Kwerendy modyfikujące – wprowadzenie

Kwerendy to zapytania pobierające dane z tabel lub innych kwerend baz danych. Pozwalają one w różny sposób przeglądać, modyfikować, tworzyć i analizować dane. Są również używane w raportach i formularzach jako źródła danych.

Kwerendy modyfikujące pozwalają na modyfikowanie tabel baz danych i ich zawartości, czyli rekordów. Umożliwiają wprowadzanie zmian w wielu rekordach jednocześnie.

Rodzaje kwerend modyfikujących:

• kwerendy tworzące tabele – służą do tworzenia nowych tabel, zawierających rekordy określone w zapytaniu;

• kwerendy dołączające – umożliwiają dodanie do wybranej tabeli danych z innej tabeli;

• kwerendy aktualizujące – pozwalają na dokonanie zmian w grupie rekordów w jednej lub w kilku istniejących tabelach;

• kwerendy usuwające – usuwają rekordy z jednej lub z kilku tabel na podstawie zdefiniowanych warunków.

W tym e‑materiale omówimy kwerendy tworzące tabele oraz kwerendy dołączające, natomiast kwerendy aktualizujące i usuwające poznamy w e‑materiale Kwerendy modyfikujące, etap IIPtrE9QP2nKwerendy modyfikujące, etap II.

Omawiane przykłady będą wykorzystywać bazę danych Czytelnicy, której schemat wygląda następująco:

Kwerendy tworzące tabele

Kwerend tworzących tabele używamy do zapisania w formie tabeli danych wybranych z bazy. Przydają się między innymi do tworzenia raportów zawierających dane podlegające określonym ograniczeniom, sporządzania kopii zapasowych tabel, poprawiania działania formularzy stworzonych na podstawie kwerend wykorzystujących dane z wielu tabel.

Źródłem kwerendy tworzącej tabelę może być jedna lub wiele tabel, a także inne kwerendy.

Kwerendy tworzące tabele można przygotowywać za pomocą aplikacji do obsługi baz danych, takich jak LibreOffice Base lub Microsoft Access. W tym e‑materiale omówimy używanie tych dwóch narzędzi.

LibreOffice Base

W programie LibreOffice Base nie znajdziemy osobnej kategorii kwerendy tworzącej tabelę. zamiast tego wykorzystamy możliwość zapisania wyników każdej kwerendy wybierającej jako tabeli za pomocą mechanizmu kopiowania i wklejania.

Zaczynamy od stworzenia zapytania wybierającego potrzebne dane. W widoku projektu tworzymy kwerendę opartą na tabelach czytelnicy i wypozyczenia. Do kwerendy dodajemy z tabeli wypozyczenia dwa razy pole id_czytelnika, z tabeli czytelnicy pola nazwisko, imie, a z tabeli wypozyczenia pole data_wypozyczenia.

Na pole data_wypozyczenia nakładamy kryterium ograniczające wypożyczenia do roku 2021:

BETWEEN #2021-01-01# AND #2021-12-30#

Uruchamiamy kwerendę, w wynikach otrzymamy 78 rekordów.

W celu policzenia wypożyczeń przekształcimy kwerendę wybierającą na grupującąkwerenda grupującagrupującą. W widoku projektu dla pierwszego pola id_czytelnika w wierszu Funkcja wybieramy funkcję Liczba, aby zliczyć wystąpienia identyfikatorów czytelników w tabeli wypozyczenia. Dla drugiego pola id_czytelnika oraz pól nazwisko i imie wybieramy funkcję Grupuj. Odznaczamy widoczność pola data_wypozyczenia.

Dla czytelności wyników nadajemy polu id_czytelnika z funkcją Liczba alias liczba_wypozyczen. Na koniec ustawiamy sortowanie malejące według pola id_czytelnika oraz sortowanie rosnące według pola nazwisko. Projekt kwerendy i początkowe rekordy ze wszystkich 38 rekorów będą wyglądały następująco:

Rh1LoCkS3xbjt

Projekt kwerendy grupującej kw_nowe_tytuly w programie LibreOffice Base. W górnej części ilustracji jest tabela. Nagłówki kolejno: liczba_wypozyczen, id_czytelnika, nazwisko, imie. W komórkach kolumn odpowiednio liczby oraz nazwiska i imiona. Poniżej tabeli dwie sekcje o nazwach: czytelnicy oraz wypozyczenia. W sekcji czytelnicy lista: id‑czytelnika, imie, nazwisko, data_zapisu. W sekcji wypozyczalnia: id_czytelnika, id_egzemplarza, data_wypozyczenia. Poniżej sekcji tabela, w tabeli kolumny o nazwach kolejno: id czytelnika, id czytelnika, nazwisko, imie, data wypozyczenia. Po lewej stronie w komórkach w jednej kolumnie kolejno wpisano: Pole, Alias, Tabela, Sortowanie, Widoczny, Funkcja, Kryterium. W kolumnie id czytelnika na wysokości: Sortowanie, jest napis: malejąco, w kolumnie nazwisko wpisano rosnąco (obok strzałka skierowana w dół), w komórkach dotyczących opcji widoczny są zielone kwadraty ze znaczkiem haczyka. W komórce id czytelnika - funkcja wpisano liczba, w id czytelnika - funkcja wpisano grupuj, w nazwisko - funkcja wpisano grupuj, w imie - funkcja wpisano grupuj. W komórce data wypożyczenia - kryterium wpisano: BETWEEN hasz 1.01.2021 hasz AND 30.12.2021 hasz.

