Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Oceń projekt

Przeczytaj

Tkanka miękiszowa (parenchyma) jest zbudowana z żywych cienkościennych komórek o różnorodnych kształtach. ProtoplastprotoplastProtoplast komórek miękiszowych zawiera typowe organelle komórkowe z licznymi plastydamiplastydyplastydami i dużymi wakuolami. Pomiędzy komórkami znajdują się mniejsze lub większe przestwory międzykomórkowe służące do przewietrzania. Ze względu na pochodzenie tkankę miękiszową różnicuje się na: pierwotną – będącą wytworem merystemów pierwotnychmerystem pierwotnymerystemów pierwotnych (wierzchołkowych i interkalarnych) oraz wtórną, będącą wytworem merystemów wtórnychmerystem wtórnymerystemów wtórnych (kambium). Ze względu na funkcje tkankę miękiszową dzieli się na:

  • miękisz zasadniczy,

  • miękisz asymilacyjny,

  • miękisz spichrzowy,

  • miękisz powietrzny.

bg‑green

Miękisz zasadniczy

Miękisz zasadniczy zbudowany jest z cienkościennych, równowymiarowych komórek, które wypełniają przestrzenie pomiędzy innymi tkankami. Ten rodzaj miękiszu wchodzi w skład kory pierwotnejkora pierwotnakory pierwotnej i rdzenia w młodych łodygach i korzeniach. Buduje też miękisz owoców.

R1AHoKUtpkwOP
Wybierz jedno nowe słowo poznane podczas dzisiejszej lekcji i ułóż z nim zdanie.
bg‑green

Miękisz asymilacyjny

Miękisz asymilacyjny (chlorenchyma) zbudowany jest z komórek zawierających liczne chloroplastychloroplastchloroplasty, dzięki którym przeprowadza fotosyntezę. Typowo wykształcona tkanka występuje w liściach. Rodzaje miękiszu asymilacyjnego:

Rco5v8cac6xI61
Mapa myśli. Lista elementów:
  • Nazwa kategorii: Miękisz asymilacyjny {color=#336600}
      • Elementy należące do kategorii Miękisz asymilacyjny
    • Nazwa kategorii: miękisz palisadowy {color=#669900}
    • Nazwa kategorii: miękisz gąbczasty {color=#99CC33}
    • Nazwa kategorii: miękisz wieloramienny {color=#99CC66}
      • Koniec elementów należących do kategorii Miękisz asymilacyjny {color=#336600}
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o. o., licencja: CC BY-SA 3.0.
1
RZZlg2zhpktqC
Na schemacie znajduje się przekrój przez strukturę liścia, w którym znajduje się miękisz asymilacyjny. Pod warstwą komórek znajdującą się na wierzchu jest miękisz palisadowy, który zbudowany jest z wydłużonych komórek ułożonych prostopadle do powierzchni liścia. Ich funkcją jest ochrona miękiszu gąbczastego przed nadmiernym natężeniem światła oraz przeprowadzanie fotosyntezy. Miękisz gąbczasty natomiast zbudowany jest z komórek różnokształtnych, pomiędzy którymi znajdują się przestwory międzykomórkowe. Ich funkcja to przeprowadzanie fotosyntezy oraz wymiana gazowa.
Miękisz asymilacyjny pełni funkcję fotosyntetyczną. Występuje głównie w liściach i wyróżnia się dużą zawartością chloroplastów.
Źródło: Andrzej Bogusz, licencja: CC BY-SA 3.0.
RA3pPEm5YxHg3
Fotografia spod skaningowego mikroskopu elektronowego w powiększeniu 186 razy przedstawia przekrój poprzeczny przez liść tytoniu. Widoczny zróżnicowany miękisz asymilacyjny - miękisz palisadowy zbudowany z wydłużonych komórek ułożonych prostopadle do powierzchni liścia oraz miękisz gąbczasty zbudowany jest z komórek różnokształtnych, pomiędzy którymi znajdują się przestwory międzykomórkowe.
Przekrój poprzeczny przez liść tytoniu (Nicotiana). Widoczny zróżnicowany miękisz asymilacyjny. Fotografia spod skaningowego mikroskopu elektronowego, powiększenie 186x.
Źródło: Juan de Dios Franco Navarro, Wikimedia Commons, licencja: CC BY 4.0.

