Przeczytaj

bg‑azure

Czym jest mocznik?

Polecenie 1

Poniżej przedstawiono model cząsteczki mocznika. Czy wiesz, jak jest zbudowany i do jakiej klasy związków należy? Zapoznaj się z poniższą grafiką interaktywną.

Poniżej przedstawiono model cząsteczki mocznika. Czy wiesz, jak jest zbudowany i do jakiej klasy związków należy? Zapoznaj się z opisem grafiki interaktywnej.

R17iMPscaKzWv1

Ilustracja interaktywna Ilustracja interaktywna przedstawiająca model pręcikowo-kulkowy budowy cząsteczki mocznika. Czarna kulka, to jest atom węgla łączy się za pomocą wiązania podwójnego z kulką czerwoną oraz za pomocą wiązań pojedynczych z dwiema grupami aminowymi

{NH}_{2}

, z których każda zbudowana jest z atomu azotu, niebieskiej kulki oraz dwóch atomów wodoru, dwóch białych kulek. 1. Mocznik Mocznik (karbamid,

E 927 b

) jest to organiczny związek chemiczny. Stanowi diamid kwasu węglowego (

H_{2} {CO}_{3}

).

Wzór sumaryczny:

CO {({NH}_{2})}_{2}

.

Wzór strukturalny:

Ilustracja przedstawiająca cząsteczkę mocznika zbudowaną z atomu węgla związanego za pomocą wiązania podwójnego z atomem tlenu oraz za pomocą wiązań pojedynczych z dwiema grupami aminowymi

{NH}_{2}

. Na atomie tlenu zaznaczono po dwie wolne pary elektronowe w postaci czterech kropek. Od każdej pary poprowadzono przerywaną linię do wolnych par elektronowych na atomach azotu., 2. Analog kwasu węglowego Ponieważ mocznik pochodzi od kwasu węglowego, to jego wzór strukturalny można wyprowadzić na podstawie wzoru strukturalnego kwasu węglowego, który przedstawiono poniżej:

Ilustracja przedstawiające cząsteczkę kwasu węglowego o strukturze atom węgla związany za pomocą wiązania podwójnego z atomem tlenu oraz z dwiema grupami hydroksylowymi._{Indeks dolny Kwas węglowy}

We fragmencie kwasu tlenowego, grupy hydroksylowe zostały zastąpione grupami aminowymi (wolną

— {NH}_{2}

), 3. Grupa karbonylowa Grupa karbonylowa w moczniku znajduję się w centralnej części mocznika, składa się z atomu węgla połączonego wiązaniem podwójnym z atomem tlenu (

C = O

).

Ilustracja przedstawiające wzór ogólny grupy karbonylowej. Atom węgla związany jest za pomocą wiązania podwójnego z atomem tlenu oraz z dwiema grupami R oraz R prim._{Indeks dolny Grupa karbonylowa}, 4. Grupy aminowe W skład mocznika wchodzą dwie grupy aminowe. W skład jednej z nich wchodzi atom azotu i dwa atomy wodoru.

Ilustracja przedstawiająca grupę aminową. Atom azotu związany jest z dwoma atomami wodoru oraz z nieokreślonym podstawnikiem., 5. Grupy amidowa Mocznik jest przykładem diamidu. W skład grupy amidowej wchodzą dwie grupy funkcyjne: karbonylowa (

— C = O

) i aminowa

— {NH}_{2}

.

Ilustracja przedstawiająca wzór ogólny amidów. Grupa R związana jest z karbonylowym atomem węgla, to jest takim, który łączy się za pomocą wiązania podwójnego z atomem tlenu oraz za pomocą wiązania pojedynczego z atomem azotu podstawionym grupami R prim oraz R dwa prim._{Indeks dolny Grupa amidowa}

{NH}_{2}

, z których każda zbudowana jest z atomu azotu, niebieskiej kulki oraz dwóch atomów wodoru, dwóch białych kulek. 1. Mocznik Mocznik (karbamid,

E 927 b

) jest to organiczny związek chemiczny. Stanowi diamid kwasu węglowego (

H_{2} {CO}_{3}

).