Kwerendę zapisujemy pod nazwą l_wypozyczen i zamykamy. Następnie zaznaczamy jej nazwę, kopiujemy (CTRL+C) i wklejamy (CTRL+V) w widoku listy tabel.

Następnie:

1. W oknie Kopiuj tabelę podajemy nazwę tabeli l_wypozyczen_2021. Powinna być zaznaczona opcja Definicja i dane. Klikamy przycisk Dalej.

   RPBJDUJpONO8d

   Na zdjęciu jest okno o nazwie Kopiuj tabelę. W polu Nazwa tabeli wpisano: l_wypozyczen_2021. W Opcjach zaznaczono: Definicje i dane. Na dole okna przyciski: Pomoc, Dalej, Anuluj, Utwórz.

   

2. W oknie Zastosuj kolumny przenosimy wszystkie kolumny z lewej na prawą stronę. Klikamy przycisk Dalej.

   ROYb38Wqd7va4

   Ilustracja przedstawia okno zatytułowane: Zastosuj kolumny. Po lewej stronie jest puste pole zatytułowane: Istniejące kolumny. Po prawej stronie w polu wpisano kolejno od góry: liczba_wypozyczen, id_czytelnika, nazwisko, imie. Na dole okna przyciski: Pomoc, Wstecz, Dalej, Anuluj, Utwórz.

   

3. W oknie Formatowanie typu w polach liczba wypozyczen oraz id_czytelnika – czyli polach, które nie zawierają danych tekstowych – zmieniamy Typ pola na Integer. Klikamy przycisk Utwórz.

   R1XfvucH44ixe

   Ilustracja przedstawia okno o nazwie: Formatowanie typu. po lewej stronie podświetlono liczba_wypozyczen. Po prawej stronie obszar zatytułowany Informacja o kolumnach. W Nazwie pola wpisano liczba_wypozyczen. W Typie pola wpisano Integer [INTEGER], w opcji Wpis wymagany wpisano TAK, w Długości wpisano 10. Na dole przyciski: Pomoc, Wstecz, Dalej (nieaktywny), Anuluj, Utwórz.

   

4. Na pytanie Czy utworzyć teraz klucz główny? odpowiadamy Nie.

   RvfaYMtjakBT4

   Ilustracja przedstawia okno o nazwie: LibreOffice Base. Tam tekst: Dla identyfikacji rekordów w tej bazie danych wymagany jest unikatowy indeks lub klucz główny. Dane będzie można wprowadzić do tabeli dopiero wtedy, gdy jedno z tych dwóch kryteriów zostanie spełnione. Czy utworzyć teraz klucz główny? Poniżej przyciski: Tak, Nie, Anuluj.

   

W opisany sposób w programie LibreOffice Base każdą kwerendę możemy zapisać w formie tabeli. Gotową tabelę możemy kliknąć dwa razy, aby zobaczyć zapisane w niej dane:

R198SmvEnKjVN

Ilustracja przedstawia nową tabelę lista_wypozyczen_2021 w programie LO Base. Na ilustracji jest tabela. Nagłówki kolejno: liczba_wypozyczen, id_czytelnika, nazwisko, imie. W komórkach kolumn odpowiednio liczby oraz nazwiska i imiona. W komórce obok pierwszej komórki kolumny lista _wypozyczen jest zielony trójkąt skierowany w prawo. Pierwsza kolumna jest otoczona linią przerywaną. Na dole tabeli wpisano: Rekord 1 z 38.

Alternatywną metodą tworzenia tabel na podstawie kwerendy jest zapisanie jej jako widokuwidokwidoku. Aby to zrobić, klikamy nazwę kwerendy prawym klawiszem i z menu podręcznego wybieramy polecenie Utwórz jako widok. w oknie Zapisz jako podajemy nazwę tabeli, np. l_wypozyczen_2021 i klikamy OK.

R1f08etaTGEmR

Ilustracja przedstawia niewielkie okno zatytułowane: Zapisz jako. W polu Nazwa tabeli wpisano: l_wypozyczen_2021. Poniżej przyciski: Pomoc, Anuluj, OK.

Microsoft Access

W programie Microsoft Access zaczynamy od stworzenie zapytania wybierającego potrzebne dane. Z zakładki Tworzenie wybieramy opcję Projekt kwerendy znajdującą się w grupie Kwerendy. Następnie w oknie Pokazywanie tabeli dwa razy klikamy tabele czytelnicy i wypozyczenia, z których będziemy pobierać dane wykorzystane w kwerendzie.

