Przeczytaj
Skóra stanowi zewnętrzną powłokę naszego organizmu, chroniąc nas przed czynnikami środowiska zewnętrznego, takimi jak drobnoustroje chorobotwórcze czy promieniowanie słoneczne. Narażenie na niesprzyjające czynniki sprawia jednak, że skóra jest podatna na uszkodzenia i choroby.
Choroby skóry związane z nadczynnością gruczołów skórnych
ŁupieżŁupież jest jedną z najczęściej występujących chorób skóry. Dolegliwość ta nie ma charakteru zakaźnego, ale może być przyczyną dyskomfortu psychicznego. Objawia się ona bowiem odpadaniem fragmentów złuszczonego naskórka w postaci białych płatków osiadających na ubraniach.
Do przyczyn łupieżu należą: stosowanie zbyt dużej ilości kosmetyków do pielęgnacji głowy, niewłaściwie dobrany szampon lub balsam do włosów, a także pasożytnicze grzyby z rodzaju Malassezia.
Leczenie łupieżu opiera się przede wszystkim na zastosowaniu preparatów (szamponów) przeciwłupieżowych zawierających substancje grzybobójcze, przeciwłojotokowe lub keratolityczne (rozpuszczające zrogowaciałą warstwę naskórka), a także dostarczaniu w diecie witamin z grupy B oraz witamin A i E.
Trądzik pospolityTrądzik pospolity (młodzieńczy) jest przewlekłą chorobą zapalną gruczołów łojowych i mieszków włosowych, wywoływaną przede wszystkim zmianami hormonalnymi. Dotyka szczególnie osoby w okresie dojrzewania, atakując głównie skórę twarzy i szyi. Charakteryzuje się występowaniem zaskórników lub krostkowych, ropnych wykwitów.
Gromadzący się na skórze łój zatyka ujścia przewodów wyprowadzających wydzielinę na zewnątrz. Łój zaczyna się gromadzić w mieszku włosowym. Panujące w nim beztlenowe warunki sprzyjają rozwojowi bakterii beztlenowych, które prowadzą do powstania stanów zapalnych.
Leczenie trądziku polega na zastosowaniu doustnie antybiotyków oraz witamin działających przeciwłojotokowo: PP, BIndeks dolny 22 i C.
Choroby skóry związane z nadczynnością gruczołów skórnych | |
|---|---|
Przyczyny | Profilaktyka i leczenie |
- zaburzenia czynności wydzielniczej gruczołów | - dieta dostarczająca odpowiedniej ilości |
Indeks dolny Przyczyny, profilaktyka i leczenie chorób skóry związanych z nadczynnością gruczołów skórnych. Indeks dolny koniecPrzyczyny, profilaktyka i leczenie chorób skóry związanych z nadczynnością gruczołów skórnych.
Choroby wywołane przez wirusy i drobnoustroje chorobotwórcze
GrzybicęGrzybicę wywołują pasożytnicze grzyby (poznano ok. 50 rodzajów grzybów (głównie dermatofity i drożdżaki) będących przyczyną tej choroby). Patogeny atakują nie tylko skórę, ale również włosy, paznokcie i błony śluzowe.
Zaatakowana przez pasożytnicze grzyby skóra jest czerwona, swędzi. Fragmenty zakażonego naskórka czy okruchy paznokci odpadają i osadzają się na podłodze, prowadząc do zakażenia kolejnych osób.
Leczenie grzybicy polega na niszczeniu pasożytów za pomocą środków przeciwgrzybicznych.
OpryszczkaOpryszczka jest zakaźną chorobą skóry wywoływaną przez wirusa Herpes, który występuje w dwóch typach: HSV‑1 i HSV‑2. HSV‑1 powoduje opryszczkę górnej części ciała – najczęściej w okolicy warg, natomiast HSV‑2 atakuje narządy płciowe. Opryszczka wargowa, zwana potocznie „zimnem”, ma postać małych, wypełnionych płynem pęcherzyków widocznych na powierzchni skóry.
Leczenie opryszczki polega na stosowaniu leków przeciwwirusowych oraz środków łagodzących objawy i osuszających zainfekowane miejsce. Te ostatnie mają postać maści zawierającej cynk.
Choroby skóry wywołane przez wirusy i drobnoustroje chorobotwórcze | ||
|---|---|---|
Przyczyny | Czynniki sprzyjające zakażeniu | Profilaktyka i leczenie |
- zakażenie wirusami, grzybami pasożytniczymi | - obniżona odporność, stres, zmęczenie | - przestrzeganie zasad higieny osobistej |
Indeks dolny Przyczyny, profilaktyka i leczenie chorób skóry wywołanych przez wirusy i drobnoustroje chorobotwórcze. Indeks dolny koniecPrzyczyny, profilaktyka i leczenie chorób skóry wywołanych przez wirusy i drobnoustroje chorobotwórcze.
