Każdy z nas jest w stanie wymienić kilkanaście usług oraz zastosowań tej największej na świecie sieci, a także wskazać kilka, których używa codziennie. Pytanie, czy zdajemy sobie sprawę z zagrożeń, jakie czyhają na nierozważnych i nieroztropnych użytkowników Internetu? Odpowiedź jest bardzo często negatywna. To oznacza, że spora grupa użytkowników zupełnie nie zdaje sobie sprawy z niebezpieczeństw, na jakie jest narażona podczas korzystania z sieci. A jest ich niestety całkiem sporo, w dodatku konsekwencje niektórych z nich mogą być bardzo bolesne i kosztowne.

Do najważniejszych zagrożeń, jakie niesie za sobą korzystanie z sieci internet, zaliczyć należy:

• Wirusy komputerowe – złośliwy kod i oprogramowanie działające w urządzeniu użytkownika najczęściej bez jego wiedzy i zgody. Wirusy mogą powodować niewłaściwe zachowanie komputera i zezwalać na wykonywanie zadań i czynności zaprogramowanych przez hakera, działających na jego korzyść.

• Programy szpiegujące – szkodliwe oprogramowanie działające na urządzeniu użytkownika, które może zbierać informacje oraz dane o tym użytkowniku i przekazywać je osobom postronnym lub firmom.

• Ataki hakerów – mogą przybierać różną formę. Najczęściej są to działania osób, które mają bardzo rozległą wiedzę na temat funkcjonowania systemów informatycznych i sieci komputerowych, mające na celu kradzież danych lub zasobów sieci firmowych.

• Ataki typu DoS (ang. Denial of Service) – działania mające na celu wyłączenie usług sieciowych. Przykładem takiego ataku jest wysyłanie w krótkim czasie wielu zapytań do serwera WWW w celu jego dezaktywacji.

• Przechwytywanie danych i kradzież tożsamości – atak polegający na przejmowaniu danych z sieci komputerowej, np. w celu kradzieży danych podczas logowania do serwisów i portali internetowych.

Komputer, smartfon czy tablet to końcowe urządzenia sieci komputerowych. Ich funkcja sprowadza się najczęściej do korzystania z usług oferowanych przez inne urządzanie (np. serwery). Taka rola ma swoje zalety, ale niesie za sobą również wiele zagrożeń. Dane zapisane na dyskach komputerów, tabletów, smartfonów i innych urządzeń, są jednym z celów najczęściej wybieranych przez nieuczciwe osoby, które chcą za ich pomocą dokonać czynu niezgodnego z prawem, np. kradzieży danych lub danych osobowych. Oczywiście urządzenie, czyli komputer albo smartfon, często nie jest samo w sobie celem ataku, a tylko środkiem. Celem są dane, jakie przechowujemy w pamięci naszych urządzeń. Informacje, które najczęściej są w polu zainteresowań hakerów, to loginy i hasła do poczty elektronicznej, portali społecznościowych, czy kont bankowych, a czasem nawet nasze prywatne zdjęcia i filmy. Włamanie się osoby postronnej na takie konto – czy na portalu społecznościowym, poczcie elektronicznej, czy w banku – może mieć wiele negatywnych konsekwencji.

Jak zatem ustrzec się przed tymi wszystkim zagrożeniami? Istnieje kilka sposobów, które pomogą nam zminimalizować ryzyko ich wystąpienia. Możemy wyróżnić dwie grupy  środków:

• techniczne – oprogramowania i urządzenia chroniące urządzenia końcowe takie jak komputery;

• indywidualne – środki ostrożności stosowane przez użytkownika w celu zabezpieczenia jego urządzenia i danych.

Do technicznych środków pomagających nam ustrzec się przed zagrożeniami w sieci należy zaliczyć:

• program antywirusowy – zainstalowany na komputerze, mający aktualną bazę wirusów oraz innych szkodliwych oprogramowań; pozwoli wykryć groźny kod, np. w pobieranych z internetu programach;

• zapora ogniowa (ang. firewall) – oprogramowanie instalowane zarówno na urządzeniach końcowych (komputerach), na urządzeniach dostępowych do sieci (ruterach) lub też na osobnych, fizycznych urządzeniach; jego celem jest zablokowanie nieautoryzowanego dostępu do sieci oraz filtrowanie ruchu, jaki trafia do naszej sieci komputerowej z zewnątrz (np. z internetu). Prostą zaporę sieciową urządzeń końcowych oferują systemy operacyjne, np. Windows. Zapora sieciowa może działać również na domowych ruterach. Pamiętajmy nie zapewni ona nam tak dobrej ochrony jak zapory sieciowe dedykowane (sprzętowe). W dużych, firmowych sieciach komputerowych zapory ogniowe stanowią oddzielne, fizyczne urządzanie, które jest w stanie filtrować ruch w sieci komputerowej z tysiącem użytkowników;

• aktualizacja oprogramowania – wszystkie programy komputerowe oraz system operacyjny powinny być zaktualizowane do najnowszych wersji. Dzięki temu niwelujemy ryzyko włamania do systemu ze względu na luki, które zostały wcześniej w nim wykryte.

Aby środki techniczne spełniały swoją rolę i funkcję, czyli chroniły nas przed zagrożeniami, musimy im pomóc. Żadne środki bezpieczeństwa nie obronią nas przed atakiem i kradzieżą danych, jeśli sami nie zachowamy rozwagi i nie będziemy stosować podstawowych zasad bezpieczeństwa. Podczas bezpiecznej pracy w sieci pamiętajmy o tym, aby:

• Każda osoba pracuje na komputerze powinna posiadać indywidualne konto użytkownika.

• Korzystać tylko ze stron internetowych, które są szyfrowane, jeśli te wymagają podania od nas danych (np. danych logowania). W przeciwnym wypadku łatwo możemy paść ofiarą kradzieży tych danych, ponieważ ktoś może przechwycić komunikację pomiędzy serwerem WWW a naszą przeglądarką.

• Nie logować się do poczty, konta bankowego czy portalu społecznościowego, jeśli korzystamy z internetu w otwartej sieci WiFi.

• Łączyć się z internetem w otwartej sieci WiFi poprzez oprogramowanie VPNVPNVPN szyfrujące komunikację. Uwaga nie daje to 100 % pewności, na bezpieczeństwo w sieci internet.

• Nie klikać w linki niewiadomego pochodzenia (np. te, które przesłano do nas pocztą elektroniczną).

• Instalować oprogramowania pochodzące tylko ze znanego i pewnego źródła.

• Nie udostępniać swoich danych osobowych oraz prywatnych zdjęć i filmów, osobom których tożsamości nie jesteśmy pewni (np. tym, które poznaliśmy przez internet).

Słownik