Do kwerendy dodajemy z tabeli wypozyczenia dwa razy pole id_czytelnika, z tabeli czytelnicy pola nazwisko, imie, a z tabeli wypozyczenia pole data_wypozyczenia.

Na pole data_wypozyczenia nakładamy kryterium ograniczające wypożyczenia do roku 2021:

BETWEEN #2021-01-01# AND #2021-12-30#

Uruchamiamy kwerendę, otrzymamy 78 rekordów.

W celu policzenia wypożyczeń rekordy musimy pogrupować, a następnie zliczyć. Przekształcamy kwerendę wybierającą w kwerendę grupującą. W zakładce Projektowanie klikamy Sumy. Dla pierwszego pola id_czytelnika w wierszu Suma wybieramy funkcję Policz, aby zliczyć wystąpienia identyfikatorów czytelników w tabeli wypozyczenia. Dla drugiego pola id_czytelnika oraz pól nazwisko i imie wybieramy funkcję Grupuj według. Odznaczamy widoczność pola data_wypozyczenia.

Dla czytelności wyników nazwę pierwszego pola id_czytelnika zamieniamy na alias liczba_wypozyczen: id_czytelnika. Na koniec ustawiamy sortowanie malejące według pola id_czytelnika oraz sortowanie rosnące według pola nazwisko.

Projekt kwerendy będzie wyglądał następująco:

R1NPP3L6gLfqy

Ilustracja zawiera projekt kwerendy grupującej kw_nowe_tytuly w programie MS Access. W górnej części ilustracji są dwie sekcje: czytelnicy oraz wypozyczenia. W czytelnikach nagłówki kolejno: id_czytelnika, imie, nazwisko, data_zapisu. W sekcji wypozyczenia: id_czytelnika, id_egzemplarza, data_wypozyczenia. Poniżej sekcji tabela, w tabeli kolumny o nazwach kolejno: liczba_wypozyczen, id_czytelnika, nazwisko, imie, data_wypozyczenia. Po lewej stronie w komórkach w jednej kolumnie kolejno wpisano: Pole, Tabela, Suma, Sortuj, Pokaż, Kryteria. W kolumnie liczba_wypozyczen na wysokości: Sortuj, jest napis: malejąco, w kolumnie nazwisko wpisano rosnąco. W komórkach dotyczących opcji: Pokaż są niebieskie kwadraty ze znaczkiem haczyka. W komórce data_wypożyczenia - Kryteria wpisano: BETWEEN hasz 1.01.2021 hasz AND 30.12.2021 hasz.

Po wykonaniu kwerendy zobaczymy początkowe rekordy ze wszystkich 38 rekordów:

liczba_wypozyczen  nazwisko  imie
4                  Caudle  Gaelan
4                  Custed  Stefan
4                  Duce  Chiquita
4                  Frunks  Fanechka
4                  Rodriguez  Abra

Kolejnym krokiem jest przekształcenie kwerendy wybierającej na kwerendę tworzącą tabelę. W tym celu w widoku projektu w zakładce Projektowanie klikamy opcję Utwórz tabelę, w oknie Tworzenie tabeli jako nazwę tabeli wpisujemy liczba_wypozyczen_2021 i klikamy OK. Przygotowaną kwerendę uruchamiamy i potwierdzamy komunikat, że mamy zamiar wkleić 38 wierszy do nowej tabeli. Kwerendę zapisujemy pod nazwą l_wypozyczen i zamykamy.

Po wykonaniu tych czynności na liście tabel zobaczymy nową tabelę, zawierającą wynik kwerendy. Tabelę klikamy dwa razy, aby zobaczyć zapisane w niej dane:

R1Znnfm1yBA8j

Ilustracja ukazuje nową tabelę lista_wypozyczen_2021 w programie MS Access. Tabela ma na górze po lewej stronie zakładki: l_wypozyczen, liczba_wypozyczen_2021. W tabeli kolumny o nazwie: liczba_wypozyczen, id_czytelnika, nazwisko, imie. W komórkach kolumn odpowiednio liczby, nazwiska, imiona. Przy nazwach komórek strzałki skierowane w dół. Zaznaczono pierwszą komórkę kolumny liczba_wypozyczen. W komórce liczba cztery.

Kwerendy dołączające

Kwerendy dołączające pozwalają na dodanie rekordów z jednej lub z kilku tabel na końcu innej tabeli (lub tabel). Mogą one zostać użyte np. przy dołączaniu pól wybranych na podstawie określonych kryteriów lub gdy pola w jednej tabeli nie mają swoich odpowiedników w innej.

Biblioteka, która korzysta z bazy danych Czytelnicy, otrzymała nowe książki. Informacje o nowych pozycjach zostały zapisane w pliku nowe_tytuly.csv. Plik pobieramy i zapisujemy na dysku.

