Przeczytaj
Koncepcja umowy społecznej nie była oderwaną od rzeczywistości konstrukcją teoretyczną. Locke zamierzał nie tylko wyjaśnić w niej powody powstania społeczeństwa i jego instytucji, ale również pokazać cele organizacji społecznej oraz jej pożądany ustrój. Aby dobrze zrozumieć projekt Locke’a, należy pamiętać, że jego koncepcji umowy społecznej towarzyszyły dwie inne – koncepcja prawa natury oraz stanu natury.
Podstawowe zasady regulujące relacje obywateli i władzy
Źródłem władzy publicznej jest wola jednostek (ludu) wyrażona w umowie:
Wolność jednostki jest niezbywalna, więc może być ograniczona jedynie w sytuacji naruszenia wolności innych; ograniczenie to powinno być ujęte w prawie (wolno czynić wszystko z wyjątkiem tego, co jest zabronione przez prawo).
Władza publiczna jest ograniczona i oceniana ze względu na realizację celu, do którego została powołana, odpowiedzialna przed obywatelami i usuwalna.
Uczestnictwo w społeczeństwie politycznym jest dobrowolne, ponieważ człowiek powinien podlegać tylko tej władzy, którą wybierze.
Poszczególne władze w rządzie powinny być rozdzielone i zrównoważone (podział władz).
Poszczególne władze powinny być rozdzielone i zrównoważone (podział władz).
Władza wykonawcza działa na zasadzie prerogatywy, czyli możliwości samodzielnego działania przekazanej przez legislatywę; jak to określił Locke –
władzy działania według własnego uznania dla dobra publicznego
.
Zasady powyższe znajdujemy aktualnie w doktrynie i praktyce politycznej liberalizmu.
Słownik
(łac. lex naturalis) zbiór norm, które obowiązują niezależnie od tego czy zostały potwierdzone i uznane przez władzę państwową; ich źródłem jest wyznawany system wartości
prawo tworzone przez człowieka, najczęściej przez odpowiednie władze państwowe, przeciwstawiane, ze względu na genezę, prawu natury