W szpilkach roślin nagonasiennych występuje miękisz wieloramienny. Komórki tej tkanki mają zgrubiałą ścianę, która tworzy charakterystyczne wpuklenia.

R5KPgIxsT2Zuo1
Na zdjęciu mikroskopowym w powiększeniu trzystukrotnym widać przekrój poprzeczny przez igłę sosny czarnej. Uwypuklenia komórek miękiszu wieloramiennego w postaci wielokątnych, nieregularnych komórek zwiększają powierzchnię asymilacji, dzięki czemu fotosynteza jest wydajna pomimo małej powierzchni liścia.
Wpuklenia komórek miękiszu wieloramiennego zwiększają powierzchnię asymilacji, dzięki czemu fotosynteza jest wydajna pomimo małej powierzchni liścia. Przekrój poprzeczny przez igłę sosny czarnej (Pinus nigra). Obraz mikroskopowy. Powiększenie 300x.
Źródło: Doc. RNDr. Josef Reischig, CSc., Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 3.0.
bg‑green

Miękisz spichrzowy

Miękisz spichrzowy zbudowany jest z komórek zawierających materiały zapasowe w postaci skrobi (magazynowej w leukoplastach), tłuszczów (magazynowanych w lipidoplastach) lub białek (magazynowanych w proteinoplastach). Tkanka ta występuje najczęściej w korzeniach i bulwach, rzadziej w łodygach i liściach.

1
Rs3avLVLYH59I
Na ilustracji znajduje się schemat przedstawiający komórki miękiszu spichrzowego. Mają kształt jasnych wielokątów wewnątrz komórki. Znajdują się w niej także pozostałe organelle komórkowe oraz jądro komórkowe w postaci ciemnego punktu.
Miękisz spichrzowy gromadzi materiały zapasowe: skrobię, tłuszcze, białka lub wodę – pełni funkcję zapasową.
Źródło: Andrzej Bogusz, licencja: CC BY 3.0.
R10TXVYKz3l6c
Na fotografii spod skaningowego mikroskopu elektronowego znajdują się ziarna skrobi w bulwach ziemniaka. Komórki ziemniaka mają postać wielokątów, wewnątrz widoczne są owalne, bezładnie rozrzucone ziarna skrobi.
Ziarna skrobi w bulwach ziemniaka (Solanum tuberosum). Fotografia spod skaningowego mikroskopu elektronowego.
Źródło: Philippa Uwins, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 3.0.

Odmianą miękiszu spichrzowego jest miękisz wodny (wodonośny), wyspecjalizowany w gromadzeniu wody. Tworzą go cienkościenne komórki wypełnione jedną dużą wakuolą. W wakuolach znajdują się substancje śluzowe i pektynypektynypektyny, które pod wpływem wody pęcznieją, co umożliwia jej magazynowanie. Miękisz wodny jest dobrze rozwinięty u sukulentówsukulentysukulentów, u których może występować w liściach, np. u aloesu (Aloe) i u kaktusów (Cactaceae) w łodygach i rzadziej w korzeniach, np. u pelargonii (Pelargonium).

RhdUGmecKegwi
Na fotografii spod mikroskopu świetlnego w powiększeniu czterystukrotnym widoczne są komórki miękiszu wodnego znajdujące się w łodydze kaktusa. Mają postać przylegających do siebie, okrągłych struktur otoczonych niebieską ścianą komórkową.
Przekrój poprzeczny przez łodygę kaktusa (Cactaceae). Widoczny miękisz wodny magazynuje wodę. Fotografia spod mikroskopu świetlnego, powiększenie 400x.
Źródło: Atlas of Plant and Animal Histology Dep. of Functional Biology and Health Sciences. Faculty of Biology. University of Vigo, Spain, licencja: CC BY-NC-SA 3.0.
bg‑green