Wzór sumaryczny:

CO {({NH}_{2})}_{2}

{NH}_{2}

— {NH}_{2}

), 3. Grupa karbonylowa Grupa karbonylowa w moczniku znajduję się w centralnej części mocznika, składa się z atomu węgla połączonego wiązaniem podwójnym z atomem tlenu (

C = O

— C = O

) i aminowa

— {NH}_{2}

Źródło: dostępny w internecie: nn.m.wikipedia.org, domena publiczna.

Mocznik należy do grupy amidów. Jego nazwa systematyczna to karbonamid. Jest to amid pochodzący od kwasu węglowego, w którym dwie grupy hydroksylowe zostały zastąpione grupami aminowymi. Dlatego mocznik nazywa się również diamidemdiamiddiamidem kwasu węglowego.

R17Ytjze3rk3t1

Ilustracja przedstawiająca wzór półstrukturalny kwasu węglowego. Atom węgla związany za pomocą wiązania podwójnego z atomem tlenu oraz za pomocą wiązań pojedynczych z grupami hydroksylowymi OH. Zastąpienie grup OH grupami aminowymi NH2 prowadzi do diamidu kwasu węglowego czyli mocznika o strukturze zbudowanej z atomu węgla związanego za pomocą wiązania podwójnego z atomem tlenu oraz za pomocą wiązań pojedynczych z grupami aminowymi NH2. — Mocznik to amid pochodzący od kwasu węglowego. Nazwa systematyczna mocznika to diamid kwasu węglowego bądź karbamid.
Źródło: GroMar Sp. z o.o. na podstawie M. Krzeczkowska, J. Loch, A. Mizera,Repetytorium chemia : Liceum - poziom podstawowy i rozszerzony, Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa - Bielsko-Biała 2010., licencja: CC BY-SA 3.0.

Mocznik jest to bezbarwna, krystaliczna substancja stała, dobrze rozpuszczalna w wodzie. Jego roztwór wodny ma odczynodczynodczyn obojętny. W organizmach żywych, mocznik jest końcowym produktem przemian związków azotowych (czyli takich związków, w których występuje atom azotu). Drogą syntezy organicznej mocznik został po raz pierwszy otrzymany w $1828$ roku przez Friedricha Wöhlera.

RuDZtfkCAZW01

Fotografia czarno-biała, portretowa przedstawia Friedricha Wöhlera. Mężczyzna w średnim wieku ma podłużną twarz, gęste, kędzierzawe włosy. Ubrany jest w białą koszulę i dwurzędową marynarkę. Pod szyją ma zawiniętą chustkę. — Friedrich Wöhler - niemiecki chemik.
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.

Na skalę przemysłową otrzymywany jest w reakcji amoniaku i tlenku węgla( $IV$ ) w obecności katalizatora:

\underset{tlenek węgla(IV)}{{CO}_{2}} + 2 \underset{amoniak}{{NH}_{3}} \overset{katalizator}{⟶} \underset{mocznik}{OC {({NH}_{2})}_{2}} + H_{2} O

bg‑azure

Jak zidentyfikować mocznik?

Wykrycie mocznika jest możliwe poprzez przeprowadzenie dwuetapowego doświadczenia, w którym początkowo podgrzewa się roztwór mocznika, a następnie po ostygnięciu do probówki dodaje się wodny roztwór siarczanu( $VI$ ) miedzi( $II$ ) i wodorotlenku sodu. Jeśli w roztworze obecny jest mocznik, wtedy w trakcie ogrzewania dojdzie do utworzenia cząsteczek biuretu i uwolnienia gazowego amoniaku, co potwierdza drażniący zapach powstającego gazu oraz kolor papierka uniwersalnego, świadczący o zasadowym charakterze powstającego gazu. Następnie przeprowadza się próbę biuretową, czyli do otrzymanego wskutek ogrzewania roztworu dodaje się wodny roztwór siarczanu( $VI$ ) miedzi( $II$ ) i wodorotlenku sodu. Próba ta wykorzystywana jest do wykrywania wiązań peptydowych w białkach, a biuret jest najprostszym związkiem dającym pozytywny wynik tej próby.