LibreOffice Base

Plik nowe_tytuly.csv otwieramy w arkuszu kalkulacyjnym LibreOffice Calc, w oknie Importuj tekst w opcjach separatora zaznaczamy Rozdzielony i wybieramy Średnik.

R5OKX6rJUhtXZ

Ilustracja ukazuje import pliku CSV w programie LO Base. Widoczne okno o nazwie Importuj tekst - [nowe_tytuly.csv]. W opcji Importuj w polu o nazwie Zestaw znaków wpisano: Unicode (UTF‑8), w polu Język wpisano Domyślny‑Polski. Od wiersza 1. W Opcjach separatora zaznaczono średnik oraz rozdzielony. W opcji Pola jest tabela. Ma nagłówki o nazwie: Standardowe. W pierwszej kolumnie nagłówek: tytul, w drugiej imie_autora, w trzeciej nazwisko_autora. W komórkach odpowiednie dane.

Po otwarciu pliku w arkuszu naciskamy skrót klawiszowy CTRL+A, aby zaznaczyć wszystkie dane, a następnie CTRL+C, żeby skopiować je do schowka.

W otwartej bazie danych wyświetlamy listę tabel i naciskamy CTRL+V, aby wkleić skopiowane dane do nowej tabeli. W oknie Kopiuj tabelę podajemy nazwę tabeli nowe_tytuly i upewniamy się, że zaznaczone są opcje Definicja i dane oraz Użyj pierwszego wiersza jako nazw kolumn. Klikamy Utwórz. Na pytanie o utworzenie klucza głównego odpowiadamy Nie.

RHpK3T9LYsfJ9

Ilustracja przedstawia okno o nazwie: Kopiuj tabelę. W polu Nazwa tabeli wpisano nowe_tytuly. W Opcjach zaznaczono: Definicje i dane. Zaznaczono: Użyj pierwszego wiersza jako kolumn. Na dole okna przyciski: Pomoc, Wstecz (nieaktywny), Dalej, Anuluj, Utwórz.

Nową tabelę otwieramy w widoku danych. Widzimy, że w przypadku niektórych tytułów brakuje informacji o autorze oraz okładce. Do bazy dodamy tylko te pozycje, na temat których mamy wszystkie wymagane informacje.

R1cvmqIvjeQuc

Ilustracja przedstawia tabelę. Ma nagłówki: tytul, imie_autora, nazwisko_autora, rodzaj, podrodzaj, wydawca, okladka. W komórkach wpisano odpowiednie nazwy. Zaznaczono pierwszą komórkę kolumny o nazwie: tytul.

Tworzymy kwerendę za pomocą polecenia Utwórz projekt kwerendy. Jako źródło dodajemy tabelę nowe_tytuly. Wybieramy pola tytul, imie, nazwisko oraz okladka. W wierszu Kryterium w polach imie_autora, nazwisko_autora oraz okladka wpisujemy warunek IS NOT EMPTY, który pozwala wyeliminować pola bez wartości. Widoczność pola okladka odznaczamy, ponieważ informacji o okładkach nie będziemy dodawać do tabeli tytuly.

Dodawane pozycje mogą różnić się okładką, a wtedy imię, nazwisko i tytuł będą takie same. Aby uzyskać niepowtarzające się tytuły, we właściwościach kwerendy wybieramy opcję Wartości bez powtórzeń.

RxqYP3dxEKo9v

ilustracja przedstawia projekt kwerendy kw_nowe_tytuly w programie LO Base. W górnej części ilustracji jest sekcja nazwana: nowe_tytuly. Tu lista: tytul, imie_autora, nazwisko_autora, rodzaj, podrodzaj, wydawca, okladka. Poniżej tabela. Ma nagłówki: tytul, imie autora, nazwisko autora, okladka. W komórkach po lewej stronie kolejno: Pole, Alias, Tabela, Sortowanie, Widoczny, Funkcja, Kryterium. W komórkach kolumn dotyczących Tabeli wpisano nowe tytuly, w opcji Widoczny są zielone kwadraty z haczykami, wyjątek stanowi kolumna "okladka". W komórce imie autora - Kryterium, nazwisko autora - kryterium, okladka - kryterium wpisano IS NOT EMPTY.

Zapisujemy kwerendę pod nazwą kw_nowe_tytuly i uruchamiamy. Powinniśmy zobaczyć 128 kompletnych rekordów.

Zamykamy kwerendę, klikamy na liście prawym klawiszem myszy i wybieramy polecenie Utwórz jako widokwidokwidok. Podajemy nazwę nowe_tytuly_widok i klikamy OK. Przechodzimy do listy tabel, zaznaczamy i kopiujemy utworzony widok (CTRL+C), zaznaczamy tabelę tytuly i wklejamy. W oknie Kopiuj tabelę powinna być zaznaczona opcja Dołącz dane.