Choroby wywołane przez pasożyty zewnętrzne
WszawicaWszawica to choroba pasożytnicza wywołana przez małe owady – wszy. Pasożyty te mogą zagnieżdżać się na głowie (wesz głowowa), w okolicy łonowej (wesz łonowa) lub w odzieży (wesz odzieżowa). Wszy odżywiają się krwią. Składają jaja zwane gnidami. Miejsce ukąszenia swędzi i piecze. Wszy, nakłuwając skórę, mogą przenosić chorobotwórcze drobnoustroje, np. bakterie duru plamistego.
Leczenie wszawicy polega na stosowaniu środków owadobójczych.
ŚwierzbŚwierzb jest chorobą pasożytniczą wywoływaną przez drobne pajęczaki (roztocza) – świerzbowce ludzkie (Sarcoptes hominis). W miejscach, gdzie skóra jest cienka i delikatna – np. między palcami, na brzuchu lub w okolicach nadgarstka – samice drążą skórne korytarze, w których składają jaja. Przemieszczając się, świerzbowce wywołują swędzenie, które nasila się szczególnie w nocy.
Leczenie polega na stosowaniu maści niszczących pasożyty.
Choroby skóry wywołane przez pasożyty zewnętrzne | |
|---|---|
Przyczyny i czynniki sprzyjające zakażeniu | Profilaktyka i leczenie |
Wszawica | - przestrzeganie zasad higieny osobistej |
Indeks dolny Przyczyny, profilaktyka i leczenie chorób skóry wywołanych przez pasożyty zewnętrzne. Indeks dolny koniecPrzyczyny, profilaktyka i leczenie chorób skóry wywołanych przez pasożyty zewnętrzne.
Wpływ promieniowania słonecznego (UV) na skórę
Światło słoneczne, które dociera do powierzchni Ziemi, obejmuje promieniowanie podczerwone (cieplne) o długości fali powyżej 700 nm, widzialne o długości fali od 400 do 700 nm oraz ultrafioletowe o długości fali od 200 do 400 nm. Dla skóry człowieka podstawowe znaczenie ma promieniowanie UV.
- działa bakteriobójczo;
- zwiększa wydzielanie melaniny, która tworząc naturalny filtr ochronny, chroni głębiej położone komórki przed szkodliwym działaniem UV;
- powoduje, że skóra staje się lepiej ukrwiona i bardziej elastyczna., 2. Promieniowanie UVB - zakres długości fal od 280 do 320 nm;
- dociera do poziomu naskórka;
- jest filtrowane przez chmury, szyby okienne, ulega odbiciu od śniegu czy jasnego piasku;
- natężenie zależy od szerokości geograficznej, pory roku i pory dnia i wzrasta z wysokością nad poziomem morza – najsilniejsze latem oraz między godz. 10 a 15;
- przyczynia się do powstawania nowotworów (ma od 1000 do 10 000 razy większe działanie rakotwórcze na skórę niż promieniowanie UVA);
- powoduje obniżenie odporności immunologicznej organizmu, poparzenia słoneczne, przyspiesza tworzenie się zmarszczek, odpowiada za fotostarzenie się skóry., 3. Promieniowanie UVA - zakres długości fal od 320 do 400 nm;
- penetruje głębsze warstwy skóry, aż do skóry właściwej;
- przechodzi przez chmury i szyby okienne;
- natężenie jednakowe przez cały dzień, niezależnie od pory roku czy aury;
- powoduje wzrost poziomu melaniny;
- jego dawki kumulują się i są główną przyczyną fotostarzenia się skóry, degradacji włókien kolagenu i elastyny;
- powoduje trwałe zmiany barwnikowe (piegi, przebarwienia), zaczerwienienie skóry i alergie słoneczne;
- przyczynia się do powstania zmian nowotworowych skóry.
Promieniowanie UV jest czynnikiem odpowiedzialnym m.in. za procesy fotostarzenia się skóryfotostarzenia się skóry oraz powstawanie zmian o charakterze nowotworowym.
Fotostarzenie się skóry
Z wiekiem zmieniają się wygląd i funkcjonowanie skóry. Włókna kolagenowe tworzące elastyczną sieć zaczynają się stopniowo rozkładać. Skóra staje się cienka, wiotka, mniej elastyczna, sucha, ale gładka. Pojawiają się zmarszczki.
Przyczynami tych zmian są czynniki wewnętrzne (biologiczne), związane z uwarunkowaniami genetycznymi, oraz zewnętrzne, zachodzące głównie pod wpływem promieniowania UV. U osób, które nadmiernie wystawiają swoją skórę na działanie promieni ultrafioletowych i nie stosują właściwej ochrony, np. w postaci kremów z filtrami UV, obserwuje się proces fotostarzenia się skóry, polegający na jej przyspieszonym starzeniu. Włókna kolagenowe szybciej ulegają rozpadowi, a tym samym wcześniej pojawiają się zmarszczki.
Objawami fotostarzenia się skóry są:
zmiana zabarwienia skóry na żółto‑brunatne;
przebarwienia;
głębokie zmarszczki;
suchość i szorstkość skóry.