RSDR629qUy5sq1

Schemat doświadczenia pozwalającego wykryć mocznik w roztworze. Pierwsza część schematu probówka zawierająca roztwór wodny mocznika ogrzewana jest płomieniem palnika, co prowadzi do jego częściowego rozkładu i wydzielania się pęcherzyków gazu, którym jest amoniak. Przyłożenie do wylotu probówki zwilżonego uniwersalnego papierka wskaźnikowego spowoduje zmianę jego zabarwienia na niebieską. Strzałka w prawo. Za strzałką probówka po ogrzaniu, w której znajduje się wodny roztwór biuretu, do wnętrza probówki skierowana jest strzałka, nad którą zapis CuSO4aq dodać NaOHaq. Strzałka w prawo za strzałką probówka po dodaniu odczynników, której zawartość przybrała fioletowe zabarwienie. — Schemat doświadczenia pozwalającego wykryć mocznik w roztworze
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

RIDHM5Q7jPYHC1

Schemat reakcji chemicznej przedstawiający otrzymywanie biuretu na skutek ogrzewania mocznika. Dwie cząsteczki mocznika o strukturze atom węgla związany za pomocą wiązania podwójnego z atomem tlenu oraz za pomocą wiązania pojedynczego z dwiema grupami aminowymi NH2. Strzałka w prawo, nad strzałką zapis "ogrzewanie", za strzałką cząsteczka biuretu o strukturze grupa aminowa NH2 związana z atomem węgla połączonym za pomocą wiązania podwójnego z atomem tlenu oraz z grupą NH, która to łączy się z atomem węgla, który to łączy się za pomocą wiązania podwójnego z atomem tlenu oraz za pomocą wiązania pojedynczego z grupą aminową NH2. Dodać cząsteczka amoniaku NH3. — Równanie reakcji kondensacji mocznika
Źródło: GroMar Sp. z o. o., licencja: CC BY-SA 3.0.

RH307k6HZ08V21

Schemat przedstawiający równanie reakcji biuretowej. Cztery cząsteczki biuretu o strukturze: grupa aminowa związana z grupą karbonylową, której atom węgla łączy się z grupą NH związaną z drugą grupą karbonylową, która to łączy się z grupą aminową. Dodać cząsteczkę siarczanu(<math aria‑label="sześć">VI) miedzi(<math aria‑label="dwa">II) CuSO4aq, dodać cztery cząsteczki wodorotlenku sodu NaOHaq. Strzałka w prawo, za strzałką dwa kationy sodu oraz wzięty w kwadratowy nawias kompleks miedzi z czterema cząsteczkami biuretu. Środkowe atomy azotu każdej z czterech cząsteczek biuretu uległy deprotonacji i posiadają ujemny ładunek, od nich do kationu miedzi(<math aria‑label="dwa">II) wychodzą wiązania koordynacyjne, tworząc tym samym tetracykliczny kompleks o sumarycznym ładunku <math aria‑label="minus dwa">-2. Dodać cząsteczka siarczanu(<math aria‑label="sześć">VI) sodu Na2SO4 oraz cztery cząsteczki wody H2O. — Równanie reakcji biuretowej
Źródło: GroMar Sp. z o. o., licencja: CC BY-SA 3.0.

W przypadku, gdy celem jest nie samo wykrycie mocznika, lecz odróżnienie go od innych substancji, np. soli zbudowanych z tych samych atomów, jak węglan amonu, można wykorzystać różnice we właściwościach poszczególnych związków, takie jak charakter chemiczny związku czy rozpuszczalność produktów powstających w wyniku reakcji badanych związków z tą samą substancją.

