Przeczytaj
Zależności między prawem unijnym i krajowym
Zasadnicze znaczenie przy określeniu zależności między prawem unijnym i krajowym oraz zakresu kompetencji Unii Europejskiej ma zasada kompetencji przyznanych. W myśl tej zasady Unia Europejska działa wyłącznie w granicach kompetencji, jakie zostały jej przyznały przez państwa członkowskie w traktatach do osiągnięcia określonych celów. Zgodnie z domniemaniem kompetencji państw członkowskich, kompetencje nieprzyznane Unii Europejskiej w traktatach należą do tych państw. Na mocy traktatu lizbońskiego zadania wykonywane przez UE i jej kraje członkowskie zostały precyzyjnie podzielone.
Traktat lizbońskiTraktat lizboński rozróżnia trzy kategorie kompetencji – w zależności od tego, jak daleko może sięgać zakres ingerencji prawodawczej Unii Europejskiej.
Poza sferą wpływu UE pozostają kompetencje wyłączne państw członkowskich.
Oprócz kompetencji UE i kompetencji państw członkowskich, o których mowa powyżej, ze względu na specyficzną naturę należy wyróżnić także polityki i działania, do których zaliczamy:
koordynację polityk gospodarczych i zatrudnienia państw członkowskich;
Wspólną Politykę Zagraniczną i Bezpieczeństwa.
Prawo pierwotne Unii Europejskiej
Prawo pierwotne UE to nadrzędne źródło prawa w Unii. Tworzą je przede wszystkim traktaty założycielskie, zwłaszcza traktaty rzymskie (zastąpione przez Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej) oraz traktat z Maastricht (zastąpiony przez Traktat o Unii Europejskiej). Prawo pierwotne określa podział uprawnień i obowiązków między Unię Europejską a kraje członkowskie.
Prawo wtórne Unii Europejskiej
Prawo pochodne (wtórne) UE to prawo tworzone przez instytucje europejskie na podstawie kompetencji przyznanych im w Traktacie o Unii Europejskiej i Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.
Miejsce prawa Unii Europejskiej w porządku prawnym Rzeczypospolitej Polskiej
Prawo unijne i prawo krajowe to dwa równolegle funkcjonujące systemy prawne. Na gruncie prawa konstytucyjnego RP istnieje niekwestionowane pierwszeństwo stosowania prawa unijnego w stosunku do ustaw krajowych (w przypadku wystąpienia kolizji między nimi). Również w innych państwach UE zasada pierwszeństwa pierwotnego i wtórnego prawa unijnego nad aktami prawnymi rangi ustawowej nie podlega dyskusji. Spór pojawia się w momencie, kiedy jest mowa o pierwszeństwie prawa unijnego nad uregulowaniami krajowymi rangi konstytucyjnej. Trybunał Konstytucyjny RP przyznaje pierwszeństwo polskiej konstytucji, która jest najwyższym prawem Rzeczypospolitej Polskiej.
Słownik
dorobek prawny Wspólnot Europejskich i Unii Europejskiej, inaczej: prawo wspólnotowe, europejskiej prawo wspólnotowe, prawo europejskie
wdrożenie, przystosowanie
Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, główny akt prawa pierwotnego UE
Traktat z Lizbony zmieniający Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską; umowa międzynarodowa podpisana w 2007 r. nadająca UE jednolitą strukturę i osobowość prawną.