Przeczytaj
Uczelnie w Polsce
Uczelnią w Polsce jest jednostka organizacyjna działająca na podstawie ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, założona przez organy państwowe, osoby fizyczne i prawne lub samorządową osobę prawną (art. 13 pkt. 2 Ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce). Według prawa polskiego kształci ona absolwentów liceów ogólnokształcących i techników, którzy zdali egzamin maturalny.
W październiku 2018 r. weszła w życie ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, w którym zawarta jest nowa klasyfikacja polskich uczelni. Według niej uczelnie dzielą się na akademickieakademickie i zawodowezawodowe, natomiast od 2021 roku będą obowiązywać następujące ich definicje:
Ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce
Uczelnia będzie uczelnią akademicką, jeżeli będzie prowadzić działalność naukową i posiadać kategorię naukową A+, A albo B+ w co najmniej jednej dyscyplinie naukowej albo artystycznej.
Uczelnia będzie uczelnią zawodową, jeżeli będzie prowadzić kształcenie uwzględniające potrzeby otoczenia społeczno‑gospodarczego oraz nie będzie spełniać warunku, o którym mowa w punkcie powyższym.
W ustawie są też zawarte definicje poszczególnych typów uczelni:
Akademią jest uczelnia akademicka według wyżej przytoczonej definicji.
Politechniką jest uczelnia akademicka posiadająca kategorię naukową A+, A albo B+ w co najmniej dwóch dyscyplinach w zakresie nauk inżynieryjnych i technicznych.
Uniwersytetem jest uczelnia akademicka posiadająca kategorię naukową A+, A albo B+ w co najmniej sześciu dyscyplinach naukowych lub artystycznych, zwanych dalej „dyscyplinami”, zawierających się w co najmniej 3 dziedzinach nauki lub sztuki, zwanych dalej „dziedzinami”.
Ponadto uczelnie dzielą się na:
Uczelnie publiczne, których założycielem jest organ państwa.
Uczelnie niepubliczne, których założycielem może być osoba fizyczna, osoba prawna niebędąca jednostką samorządu terytorialnego albo państwowa lub samorządowa osoba prawna.
W roku 2018 w Polsce działały 392 uczelnie wyższe.
Studia i tytuły nadawane przez uczelnie
W Polsce mamy podział na:
studia I stopnia – zawodowy tytuł licencjata lub inżyniera;
studia II stopnia – tytuł magistra lub magistra inżyniera;
jednolite magisterskie – tytuł magistra, lekarza, lekarza stomatologa lub lekarza weterynarii.
Jeżeli dane jednostki organizacyjne uczelni (obecnie są to instytuty) mają uprawnienia, to mogą kształcić w ramach studiów III stopnia (obecnie: szkoły doktorskie) i nadawać tytuł naukowy doktora oraz tytuł naukowy doktora habilitowanego.
Większość uczelni prowadzi także studia podyplomowe oraz proponuje zajęcia w formie kursów, także e‑learningowych. Przy niektórych istnieją także tzw. uniwersytety trzeciego wieku, których celem jest poprawa jakości życia osób w wieku poprodukcyjnym.
Akredytacja
Wszystkie kierunki studiów podlegają akredytacji, czyli sprawdzeniu, czy dany kierunek odpowiada przewidzianym dla niego standardom kształcenia. Instytucją za to odpowiedzialną jest Polska Komisja Akredytacyjna.
Poddanie się tej ocenie jest obligatoryjne, a wyniki dokonywanych ocen można znaleźć na stronie komisji. Mogą one pomóc kandydatowi w wyborze odpowiedniej uczelni zapewniającej dobrą jakość kształcenia.
Podział nauk
Na studiach wyższych student pogłębia wiedzę z zakresu wybranej dyscypliny naukowej. Nowy podział nauk został wprowadzony Rozporządzeniem Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 20 września 2018 r. w sprawie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych oraz dyscyplin artystycznych. Jest on następujący:
Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 20 września 2018 r. w sprawie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych oraz dyscyplin artystycznych
Lp.
Dziedzina nauki/sztuki
Dyscyplina naukowa/artystyczna
1
Dziedzina nauk humanistycznych
1) archeologia
2) filozofia
3) historia
4) językoznawstwo
5) literaturoznawstwo
6) nauki o kulturze i religii
7) nauki o sztuce
2
Dziedzina nauk inżynieryjno‑technicznych
1) architektura i urbanistyka
2) automatyka, elektronika i elektrotechnika
3) informatyka techniczna i telekomunikacja
4) inżynieria biomedyczna
5) inżynieria chemiczna
6) inżynieria lądowa i transport
7) inżynieria materiałowa
8) inżynieria mechaniczna
9) inżynieria środowiska, górnictwo i energetyka
3
Dziedzina nauk medycznych i nauk o zdrowiu
1) nauki farmaceutyczne
2) nauki medyczne
3) nauki o kulturze fizycznej
4) nauki o zdrowiu
4
Dziedzina nauk rolniczych
1) nauki leśne
2) rolnictwo i ogrodnictwo
3) technologia żywności i żywienia
4) weterynaria
5) zootechnika i rybactwo
5
Dziedzina nauk społecznych
1) ekonomia i finanse
2) geografia społeczno‑ekonomiczna i gospodarka przestrzenna
3) nauki o bezpieczeństwie
4) nauki o komunikacji społecznej i mediach
5) nauki o polityce i administracji
6) nauki o zarządzaniu i jakości
7) nauki prawne
8) nauki socjologiczne
9) pedagogika
10) prawo kanoniczne
11) psychologia
6
Dziedzina nauk ścisłych i przyrodniczych
1) astronomia
2) informatyka
3) matematyka
4) nauki biologiczne
5) nauki chemiczne
6) nauki fizyczne
7) nauki o Ziemi i środowisku
7
Dziedzina nauk teologicznych
nauki teologiczne
8
Dziedzina sztuki
1) sztuki filmowe i teatralne
2) sztuki muzyczne
3) sztuki plastyczne i konserwacja dzieł sztuki
Słownik
uczelnia akademicka mająca kategorię naukową A+, A albo B+ w co najmniej dwóch dyscyplinach w zakresie nauk inżynieryjnych i technicznych
szkoła wyższa działająca na podstawie ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, założona przez organy państwowe, osoby fizyczne i prawne lub samorządową osobę prawną, kształcąca osoby, które mają za sobą zdany egzamin maturalny; absolwenci uzyskują tytuły związane z wykształceniem wyższym
uczelnia, która prowadzi działalność naukową i ma kategorię naukową A+, A albo B+ w co najmniej jednej dyscyplinie naukowej albo artystycznej
prowadzi kształcenie uwzględniające potrzeby otoczenia społeczno‑gospodarczego oraz nie spełnia warunków kwalifikujących ją jako uczelnię akademicką
uczelnia akademicka mająca kategorię naukową A+, A albo B+ w co najmniej sześciu dyscyplinach naukowych lub artystycznych, zawierających się w co najmniej trzech dziedzinach nauki lub sztuki