Polecenie 2

W dwóch probówkach znajduje się roztwór mocznika oraz roztwór węglanu amonu. W jaki sposób sprawdzisz, w której z tych probówek znajduje się mocznik? Masz do wyboru następujące odczynniki: chlorek wapnia, siarczan amonu, chlorek sodu. Zaprojektuj doświadczenie, a następnie narysuj schemat doświadczenia, zanotuj obserwacje i wnioski oraz zapisz równania reakcji.

RE7doNVyQPkmr

Schemat doświadczenia:

Odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.
Obserwacje:
Wnioski:
Równania reakcji:

Odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.

W dwóch probówkach znajduje się roztwór mocznika oraz roztwór węglanu amonu. W jaki sposób sprawdzisz, w której z tych probówek znajduje się mocznik? Masz do wyboru następujące odczynniki: chlorek wapnia, siarczan amonu, chlorek sodu. Zaprojektuj doświadczenie, a następnie opisz schemat doświadczenia, zanotuj obserwacje i wnioski oraz zapisz równania reakcji.

Rti794Gqg1Nx4

RDMxIzrKIhPDr

RaBOQSfvWzOdf

R1IbDYWvLTVEC

Zwróć uwagę, że mocznik jest związkiem kowalencyjnym, a węglan amonu jest solą. Można zatem wykorzystać reakcję strąceniową, w której dojdzie do strącenia soli nierozpuszczalnej w probówce z węglanem amonu.