Miękisz powietrzny

Miękisz powietrzny (aerenchyma) charakteryzuje się obecnością dużych przestworów międzykomórkowych tworzących ciągły system kanałów wypełnionych powietrzem. Typowo wykształcony miękisz powietrzny występuje u roślin wodnych, u których przestwory międzykomórkowe stanowią magazyn dwutlenku węgla (wykorzystywanego w procesie fotosyntezy) i tlenu (wykorzystywanego w procesie oddychania wewnątrzkomórkowego). Obecność gazów oddechowych wewnątrz organizmu rośliny zmniejsza jej ciężar właściwy i ułatwia unoszenie się organów w toni wodnej lub na powierzchni wody. Zapewnia to roślinom lepszy dostęp do światła słonecznego.

1
RnpxToeMk7F3i
Na schemacie znajduje się miękisz powietrzny. Składa się z szeregu komórek, które tworzą wielokąty. Między nimi znajdują się duże przestwory międzykomórkowe wypełnione powietrzem.
Miękisz powietrzny ma duże przestwory międzykomórkowe wypełnione powietrzem – pełni funkcję przewietrzającą.
Źródło: Andrzej Bogusz, licencja: CC BY 3.0.
RniPERmzgPvj9
Fotografia w powiększeniu stukrotnym przedstawia fragment przekroju poprzecznego przez łodygę rdestnicy. Zbudowany jest z komórek tworzy wielokąty, między którymi znajdują się wolne, puste przestrzenie.
Fragment przekroju poprzecznego przez łodygę rdestnicy (Potamogeton). Jest to roślina wodna całkowicie zanurzona w wodzie lub o liściach pływających na powierzchni. Powiększenie 100x.
Źródło: Berkshire Community College Bioscience Image Library, domena publiczna.

Słownik

chloroplast
chloroplast

półautonomiczne organellum komórkowe otoczone podwójną błoną białkowo‑lipidową, występujące w komórkach roślin i protistów roślinopodobnych; zawiera barwniki fotosyntetyczne pochłaniające światło o określonej długości fali; odpowiada za przeprowadzanie procesu fotosyntezy

kora pierwotna
kora pierwotna

tkanki położone pomiędzy skórką a walcem osiowym w młodych korzeniach i łodygach; składa się głównie z komórek miękiszu zasadniczego lub spichrzowego

merystem pierwotny
merystem pierwotny

rodzaj tkanki twórczej obecnej w roślinie od stadium zarodkowego; przykłady to: merystemy wierzchołkowe pędu i korzenia, merystemy interkalarne, niektóre merystemy archesporialne

merystem wtórny
merystem wtórny

rodzaj tkanki twórczej obecnej w roślinie od pewnej fazy rozwoju; powstały z odróżnicowanych komórek tkanki stałej, które powracając do stanu embrionalnego, uzyskują zdolność do podziałów komórkowych

pektyny
pektyny

węglowodany o różnym składzie chemicznym, zaliczane do oligo- i polisacharydów, występujące w ścianach komórkowych komórek roślin i protistów roślinopodobnych

plastydy
plastydy

półautonomiczne organelle charakterystyczne dla komórek roślinnych, otoczone podwójną błoną białkowo‑lipidową; główne rodzaje to: chloroplasty (przeprowadzają proces fotosyntezy), chromoplasty (nadają barwę kwiatom i owocom) i leukoplasty (magazynują substancje zapasowe)

protoplast
protoplast

żywa, aktywna metabolicznie część komórki bez ściany komórkowej; składa się z cytozolu, cytoszkieletu i organelli komórkowych

sukulenty
sukulenty

(łac. succulentus – soczysty); grupa roślin należąca do kserofitów, występująca w siedliskach o ograniczonej dostępności wody i przystosowana do znoszenia długotrwałych okresów suszy; posiadają silnie rozwinięty miękisz wodny, dzięki czemu magazynują wodę w mięsistych organach – liściach, łodygach lub korzeniach

Wprowadzenie
Grafika interaktywna