Czysty glin jest metalem barwy srebrzystobiałej, dość miękkim i bardzo plastycznym. Jego gęstość wynosi 2,7 gcm3, temperatura topnienia 660°C, a temperatura wrzenia sięga 2567°C. Posiada duże powinowactwopowinowactwo chemicznepowinowactwo do tlenu (silny odtleniacz w metalurgii stali). Jest dobrym przewodnikiem ciepła i elektryczności.

Ciekawostka

Glin został odkryty w 1825 roku (lub, jak podają inne źródła, w 1827) i początkowo, ze względu na trudności z otrzymaniem czystego metalu, cena aluminium była zbliżona, a nawet przekraczała cenę złota. Dopiero po rozpoczęciu jego produkcji na skalę przemysłową w drugiej połowie XIX wieku, aluminium stało się o wiele bardziej dostępne. Opracowaną nieco później przez austriackiego chemika, Carla Josepha Bayera, metodę do produkcji aluminium, wykorzystuje się do dzisiaj. Obecnie cena aluminium 99,9 wynosi ok. 2600 USD/tonę.

Powszechne wykorzystanie metalicznego glinu i jego stopówstopstopów jest możliwe dzięki temu, że na powietrzu powierzchnia metalu pokrywa się szczelną błonką tlenku glinu o grubości 2·10-7 m, która chroni metal przed dalszym utlenianiem. Jest to proces pasywacjipasywacjapasywacji glinu.

Zjawisko pasywacji znalazło zastosowanie przy przewożeniu stężonego kwasu azotowego(V) w cysternach wykonanych z aluminium. Metal ten reaguje ze stężonym kwasem azotowym(V), tworząc powłokę z tlenku, czyli barierę ochronną, która uniemożliwia dalszą reakcję.

Metal, który powinien przechodzić w danych warunkach do roztworu, nie roztwarza się.

2 Al+6 HNO3Al2O3+6 NO2+3 H2O
Ciekawostka

Polska nazwa glinu pochodzi od gliny, ponieważ jest on głównym składnikiem gliny, margli i wielu innych skał. Występuje w nich przeważnie w postaci glinokrzemianów. Glin jest pierwiastkiem zajmującym trzecie miejsce pod względem rozpowszechnienia w środowisku (8,22%).

R12XXyVKgn4Po
Pokłady gliny w Estonii
Źródło: Siim Sepp, dostępny w internecie: commons.wikimedia.org, licencja: CC BY-SA 3.0.

Pozyskuje się go z pokładów boksytu, który jest podstawową rudą glinu. Boksyt jest skałą ilastą, osadową, zawierającą głównie wodorotlenki glinu (tj. hydrargilit o wzorze AlOH3 i bemit (inaczej diaspor) o wzorze AlOOH. Najczęściej jest koloru czerwonego lub brunatnego, o budowie drobnoziarnistej, miękkiej, słabo spojonej lub zwięzłej i twardej. W Europie największe złoża znajdują się we Francji i na Węgrzech.

RUcXyMuD2lw7h
Bauxite, Les Baux‑de‑Provence
Źródło: BlueBreezeWiki, licencja: CC BY-SA 3.0.
bg‑gray1

Zastosowania metalicznego glinu i jego stopów

Glin jest najczęściej stosowany w postaci stopów nazywanych aluminium. Są one cennym materiałem konstrukcyjnym – lekkim i odpornym na korozję.

R2TjrohKu994j1
Na zdjęciu na pasie startowym znajduje się samolot. transport samochodowy/lotnictwo/przemysł stoczniowy, Zdjęcie przedstawia pomieszczenie ze zbiornikami w kształcie walca i rurami. Mają metaliczny połysk. produkcja aparatury chemicznej, Zdjęcie przedstawia krzesła i stoliki. sprzęt
gospodarstwa
domowego, przewody
elektryczne, Na zdjęciu są przewody podpięte do sprzętu. chłodnice w komputerach i tranzystorach, Na zdjęciu są cienkie, metalowe żeberka. elementy konstrukcyjne w budownictwie, Zdjęcie przedstawia szklane naczynie z daniem rybnym. NAczynie do polowy przykryte jest folią aluminiową. opakowania w przemyśle
spożywczym (folia, puszki), Na zdjęciu są ognie sztuczne z łukowatymi iskrami blisko nawierzchni asfaltowej. produkcja farb,
materiałów wybuchowych,
sztucznych ogni
Źródło: dostępny w internecie: www.pixabay.com, domena publiczna.
bg‑gray1

Zastosowania związków glinu

Siarczan(VI) glinu i ałuny, np. ałun glinowo potasowy, czyli dodekahydrat siarczanu(VI) glinu potasu z wodą(1/12) AlSO42·12 H2O, wykorzystywany jest w farbiarstwie i medycynie.

Kaolin – uwodniony glinokrzemian 2 SiO2·Al2O3·2 H2O, stosowany jest do produkcji kosmetyków do makijażu twarzy, ponieważ jest dobrym adsorbentem i redukuje połysk.

Dla zainteresowanych

Aluminiowe puszki po napojach w całości nadają się do ponownego przetworzenia. Odzysk aluminium z puszek, przygotowanych do recyklingurecyklingrecyklingu zgodnie z normą europejską EN 13920-10:2003, można prowadzić w nieskończoność, nie powodując utraty jakości metalu. Nazywamy to materiałem permanentnym. Szacuje się, że około 75% kiedykolwiek wyprodukowanego aluminium nadal jest wykorzystywane dzięki recyklingowi.

Słownik

pasywacja
pasywacja

proces polegający na tworzeniu się na powierzchni metalu warstewki związku, np. tlenku, chroniącej metal przed dalszym utlenianiem

recykling
recykling

proces przekształcania odpadów i wykorzystywania ich do produkcji nowych materiałów i przedmiotów; jest jedną z najważniejszych metod ochrony środowiska przyrodniczego

stop
stop

substancja składająca się z dwóch lub więcej pierwiastków chemicznych, z których co najmniej jeden, ale występujący w przeważającej ilości, jest metalem

synteza organiczna
synteza organiczna

dział chemii organicznej, zajmujący się metodami wytwarzania związków organicznych w warunkach laboratoryjnych i przemysłowych

powinowactwo chemiczne
powinowactwo chemiczne

wielkość termodynamiczna określająca zdolność układu substancji do przereagowania w określonym kierunku w danych warunkach

Bibliografia

Atkins P., Jones L., Chemia ogólna, Warszawa 2004, s. 951‑968.

Czerwiński A., Czerwińska A., Jelińska‑Kazimierczuk M., Kuśmierczyk K., Chemia 1. Podręcznik, Warszawa 2002, s. 271‑278.

Emsley J., Chemia. Przewodnik po pierwiastkach, Warszawa 1997, s. 70‑71.

Trzeciak A. M., Wstęp do chemii nieorganicznej środowiska, Wrocław 1995, s. 113‑114.

Sołoniewicz R., Pierwiastki chemiczne grup głównych, Warszawa 1989, s. 186‑192.