RNu9KWUC5hf0M

Tabela rozpuszczalności soli i wodorotlenków w wodzie. Z tabeli można odczytać, które substancje są dobrze rozpuszczalne w wodzie, co symbolizuje litera R, praktycznie nierozpuszczalne w wodzie, osad wytrąca się z rozcieńczonych roztworów, co symbolizuje litera N, trudno rozpuszczalne w wodzie, osad wytrąca się przy odpowiednim stężeniu roztworu, co symbolizuje litera T, substancje rozkładające lub takie, dla których substancja chemiczna nie została otrzymana oznaczone gwiazdką, substancje, dla których zachodzi złożona reakcja chemiczna oznaczone kropką. Ponadto zaznaczono kolory otrzymywanych osadów. Wszystkie sole oraz wodorotlenki amonowe sodowe, potasowe oraz azotany(<math aria‑label="pięć">V) są rozpuszczalne w wodzie. Wszystkie sole i wodorotlenek litu są rozpuszczalne w wodzie, z wyjątkiem trudno rozpuszczalnych T i białych fluorku litu oraz węglanu litu. Dla magnezu do nierozpuszczalnych oznaczonych N należą białe wodorotlenek magnezu, fluorek magnezu, węglan magnezu, krzemian magnezu, fosforan(<math aria‑label="pięć">V) magnezu. Pozostałe związki magnezu zawarte w tabeli są rozpuszczalne. Dla wapnia jako nierozpuszczalne N oznaczono białe fluorek wapnia, węglan wapnia, krzemian wapnia, fosforan(<math aria‑label="pięć">V) wapnia. Jako trudno rozpuszczalne T oznaczono białe wodorotlenek wapnia, siarczek wapnia, siarczan(<math aria‑label="sześć">VI) wapnia, siarczan(<math aria‑label="cztery">IV) wapnia. Pozostałe sole wapnia są rozpuszczalne. Wśród związków strontu jako nierozpuszczalne N oraz białe oznaczono fluorek strontu, siarczan(<math aria‑label="sześć">VI) strontu, siarczan(<math aria‑label="cztery">IV) strontu, węglan strontu, krzemian strontu oraz fosforan strontu. Jako trudno rozpuszczalny T oznaczono żółty osad chromianu(<math aria‑label="sześć">VI) strontu. Pozostałe sole są rozpuszczalne. Wśród związków baru jako nierozpuszczalne i białe oznaczono fluorek baru, siarczan(<math aria‑label="sześć">VI) baru, siarczan(<math aria‑label="cztery">IV) baru, węglan baru, krzemian baru oraz fosforan baru, a także żółty chromian(<math aria‑label="sześć">VI) baru. Dalej oznaczono nierozpuszczalne i białe związki ołowiu, wśród których wodorotlenek ołowiu, fluorek ołowiu, siarczan(<math aria‑label="sześć">VI) ołowiu siarczan(<math aria‑label="cztery">IV) ołowiu, węglan ołowiu, krzemian ołowiu oraz fosforan ołowiu, a także czarny siarczek ołowiu o żółty chromian(<math aria‑label="sześć">VI) ołowiu. Do trudno rozpuszczalnych i białych związków ołowiu zaliczono chlorek ołowiu oraz bromek ołowiu. Pozostałe związki są dobrze rozpuszczalne. Wśród związków srebra do nierozpuszczalnych N związków zaliczono brązowe wodorotlenek srebra oraz chromian(<math aria‑label="sześć">VI) srebra, białe chlorek srebra i azotan(<math aria‑label="trzy">III) srebra, żółte bromek srebra, węglan srebra, krzemian srebra i fosforan(<math aria‑label="pięć">V) srebra, a także czarny siarczek srebra. Do trudno rozpuszczalnych T soli srebra należą białe siarczan(<math aria‑label="cztery">IV) srebra oraz siarczan(<math aria‑label="sześć">VI) srebra. Pozostałe sole są dobrze rozpuszczalne. Wśród związków rtęci na drugim stopniu utlenienia należących do nierozpuszczalnych N znajdują się żółte wodorotlenek rtęci i siarczan(<math aria‑label="cztery">IV) rtęci, czarny siarczek rtęci, czerwony węglan rtęci bezbarwny krzemian rtęci oraz biały fosforan(<math aria‑label="pięć">V) rtęci. Do trudno rozpuszczalnych T zaliczono białe bromek rtęci i octan rtęci, a także czerwony chromian(<math aria‑label="sześć">VI) rtęci(<math aria‑label="dwa">II). Pozostałe związki rtęci są dobrze rozpuszczalne. Wśród związków miedzi do nierozpuszczalnych zaliczono niebieskie wodorotlenek miedzi, węglan miedzi, krzemian miedzi oraz fosforan(<math aria‑label="pięć">V) miedzi, czarny siarczek miedzi oraz brązowy chromian(<math aria‑label="sześć">VI) miedzi. Do trudno rozpuszczalnych związków miedzi biały fluorek miedzi. Pozostałe sole miedzi są rozpuszczalne. Wśród nierozpuszczalnych N związków bizmutu na trzecim stopniu utlenienia znajdują się białe wodorotlenek bizmutu, węglan bizmutu, krzemian bizmutu i fosforan(<math aria‑label="pięć">V) bizmutu, brązowy siarczek bizmutu i żółty chromian(<math aria‑label="sześć">VI) bizmutu. Do trudno rozpuszczalnych T zaliczono biały siarczan(<math aria‑label="cztery">IV) bizmutu. Pozostałe sole bizmutu są dobrze rozpuszczalne. Wśród związków cyny na drugim stopniu utlenienia zaliczonych do nierozpuszczalnych znalazły się żółte wodorotlenek cyny oraz węglan