- Nazwa kategorii: Aby chronić skórę przed fotostarzeniem się, powinniśmy:
- Nazwa kategorii: unikać ekspozycji na słońce w godzinach najsilniejszego promieniowania: od 10 do 15
- Nazwa kategorii: stosować kremy z filtrami ochronnymi (oznaczone symbolami literowymi SPF – wskaźnik ochrony przeciwsłonecznej z liczbą określającą jej poziom)
- Nazwa kategorii: unikać korzystania z urządzeń emitujących promienie UV (solarium, lamp do utrwalania manicure) Koniec elementów należących do kategorii Aby chronić skórę przed fotostarzeniem się, powinniśmy:
- Elementy należące do kategorii Aby chronić skórę przed
fotostarzeniem się, powinniśmy:
Aby dobrać właściwy filtr ochronny dla swojej skóry, powinniśmy znać jej typ - fototypfototyp. Liczba przy oznaczeniu SPF na opakowaniu kremu pomnożona przez 15 wyznacza czas, w którym jesteśmy chronieni przed promieniami UV. Im jaśniejsza i bardziej wrażliwa karnacja oraz silniejsze słońce, tym wartość SPF powinna być większa.
Typ | Cechy charakterystyczne | Rodzaj reakcji na światło słoneczne |
|---|---|---|
I | Blada, biała skóra, często piegi, niebieskie, zielone lub piwne oczy, | Zawsze ulega poparzeniom, trudno się opala |
II | Blada skóra, niebieskie lub zielone | Łatwo ulega oparzeniom, trudno się opala |
III | Ciemniejsza biała skóra | Opala się po początkowym oparzeniu |
V | Brązowa skóra | Rzadko ulega oparzeniom, łatwo i mocno |
VI | Ciemnobrązowa lub czarna skóra | Nigdy nie ulega oparzeniom, zawsze się mocno opala |
Indeks dolny Fototypy skóry. Indeks dolny koniecFototypy skóry.
Czerniak – nowotwór złośliwy skóry
Długotrwała ekspozycja skóry na promienie słoneczne może być przyczyną oparzeń słonecznych, przebarwień, powstawania pieprzyków czy posłonecznego rogowacenia naskórka. Najgroźniejsze w skutkach dla zdrowia i życia są zmiany nowotworowe skóry, które mogą prowadzić do rozwoju nowotworu złośliwego – czerniaka.
Czerniak powstaje z melanocytówmelanocytów, które uległy transformacji nowotworowej. Atakuje nie tylko skórę, ale również błony śluzowe, włosy, paznokcie i gałkę oczną.
Podstawą leczenia czerniaka jest zabieg chirurgiczny polegający na całkowitym wycięciu guza. Przy wczesnym wykryciu nowotworu guz jest usuwany wraz z odpowiednim marginesem zdrowej tkanki. Wyleczalność na tym etapie sięga nawet 90%. W późniejszych stadiach, gdy komórki nowotworowe przedostaną się do węzłów chłonnych, szanse pacjenta na wyleczenie drastycznie maleją, osiągając próg 10%.
Czasami czerniaka można wykryć, obserwując znamiona (pieprzyki) czy miejscowe przebarwienia skórne. W razie jakichkolwiek wątpliwości należy udać się do lekarza dermatologa lub chirurga onkologa, który w badaniu dermatoskopowym, przy zastosowaniu specjalistycznego sprzętu powiększającego, dokona oceny zmiany skórnej. Jeśli wynik badania jest niejednoznaczny, lekarz zleca biopsję, polegającą na pobraniu fragmentu lub całości zmienionej tkanki, która poddawana jest szczegółowej analizie przez histopatologa.
W diagnostyce czerniaka stosuje się tzw. alfabet czerniaka – zbiór cech, które pomagają ocenić, czy znamię ma charakter nowotworu złośliwego.
Słownik
przyspieszony proces starzenia się skóry, którego głównym czynnikiem jest promieniowanie UV
typ skóry, umownie oznaczony cyframi od I do VI, określający rodzaj karnacji i jej stopień wrażliwości na działanie promieni słonecznych
zakażenie wywołane mikroskopijnymi grzybami atakującymi skórę, włosy, paznokcie lub błony śluzowe
choroba skóry objawiająca się złuszczaniem zrogowaciałej warstwy naskórka, czemu towarzyszy uczucie swędzenia skóry
komórka pigmentowa skóry, w której zachodzi synteza naturalnego pigmentu skóry – melaniny
choroba zakaźna wywoływana przez wirusa Herpes, atakującego głównie skórę warg; objawia się powstawaniem bolesnych pęcherzy wypełnionych płynem
choroba pasożytnicza skóry wywoływana przez drobne pajęczaki z rzędu roztoczy, których samice drążą w skórze korytarze i składają jaja; wylęgające się larwy powodują uczucie swędzenia
przewlekła choroba zapalna gruczołów łojowych i mieszków włosowych, charakteryzująca się występowaniem zaskórników lub wykwitów skórnych
choroba pasożytnicza wywoływana przez wszy, których samice, m.in. na skórze głowy, składają jaja – gnidy