W następnym oknie Przypisz kolumny zauważymy, że pola tabeli źródłowej i docelowej są niedopasowane. Używając przycisków ze strzałkami po prawej stronie, przenosimy pole id_tytulu na sam dół. Powinniśmy uzyskać następujący układ:

R1V4kJs3HNQV6

Ilustracja przedstawia okno o nazwie Przypisz kolumny. Są dwa obszary: Tabela źródłowa, widoknowetytuly oraz tabela docelowa, tytuly. W obszarze pierwszym jest lista: tytul, imie_autora, nazwisko_autora. Zaznaczono wszystkie trzy elementy, ale podświetlono na zielono nazwisko_autora. W drugim obszarze wpisano tytul, imie_autora, nazwisko_autora, id_tytulu. Podświetlono na zielono nazwisko_autora. Po lewej i prawej stronie obszarów strzałki - w górę i w dół. Po lewej stronie pod strzałkami przyciski z napisani: Wszystko, Brak. Na dole okna przyciski Pomoc, Wstecz, dalej (nieaktywny), Anuluj, Utwórz.

Na koniec klikamy przycisk Utwórz. Niestety, zobaczymy komunikat o błędzie.

RNYLpU6qI5wEi

Ilustracja przedstawia informację zawartą w prostokątnej ramce: LibreOffice base. Wystąpił błąd. Czy chcesz kontynuować kopiowanie? Poniżej przyciski: Więcej, Tak, Nie. Poniżej Szczegóły błędu. W Liście błędów zaznaczono Błąd, w Opisie przedstawiono opis błędu wraz z kodem. Zastosowano przycisk OK.

Po naciśnięciu przycisku Więcej możemy zapoznać się ze szczegółami błędu. Wystąpił on, ponieważ w dodawanych informacjach nie mamy wartości dla pola id_tytulu. Zamykamy okno Szczegóły błędu, klikając OK, a następnie zamykamy okno komunikatu klikając Nie. Jeżeli pojawi się jeszcze jedno okno, zamykamy je, klikając OK.

Zmiana typu danych klucza głównego

Ręczne dodawanie identyfikatorów tytułów nie jest dobrym rozwiązaniem, ponieważ jest ono obarczone ryzykiem popełnienia pomyłek, np. zdublowaniem identyfikatorów. Zadanie powinno być realizowane przez bazę danych. W tym celu ustawimy opcję automatycznego tworzenia wartości dla pola klucza głównego w tabelach tytuly i egzemplarze, do których również będziemy dołączać dane.

Wybieramy polecenie Narzędzia | Relacje, usuwamy relacje łączące tabele tytuly i egzemplarze oraz egzemplarze i wypozyczenia. Zmiany zapisujemy i zamykamy okno. W trybie edycji tabeli tytuly właściwość Wartość automatyczna pola id_tytulu zmieniamy na Tak. Zapisujemy zmiany i zamykamy okno. To samo robimy z polem id_egzemplarza w tabeli egzemplarze.

R3Ig2brpB3nrl

Ilustracja ukazuje tabelę. Nagłówki kolumn: Nazwa pola, Typ pola, Opis. W Nazwie pola w komórkach kolejno: id tytulu, tytul, imie autora, nazwisko autora. W drugiej kolumnie zatytułowanej Typ pola kolejno: Integer [INTEGER], w kolejnych trzech komórkach identyczny wpis: Tekst[VARCHAR]. W komórkach kolumny o nazwie Opis jest pusto. Poniżej tabeli jest okno nazwane Właściwości pola. W polu o nazwie Wartość automatyczna wpisano Tak, w polu o nazwie Długość wpisano 10. Obok w obszarze napis: Wybierz, czy pole to ma zawierać wartości zwiększane automatycznie. Do pól tego typu nie można... Tu urywa się tekst.

Pozostaje jeszcze odtworzenie relacji łączących tabele. W oknie Projekt relacji odtwarzamy usunięte relacje między tabelami tytuly i egzemplarze oraz egzemplarze i wypozyczenia. W oknie Relacje dostępnym po dwukrotnym kliknięciu utworzonej relacji zaznaczamy opcje kaskadowego aktualizowania i usuwania.

R17Lk1cEJNb98

Ilustracja ukazuje okno o nazwie: Relacje. W opcji Załączone tabele dwa pola są nieaktywne. W opcji Załączone pola w egzemplarzach wpisano Id_tytulu, w tytulach wpisano id_tytulu. W Opcjach aktualizacji zaznaczono: Aktualizuj kaskadowo. W Opcjach usuwania zaznaczono Usuń kaskadowo. Na dole okna przyciski: Pomoc, Anuluj, OK.

Dołączanie danych

Powtarzamy operacje kopiowania i wklejania, czyli dołączania wyników widoku nowe_tytuly_widok do tabeli tytuly. Tym razem po kliknięciu przycisku Utwórz nie powinniśmy zobaczyć komunikatu o błędzie. Po otwarciu widoku danych tabeli tytuly zobaczymy, że identyfikatory dla nowych pozycji zostały utworzone automatycznie.