cyny, brązowy siarczek cyny, przeźroczyste krzemian cyny i chromian(<math aria‑label="sześć">VI) cyny oraz biały fosforan(<math aria‑label="pięć">V) cyny. Do trudno rozpuszczalnych związków T cyny należy biały azotan(<math aria‑label="trzy">III) cyny. Pozostałe są dobrze rozpuszczalne. Wśród związków kadmu na drugim stopniu utlenienia zaliczanych do nierozpuszczalnych można zaliczyć białe wodorotlenek kadmu, węglan kadmu, krzemian kadmu, fosforan(<math aria‑label="pięć">V) kadmu, żółte siarczek kadmu i chromian(<math aria‑label="sześć">VI) kadmu. Do trudno rozpuszczalnych T należy siarczan(<math aria‑label="cztery">IV) kadmu. Pozostałe sole są rozpuszczalne. Wśród związków glinu do nierozpuszczalnych i białych zalicza się wodorotlenek glinu, fluorek glinu, siarczek glinu, siarczan(<math aria‑label="cztery">IV) glinu, węglan glinu, krzemian glinu, fosforan(<math aria‑label="pięć">V) glinu oraz żółty chromian(<math aria‑label="sześć">VI) glinu. Pozostałe sole są dobrze rozpuszczalne. Wśród związków cynku na drugim stopniu utlenienia nierozpuszczalnych N wyróżnia się białe wodorotlenek cynku, siarczek cynku, węglan cynku, krzemian cynku, fosforan(<math aria‑label="pięć">V) cynku. Do trudno rozpuszczalnych T związków cynku zalicza się białe fluorek cynku i siarczan(<math aria‑label="cztery">IV) cynku, a także żółty chromian(<math aria‑label="sześć">VI) cynku. Pozostałe związki cynku są rozpuszczalne. Wśród związków żelaza na drugim stopniu utlenienia nierozpuszczalnych N wyróżnia się białe wodorotlenek żelaza(<math aria‑label="dwa">II) i węglan żelaza(<math aria‑label="dwa">II), czarny siarczek żelaza(<math aria‑label="dwa">II), zielony krzemian żelaza(<math aria‑label="dwa">II). Do trudno rozpuszczalnych T związków żelaza na drugim stopniu utlenienia zalicza się niebieski fluorek żelaza(<math aria‑label="dwa">II), zielony siarczan(<math aria‑label="cztery">IV) żelaza(<math aria‑label="dwa">II) oraz niebieski fosforan(<math aria‑label="pięć">V) żelaza(<math aria‑label="dwa">II). Pozostałe sole żelaza(<math aria‑label="dwa">II) są dobrze rozpuszczalne. Wśród związków nierozpuszczalnych N żelaza na trzecim stopniu utlenienia wyróżnia się brązowe wodorotlenek żelaza(<math aria‑label="trzy">III), siarczek żelaza(<math aria‑label="trzy">III), azotan(<math aria‑label="trzy">III) żelaza(<math aria‑label="trzy">III), węglan żelaza(<math aria‑label="trzy">III), żółte krzemian żelaza(<math aria‑label="trzy">III) i fosforan(<math aria‑label="pięć">V) żelaza(<math aria‑label="trzy">III), a także czerwony chromian(<math aria‑label="sześć">VI) żelaza(<math aria‑label="trzy">III). Do trudno rozpuszczalnych soli zalicza się żółty fluorek żelaza(<math aria‑label="trzy">III). Pozostałe sole są rozpuszczalne. Wśród związków niklu na drugi stopniu utlenienia zaliczanych do nierozpuszczalnych N należą zielone wodorotlenek niklu, siarczan(<math aria‑label="cztery">IV) niklu, węglan niklu, krzemian niklu i fosforan(<math aria‑label="pięć">V) niklu, a także przeźroczysty chromian(<math aria‑label="sześć">VI) niklu i czarny siarczek niklu. Do trudno rozpuszczalnych soli zalicza się żółty fluorek niklu. Pozostałe sole są rozpuszczalne. Wśród nierozpuszczalnych N związków kobaltu na drugim stopniu utlenienia wyróżnia się biały wodorotlenek kobaltu, czarny siarczek, różowy siarczan(<math aria‑label="cztery">IV) kobaltu, czerwony węglan kobaltu, fioletowe krzemian kobaltu i fosforan(<math aria‑label="pięć">V) kobaltu oraz brązowy chromian(<math aria‑label="sześć">VI) kobaltu. Pozostałe sole są dobrze rozpuszczalne. Wśród nierozpuszczalnych N związków manganu na drugim stopniu utlenienia wyróżnia się białe wodorotlenek manganu(<math aria‑label="dwa">II), siarczan(<math aria‑label="cztery">IV) manganu(<math aria‑label="dwa">II), węglan manganu(<math aria‑label="dwa">II), różowe fluorek manganu(<math aria‑label="dwa">II) i fosforan(<math aria‑label="pięć">V) manganu(<math aria‑label="dwa">II), a także brązowy siarczek manganu(<math aria‑label="dwa">II) i chromian(<math aria‑label="sześć">VI) manganu (<math aria‑label="dwa">II) i czerwony krzemian manganu (<math aria‑label="dwa">II). Pozostałe sole są dobrze rozpuszczalne. — Rozpuszczalność soli i wodorotlenków w wodzie w temperaturze $25 ° C$
Źródło: GroMar Sp. z o.o., rozpuszczalność na podstawie: W. Mizerski, *Tablice chemiczne*, Warszawa 2004; kolory osadów na podstawie: W. E. White, *A Table of solubilities and colors of precipitates for use in a course in qualitative analysis*, J. Chem. Educ., 1931., licencja: CC BY-SA 3.0.

