 r. i do połowy lat 90. XX w. przypadało na jedną z pierwszych niedziel czerwca. Obecnie obchody Międzynarodowego Dnia Spółdzielczości zgodnie z uchwałą sejmu z dnia 21 kwietnia 1995 r. organizowane są 1 lipca.
Flaga spółdzielcza
RH7zZQWxQxTVj
RrfXv6sqx82dA
RDAxTwO2XGfWT
Słownik
członek spółdzielni
członek spółdzielni
osoba fizyczna lub prawna (np. firma), która złożyła deklarację wstąpienia do spółdzielni; prawa i obowiązki wynikające z członkostwa w spółdzielni są dla wszystkich członków równe
fundusz udziałowy spółdzielni
fundusz udziałowy spółdzielni
fundusz powstający z wpłat udziałów członkowskich, odpisów na udziały członkowskie z podziału nadwyżki bilansowej lub innych źródeł
fundusz zasobowy spółdzielni
fundusz zasobowy spółdzielni
fundusz powstający z wpłat przez członków wpisowego, części nadwyżki bilansowej lub innych źródeł określonych w odrębnych przepisach
spółdzielnia
spółdzielnia
na gruncie polskiego prawa jest to dobrowolne zrzeszenie nieograniczonej liczby osób, o zmiennym składzie osobowym i zmiennym funduszu udziałowym, które w interesie swoich członków prowadzi wspólną działalność gospodarczą
wpisowe
wpisowe
kwota, którą członek spółdzielni jest obowiązany wnieść wraz z zadeklarowanymi udziałami, stosownie do postanowień statutu; tylko do wysokości tych kwot uczestniczy on w pokrywaniu strat spółdzielni