RA47Eocgi08tP

Ilustracja przedstawia tabelę. W pierwszej kolumnie liczby od 21 do 30. W drugiej kolumnie angielskie tytuły książek. W trzeciej kolumnie imiona autorów, w czwartej kolumnie nazwiska autorów książek. Prze pierwszą kolumną, pierwszą komórką, jest zielona strzałka skierowana w prawo.

Pozostaje dodanie informacji do tabeli egzemplarze, w której każdemu tytułowi oznaczonemu przez identyfikator przypisany jest odpowiedni rodzaj okładki. Na początku modyfikujemy kwerendę kw_nowe_tytuly, włączamy widoczność pola okladka, dzięki temu kwerenda wybierze również pozycje różniące się tylko okładką.

Następnie przygotowujemy kwerendę, której źródłem będzie tabela tytuly oraz kwerenda kw_nowe_tytuly. Dla każdego tytułu dodanego z kwerendy kw_nowe_tytuly chcemy odczytać wygenerowany identyfikator z tabeli tytuly. Tworzymy więc relację między tabelami, przeciągając pole tytul z tabeli tytuly na pole tytul w kwerendzie. Następnie do projektu kwerendy dodajemy pola id_tytulu i okladka. Projekt kwerendy będzie wyglądał następująco:

Rrj54iDWfSURI

Ilustracja ukazuje projekt kwerendy kw_nowe_egzemplarze w programie LO Base. U góry ilustracji dwie sekcje: o nazwie tytul i kw_nowe_tytuly. W pierwszej sekcji kolejno: symbol gwiazdki, id_tytulu, imie_autora, nazwisko_autora. W drugiej sekcji kolejno: symbol gwiazdki, tytul, imie_autora, nazwisko_autora, okladka. Pomiędzy sekcjami krzywa linia. Poniżej tabela. W pierwszej kolumnie w wierszach kolejno: Pole, Alias, Tabela, Sortowanie, Widoczny. W drugiej kolumnie id tytulu, okladka. W komórce obok wiersza o tytule Tabela jest napis tytuly. W drugiej kolumnie na tej samej wysokości napis: kw nowe tytuly. W komórkach na wysokości wiersza o nazwie Widoczny są zielone kwadraty z haczykami.

Jeżeli uruchomimy kwerendę, zobaczymy identyfikatory dodanych tytułów oraz odpowiadające im okładki. Kwerendę zapisujemy pod nazwą kw_nowe_egzemplarze i zamykamy.

Danych z tak utworzonej kwerendy nie możemy dodać do tabeli za pomocą kopiowania i wklejania, ponieważ relacja między tabelami tytuly i nowe_tytuly obowiązuje tylko w obrębie samej kwerendy. Przekształcamy kwerendę na widok o nazwie nowe_egzemplarze_widok. Zapisany widok zaznaczamy na liście tabel i kopiujemy, następnie zaznaczamy tabelę egzemplarze i wklejamy. W oknie Kopiuj tabelę powinna być zaznaczona opcja Dołącz dane. W oknie Przypisz kolumny pole id_egzemplarza przenosimy na sam dół i klikamy przycisk Utwórz.

R8t0WPkScfRgS

Ilustracja przedstawia przypisanie kolumn podczas dołączania danych do tabeli egzemplarze w programie LO Base. Dwie sekcje: jedna o nazwie Tabela źródłowa: kwnoweegzemlparze, druga Tabela docelowa: egzemplarze. W pierwszej sekcji: id_tytulu, okladka. Podświetlono okladkę. W drugiej sekcji lista: id_tytulu, okladka, id_egzemplarza. Podświetlono okladkę.

Po otwarciu tabeli egzemplarze w widoku danych i nałożeniu filtra standardowego id_egzemplarza > 99, zobaczymy dane 129 nowych egzemplarzy.

R1I2ZgGuBNs1J

Ilustracja przedstawia tabelę. Są trzy kolumny: id_egzemplarza, id_tytulu, okladka. W komórkach wpisano odpowiednio w pierwszej i drugiej kolumnie liczby, w okładce wpisano miękka lub twarda.

Microsoft Access

Rozpoczynamy od zaimportowania danych z pliku nowe_tytuly.csv do nowej tabeli. Wybieramy zakładkę Dane zewnętrzne i klikamy polecenie Plik tekstowy. Wskazujemy położenie pliku z danymi. W kolejnych oknach kreatora nie zmieniamy niczego poza zaznaczeniem opcji Pierwszy wiersz zawiera nazwy pól oraz Bez klucza podstawowego.

Utworzoną tabelę Nowe_tytuly otwieramy w widoku danych. Zobaczymy, że w przypadku niektórych tytułów brakuje informacji o autorze lub okładce. Do bazy dodamy tylko te pozycje, na temat których mamy wszystkie wymagane informacje.

