WietrzeniewietrzenieWietrzenie skał zachodzi na styku litosfery z atmosferą, hydrosferą i biosferą pod wpływem działania czynników fizycznych, chemicznych i biologicznych. Proces wietrzenia polega na rozdrabnianiu skały, co prowadzi do zmniejszenia jej zwięzłości i spoistości. Zatem wietrzenie biologicznewietrzenie biologicznewietrzenie biologiczne to proces niszczenia skał pod wpływem rozwoju i aktywności życiowej organizmów żywych, przejawiający się rozpadem skał, którego produktem jest zwietrzelina.

Rodzaje wietrzenia biologicznego

Zależnie od tego, w jaki sposób organizmy działają na środowisko geograficzne, wyróżniamy wietrzenie biologiczne, chemicznewietrzenie chemicznechemiczne i mechaniczne. Wietrzenie biologiczne za pomocą substancji humusowych określane jako chemiczne zachodzi wtedy, kiedy wydzielane przez niektóre organizmy żywe substancje organiczne, np. amoniak czy siarkowodór, wpływają na zmiany chemiczne w skałach. Takie wietrzenie zachodzi także wtedy, gdy zwierzęta ryjące w glebie sprzyjają przedostawaniu się wody do wcześniej niedostępnych miejsc, przez co może zachodzić zmiana chemizmu niektórych skał.

Ciekawostka

Czy wiesz, że pod wpływem oddziaływania bakterii beztlenowych może dojść do przemiany gipsu w siarkę? Bakterie beztlenowe oddziaływujące na skały węglanowe, w których znajduje się siarka, wytrącają ten pierwiastek podczas swojej aktywności.

R1EGIObFh9dqB

Zdjęcie przedstawia pokruszone, żółte kawałki siarki.

Wietrzenie biologiczne w sposób mechaniczny zachodzi podczas wrastania korzeni drzew w skały lub wzrostu porostów silnie trzymających się podłoża skalnego, co przyśpiesza ich erozję. Dzieje się tak np. poprzez łuszczenie się skał i rozpad skały na drobne okruchy lub podczas rycia czy kopania nor przez zwierzęta oraz przez mrówki, które rozpulchniają, rozdrabniają i przenoszą zwietrzały materiał np. do budowania mrowiska, które może osiągać wysokość rzędu 30‑150 cm.

R1NroaIcXlXV6

Zdjęcie przedstawia drzewo liściaste o rozłożystej koronie. Drzewo ma długie, odsłonięte korzenie. Część korzeni znajduje się w dole zbocza.

Kiedy zachodzi wietrzenie biologiczne?

Wietrzenie biologiczne zachodzi najintensywniej w miejscach, które zapewniają bardzo dobre warunki rozwojowe dla roślin i zwierząt. Zatem wietrzenie biologiczne najsilniej zachodzi na obszarze równika oraz w strefie umiarkowanej. Proces ten natomiast najsłabiej jest zauważalny na zwrotnikach oraz kołach podbiegunowych ze względu na słabszą różnorodność biologicznąróżnorodność biologicznaróżnorodność biologiczną.

Proces wietrzenia ma swoje pozytywne i negatywne skutki. Wietrzenie biologiczne prowadzi do zmian budowy i powstania nowych produktów skalnych oraz umożliwia życie innym organizmom, tworząc sprzyjające warunki rozwojowe. Wietrzenie chemiczne przyczynia się do powstania minerałów ilastych, które mają olbrzymie znaczenie glebotwórcze, a mechaniczne sprzyja powstawaniu zwietrzeliny wykorzystywanej np. przez mrówki. Negatywne skutki wietrzenia to głównie niekontrolowane przez człowieka ruchy masowe, mogące być katastrofalne w skutkach. Oprócz tego wietrzenie biologiczne wpływa niekorzystnie na skały przez porastające je porosty, które występują też na ogrodzeniach, niszcząc je poprzez odłupywanie korzeniami fragmentów skał i budulca.

Słownik