Aby umożliwić rozróżnienie obydwóch związków, można wykorzystać chlorek wapnia.

R1OmVfgAcQAYK

Schemat doświadczenia:

R1GOEvmXTgbws

RiMQzywmOTzFb

Obserwacje:
Po dodaniu chlorku wapnia do obydwóch probówek, w jednej z probówek wytrącił się biały osad. W drugiej probówce nie zaobserwowano żadnych zmian.

Wnioski:
Wytrącony osad to węglan wapnia, otrzymany w reakcji węglanu amonu z chlorkiem wapnia. Zatem probówka, w której doszło do wytrącenia się białego osadu, zawiera węglan amonu, a druga zawiera roztwór mocznika.

Równania reakcji:

W probówce $1$ – brak reakcji

W probówce $2$ – ${({NH}_{4})}_{2} {CO}_{3} + {CaCl}_{2} \to {CaCO}_{3} ↓ + 2 {NH}_{4} Cl$

Słownik

białka

(gr. prṓteios „proteina”) proteiny, związki wielkocząsteczkowe zbudowane z reszt aminokwasowych (aminokwasy), połączonych wiązaniem peptydowym

mocz

(łac. urina „mocz” ) płyn wytwarzany w nerkach i wydalany z organizmu, zawierający końcowe produkty przemiany materii (głównie białek i innych związków azotowych)

mocznik

związek nieorganiczny o wzorze $H_{2} N — C (O) — {NH}_{2}$ , diamid kwasu węglowego

odczyn

cecha roztworu elektrolitu zależna od równowagi między właściwościami kwasowymi i zasadowymi substancji rozpuszczonych w roztworze. Odczyn roztworu wodnego może być kwaśny, zasadowy lub obojętny, w zależności od tego, czy przeważa stężenie uwodnionych jonów wodorotlenowych, często oznaczanych skrótowo symbolem $H_{3} O^{+}$ , czy jonów wodorotlenkowych – ${OH}^{-}$

diamid

związek chemiczny zawierający dwa ugrupowania amidowe

hydroliza

(gr. hýdōr „woda”; lýsis „rozłożenie”) rozkład substancji pod wpływem wody; reakcja podwójnej wymiany, zachodząca między wodą a substancją w niej rozpuszczoną; prowadząca do powstania cząsteczek nowych związków chemicznych

ugrupowanie amidowe

ugrupowanie obejmujące grupę karbonylową i aminową, oznaczone na poniższym rysunku kolorem czerwonym

R1EHqNcrAPi5z

Ilustracja przedstawiająca grupę amidową. Grupa NH związana za pomocą wiązania pojedynczego z grupą karbonylową, to znaczy atomem węgla połączonym za pomocą wiązania podwójnego z atomem tlenu. Od atomu azotu i atomu węgla odchodzi po jednym wiązaniu pojedynczym, które to mogą być połączone z dowolnym podstawnikiem. — Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Bibliografia

Encyklopedia PWN

Krzeczkowska M., Loch J., Mizera A., Chemia. Repetytorium. Liceum – poziom podstawowy i rozszerzony, Warszawa – Bielsko–Biała 2010.

Wprowadzenie

Film samouczek

Czym jest mocznik?

Jak zidentyfikować mocznik?

Słownik

Bibliografia