R1KOailCbpbd7

Ilustracja przedstawia zawartość tabeli nowe_tytuly w programie MS Access. Na górze tabeli po lewej stronie jest zakładka Nowe_tytuly. W tabeli jest siedem kolumn kolejno z nagłówkami: tytul, imie_autora, nazwisko_autora, rodzaj, podrodzaj, wydawca, okladka. W komórkach odpowiednie dane. Zaznaczono pierwszą komórkę kolumny tytul. Obok nagłówków kolumn strzałki skierowane w dół

Tworzymy kwerendę, wybierając z zakładki Tworzenie polecenie Projekt kwerendy. W oknie Pokazywanie tabel jako źródło dodajemy tabelę Nowe_tytuly. Wybieramy pola tytul, imie_autora, nazwisko_autora oraz okladka.

W wierszu Kryteria w polach imie_autora, nazwisko_autora oraz okladka wpisujemy warunek IS NOT NULL, który pozwala wyeliminować pola bez wartości. Widoczność pola okladka odznaczamy, ponieważ informacji o okładkach nie będziemy dodawać do tabeli tytuly.

Dodawane pozycje mogą różnić się okładką, a wtedy imię, nazwisko i tytuł będą takie same. Aby uzyskać niepowtarzające się tytuły, we właściwościach kwerendy ustawiamy opcję Wartości unikatowe na Tak.

RXoQCyDMQ7X8U

Ilustracja ukazuje projekt kwerendy kw_nowe_tytuly w programie MS Access. Pojawia się kwerenda o nazwie kw_nowe_tytuly. Sekcja Nowe tytuly zawiera listę: symbol gwiazdki, tytul, imie_autora, nazwisko_autora, rodzaj, podrodzaj. Poniżej znajduje się tabela. W komórkach po lewej stronie kolejno: Pole, Tabela, Sortuj, Pokaz, Kryteria. W kolumnach kolejno: tytul, imie_autora, nazwisko_autora, okladka. W wierszu o nazwie Tabela wpisano Nowe_tytuly. W rzędzie o nazwie Pokaż jest niebieski kwadrat z haczykiem, z wyjątkiem kolumny o nazwie okladka. W Kryteriach - z wyjątkiem kolumny o nazwie tytul - wpisano In Not Null. Obok sekcja o nazwie Arkusz właściwości. Poniżej napis: Typ zaznaczenia: Właściwości kwerendy. W tabeli zaznaczono opcje Właściwości unikatowe - Tak.

Zapisujemy kwerendę pod nazwą kw_nowe_tytuly i uruchamiamy. Powinniśmy zobaczyć 128 kompletnych rekordów.

Kwerendę wybierającą przekształcamy na dołączającą. W widoku projektu w zakładce Projektowanie wybieramy ikonę Dołącz. W oknie Dołączanie jako nazwę tabeli wybieramy tytuły.

R3ByNNkEuUghs

Ilustracja ukazuje okno o nazwie: Dołączanie. W polu o nazwie Nazwa tabeli wpisano tytuly. Poniżej zaznaczono opcję: Bieżąca baza danych. Wybrano przycisk OK.

Na koniec kwerendę uruchamiamy za pomocą polecenia Uruchom. Niestety, zobaczymy komunikat o błędzie, który został spowodowany tym, że w dodawanych informacjach nie mamy wartości dla pola id_tytulu.

Okno komunikatu zamykamy przyciskiem Nie.

Zmiana typu danych klucza głównego

Ręczne dodawanie identyfikatorów tytułów nie jest dobrym rozwiązaniem, ponieważ jest ono obarczone ryzykiem popełnienia pomyłek, np. zdublowaniem identyfikatorów. Zadanie powinno być realizowane przez bazę danych. W tym celu pole klucza głównego w tabeli, do której dołączamy dane, powinno mieć typ nie Liczba, ale Autonumerowanie. Wybór tego typu powinien być dokonany na etapie projektowania tabel, zwłaszcza że w bazach MS Access po wprowadzeniu jakichkolwiek danych do tabeli nie można zmienić typu danych pola klucza głównego.

Ponieważ tego nie zrobiliśmy, musimy rozwiązać ten problem.

Utworzymy kopie tabel tytuly i egzemplarze, do których będziemy dołączali dane, i zastąpimy nimi dotychczasowe tabele. W tym celu:

• zaznaczamy i kopiujemy tabelę tytuly;

• wybieramy polecenie Wklej i w oknie Wklejanie tabeli jako zaznaczany opcję Tylko struktura, klikamy OK;

• otwieramy tabelę Kopia tytuly w widoku projektu i zmieniamy typ danych dla pola id_tytulu na Autonumerowanie.

Te same czynności wykonujemy dla tabeli egzemplarze i pole id_egzemplarza.

Po zamknięciu widoków projektu:

• zaznaczamy i kopiujemy tabelę tytuly;

• zaznaczamy tabelę Kopia tytuly i wklejamy dane, wybierając w oknie Wklejanie tabeli jako opcję Dołącz dane do istniejącej tabeli.

Te same czynności powtarzamy dla tabel egzemplarze i Kopia egzemplarze.

