Bezpieczeństwo ekologiczne jako polska racja stanu

Rację stanuracja stanuRację stanu państwa polskiego określa przede wszystkim Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. W art. 5 stwierdza ona, że Rzeczpospolita Polska strzeże niepodległości i nienaruszalności swojego terytorium, zapewnia wolności i prawa człowieka i obywatela oraz bezpieczeństwo obywateli, strzeże dziedzictwa narodowego oraz zapewnia ochronę środowiska, kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju.

Z kolei w art. 74 mówi ona, że władze publiczne prowadzą politykę zapewniającą bezpieczeństwo ekologiczne współczesnemu i przyszłym pokoleniom, a ochrona środowiskaochrona przyrodyochrona środowiska jest obowiązkiem władz publicznych. Ponadto przewiduje uprawnienie dla każdego do informacji o stanie i ochronie środowiska oraz obowiązek władz publicznych do wspierania działań obywateli na rzecz ochrony i poprawy stanu środowiska.

Jak z tego wynika, zarówno ochrona środowiska, jak i bezpieczeństwo ekologiczne są wprost wymienione w Konstytucji RP.

RDRd1FvYpltNC

Zdjęcie przedstawia małą roślinę, która wyrasta z ziemi. Roślinę dotykają ręce starszej osoby.

Czym jest bezpieczeństwo ekologiczne?

Zadaniem polityki ekologicznej jest zagwarantowanie bezpieczeństwa ekologicznego państwa. Powinna się ona przekładać zarówno na działania władz centralnych, jak też aktywność samorządu terytorialnego i podział kompetencji między te ośrodki administracji publicznej. Podstawowe znaczenie ma rozpoznanie potrzeb w zakresie ochrony środowiska i zastosowanie w tym obszarze odpowiednich środków. Ponadto istotną rolę odgrywa prowadzenie skierowanej do społeczeństwa działalności edukacyjnej na temat ekologii.

W obecnym stanie prawnym nie ma legalnej definicji bezpieczeństwa ekologicznego Polski. Warto jednak podjąć próbę jego określenia.

Dbanie o tak rozumiane bezpieczeństwo ekologiczne pozwoli przetrwać zasobom środowiska naturalnego dla przyszłych pokoleń.

R1AAbYjRrv4Ta

Zdjęcie przedstawia dziecko, które dotyka rękoma ziemi. Obok zasadzone są rośliny.

Jak rozumieć ochronę środowiska?

W definicji zawartej w encyklopedii PWN czytamy, że jest to:

RpF1Wwk1fpQ4X

Zdjęcie przedstawia przepełniony kosz, z którego wysypują się śmieci. Część śmieci leży rozrzucona wokół kosza. W tle znajduje się łąka oraz fragment krajobrazu górskiego.

Koncepcje działań i przygotowań strategicznych w zakresie bezpieczeństwa ekologicznego

RuBEdUp1Bj8tm1

Ilustracja przedstawia okładkę publikacji pod tytułem Polityka ekologiczna państwa 2030. Obok tytułu znajduje się grafika w kształcie Polski, na której są ręce trzymające liść. Na górze i na dole ilustracji znajdują się różne elementy graficzne, między innymi szare linie, liście, ręce, serce, parasol, kwiat, puzzle, koła zębate oraz chmura z napisem CO2.

Bezpieczeństwo ekologiczne jest elementem środowiska bezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej. Podlega działaniom i przygotowaniom strategicznym w zakresie bezpieczeństwa państwa. Zgodnie z przyjętymi założeniami koncepcja działań i przygotowań strategicznych w zakresie bezpieczeństwa ekologicznego ma się koncentrować m.in. na polepszaniu stanu środowiska, dbaniu o różnorodność biologiczną i wielopłaszczyznowej adaptacji do zmian klimatu. Należy podejmować działania na rzecz poprawy czystości gleb, wód i powietrza. Dostosowanie się do zmieniających się warunków klimatycznych powinno być związane z wdrażaniem rozwiązań systemowych, które mają na celu zmniejszanie konsekwencji katastrofalnych zjawisk pogodowych. Duże znaczenie odgrywa także prowadzenie systematycznej edukacji społeczeństwa w zakresie ochrony środowiska oraz współpraca międzynarodowa, polegająca m.in. na udzielaniu pomocy organizacjom międzynarodowym i ograniczaniu (w drodze zawieranych porozumień) emisji zanieczyszczeń. Działania międzynarodowe w zakresie ochrony środowiska mają większy zasięg i mogą być skuteczniejsze.

Zakres ochrony środowiska

Kwestie dotyczące ochrony środowiska reguluje wiele aktów prawnych, wśród których jednym z najważniejszych jest ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska. Zgodnie z jej przepisami wyodrębniono różne elementy środowiska podlegające ochronie. Należą do nich:

Częścią systemu ochrony środowiska jest również ochrona wód. Kwestie związane z gospodarowaniem wodami, a w szczególności z kształtowaniem i ochroną zasobów wodnych, korzystaniem z wód oraz zarządzaniem zasobami wodnymi reguluje ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne. Zgodnie z jej treścią, wody, jako integralna część środowiska oraz siedlisko dla organizmów, podlegają ochronie, niezależnie od tego, czyją własność stanowią. Ochrona wód obejmuje zarówno wody słodkie, jak i morskie, a jej celem jest ograniczanie i usuwanie zanieczyszczeń oraz ich skutków.

RAKsl4W3OetKi

Zdjęcie przedstawia leżące na ziemi śmieci. Za nimi znajdują się pnącza roślin z zielonymi liśćmi.

Realizacja zadań w zakresie ochrony środowiska

Ustawa prawo ochrony środowiska definiuje politykę ochrony środowiska jako zespół działań mających na celu stworzenie warunków niezbędnych do realizacji ochrony środowiska, zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju. Jest ona prowadzona na podstawie strategii rozwoju, programów i dokumentów programowych, w tym za pomocą wojewódzkich, powiatowych i gminnych programów ochrony środowiska. Zasady zrównoważonego rozwojuzrównoważony rozwójzrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska stanowią podstawę do sporządzania i aktualizacji koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, strategii rozwoju województw, planów zagospodarowania przestrzennego województw, studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Problematykę ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju uwzględnia się w podstawach programowych kształcenia ogólnego dla wszystkich typów szkół, a środki masowego przekazu są obowiązane kształtować pozytywny stosunek społeczeństwa do ochrony środowiska oraz popularyzować zasady tej ochrony w publikacjach i audycjach.

Zadania państwa w zakresie ochrony środowiska realizują liczne podmioty o szerokim zakresie uprawnień.

Słownik