Dzięki tym operacjom dotychczasowe wartości kluczy głównych zostaną zachowane. Kolejnym krokiem będzie zastąpienie dotychczasowych tabel nowymi:

• wybieramy Narzędzia baz danych / Relacje, usuwamy relację łączącą tabele tytuly i egzemplarze oraz egzemplarze i wypozyczenia;

• usuwamy tabele tytuly i egzemplarze;

• zmieniamy nazwę tabel Kopia tytuly na tytuly i Kopia egzemplarze na egzemplarze;

• w widoku projektu tabeli egzemplarze zmieniamy rozmiar pola id_tytulu na Liczba całk. długa;

• w widoku projektu tabeli wypozyczenia zmieniamy rozmiar pola id_egzemplarza na Liczba całk. długa;

• w zakładce Relacje odtwarzamy usunięte relacje między tabelami tytuly, egzemplarze i wypozyczenia.

Rus5ngpQmDRgD

Ilustracja przedstawia zmianę rozmiaru pola tabeli w programie MS Access. Tabela ma dwie kolumny: Nazwa pola oraz Typ danych. W Typie danych zaznaczono pole o nazwie Liczba, obok nazwy strzałka skierowana w dół. Poniżej zaznaczono Liczba całk. długa.

R1WT5EruRSTNA

Ilustracja przedstawia okno o nazwie: Edytowanie relacji. Tu napis: Pokrewna tabela/kwerenda: poniżej Opcja tabela/kwerenda, poniżej w dwóch polach wpisano kolejno - tytuly oraz egzemplarze. Poniżej jest mała tabela. W pierwszej od góry komórce wpisano dwa razy id_tytulu. W komórce po lewej stronie obok napisu id_tytulu jest strzałka skierowana w dół. Poniżej zaznaczono haczykami trzy opcje: Wymuszaj więzy integralności, Kaskadowo aktualizuj pola pokrewne, Kaskadowo usuń rekordy pokrewne. Zaznaczono trzecią opcję. W Typie relacji wpisano Jeden‑do‑wielu. Zastosowano przycisk OK.

Dołączanie danych

Po wykonaniu wskazanych operacji ponownie uruchamiamy kwerendę kw_nowe_tytuly. Tym razem nie powinniśmy zobaczyć komunikatu o błędzie. W widoku danych tabeli tytuly widzimy, że identyfikatory dla nowych pozycji zostały utworzone automatycznie.

R4tnsfhrtcOrl

Ilustracja przedstawia tabelę. Są cztery kolumny: id_tytulu, tytul, imie_autora, nazwisko_autora. Nad tabelą po lewej stronie zakładka o nazwie tytuly. Zaznaczono pierwszą komórkę pierwszej kolumny. Tam liczba 21.

Kwerendę kw_nowe_tytuly w widoku projektu przekształcamy z powrotem na wybierającą, zaznaczamy widoczność pola okladka, aby wybrane zostały pozycje różniące się tylko okładką, zapisujemy i zamykamy.

Następnie przygotowujemy kwerendę, której źródłem będzie tabela tytuly oraz kwerenda kw_nowe_tytuly. Dla każdego tytułu dodanego z kwerendy kw_nowe_tytuly chcemy odczytać wygenerowany identyfikator z tabeli tytuly. Tworzymy więc relację między tabelami, przeciągając pole tytul z tabeli tytuly na pole tytul w kwerendzie. Następnie do projektu kwerendy dodajemy pola id_tytulu i okladka.

Projekt kwerendy będzie wyglądał następująco:

RfiXIU0Ee0Tdt

Ilustracja ukazuje projekt kwerendy kw_nowe_egzemplarze w programie MS Access. Na ilustracji kwerenda o nazwie: kw_nowe_egzemplarze. Tu dwe połączone ze sobą sekcje: jedna o nazwie tytuly, druga o nazwie kw_nowe_tytuly. W tytulach lista: symbol gwiazdki, id_tytulu, tytul, imie_autora, nazwisko_autora. W kw_nowe_tytuly: symbol gwiazdki, tytul, imie_autora, nazwisko_autora, okladka. Poniżej tabela. W rzędzie o nazwie Pole podświetlono na czarno id_tytulu.

Przekształcamy kwerendę na dołączającą, wybierając w zakładce Projektowanie polecenie Dołącz. Jako tabelę, do której zostaną dołączone dane, wybieramy tabelę egzemplarze. Kwerendę zapisujemy pod nazwą kw_nowe_egzemplarze, uruchamiamy i potwierdzamy chęć dołączenia 129 rekordów. Na koniec otwieramy tabelę egzemplarze, żeby sprawdzić, czy zostały dołączone do niej nowe dane:

R14WRp3Vbl0HT

Ilustracja przedstawia tabelę. Są trzy kolumny: id_egzemplarza, id_tytulu, okladka. W komórkach wpisano odpowiednio w pierwszej i drugiej kolumnie liczby, w okładce wpisano miękka lub twarda. Obok nazw nagłówków są strzałki skierowane w dół. Nagłówek id_egzemplarza jest podświetlony na żółto. Nad tabelą są zakładki - tabele o nazwie: kw_nowe_egzemplarze, egzemplarze.

Słownik