RwlJr5WajlOGW

Zdjęcie przedstawia górny łuk zębowy. Każda połowa łuku zawiera po 8 zębów człowieka. Widoczne jest podniebienie.

RQJ3zmkvc1Fxg

Zdjęcie przedstawia dolny łuk zębowy. Każda połowa łuku zawiera po 8 zębów człowieka. Widoczne jest kość żuchwy, w której zęby osadzone w dziąśle są.

RBE2h4Jj8Xs17

Zdjęcie przedstawia szczękę dziecka. Widoczne są dwa zestawy zębów w kości żuchwy. W pierwszej warstwie są to zęby mleczne, jest ich mniej niże przyszłych zębów stałych, które dopiero wyrosną. W warstwie zębów mlecznych przedstawiono zęby od 1 do 4. W drugim rzędzie, poniżej warstwy zębów mlecznych, widoczne są przyszłe zęby stałe. Jest ich więcej. W warstwie zębów stałych przedstawiono zęby od 1 do 7.

R64nX2tzt4E0J

Zdjęcie przedstawia szczękę dorosłego człowieka. Widoczne są kości żuchwy. W warstwie zębów przedstawiono zęby od 1 do 7. Widoczne są korzenie zębów w kości żuchwy.

U człowieka, podobnie jak u innych ssaków wyższych, pierwsze uzębienieuzębienieuzębienie tworzą tzw. zęby mleczne. Na uzębienie mleczne w każdym łuku zębowymłuk zębowyłuku zębowym (szczękowym – górnym i żuchwowym – dolnym) składają się cztery siekacze (łac. incisivi – I ), dwa kły (łac. canini – C) oraz cztery zęby trzonowe (łac. molares – M). Zazwyczaj między piątym a ósmym rokiem życia 20 zębów mlecznych zastępowanych jest przez 32 zęby stałe. W stałym, pełnym uzębieniu w każdym łuku zębowym występują cztery siekacze, dwa kły, cztery zęby przedtrzonowe (łac. premolares – P; wyrastają w miejscu mlecznych zębów trzonowych) oraz sześć stałych zębów trzonowych. Rozmieszczenie zębów w łuku zębowym opisuje tzw. wzór zębowywzór zębowywzór zębowy, w którym cyfry oznaczają poszczególne rodzaje zębów w połowie każdego z dwóch łuków zębowych.

Wzór zębowy nie jest uniwersalny dla całej gromady ssaków. Poszczególne gatunki ssaków mają różną liczbę zębów mlecznych i stałych, a także odmienne ułożenie zębów w łukach zębowych, np. u psów liczba zębów mlecznych wynosi 28, a stałych 42, natomiast u kotów uzębienie mleczne tworzy 26 zębów, a uzębienie stałe stanowi 30 zębów.

R6cMAi70cZlvZ

Zdjęcie przedstawia budowę anatomiczną zęba. Ząb składa się z korony, szyjki, oraz korzenia. Korona, czyli najbardziej zewnętrzna część zęba ma białą powierzchnię, na której znajduje się bruzda. Korona zbudowana jest z kilku wart. Najbardziej zewnętrzną stanowi szkliwo, kolejną zębina i ostatnia miazga. Ząb osadzony jest w dziąśle, przy którym tworzy się kieszonka dziąsłowa. Dalej na rysunku zęba widoczne jest lekkie przewężenie, to szyjka. Szyjka łączy się dalej z korzeniem zęba, który zazwyczaj ma postać dwóch odrębnych kanałów. Między korzeniami zęba znajduje się przegroda międzyzębodołowa. Korzenie zęba kończą się otworkiem szczytowym, przez który przebiega nerw i łączy się z nerwem i naczyniem zębodołowym kości (wyrostek zębodołowy). Wewnątrz korony zęba znajduje się komora, którą wypełniają włókna nerwowe, naczynia tętnicze i naczynia żylne. Biegną one z komory zęba przez kanały korzenia do nerwu i naczyń zębodołowych w kości szczęki.

Każdy ząb, niezależnie od kształtu i pełnionej funkcji, składa się z:

• korony;

• szyjki;

• korzenia zęba.

Korona zęba pokryta jest z zewnątrz szkliwem zawierającym w głównej mierze sole mineralne, które nadają szkliwu wyjątkowo dużą twardość. Pod szkliwem znajduje się warstwa zwana zębinązębinazębiną. Pomiędzy koroną a korzeniem występuje, osłonięta dziąsłem, szyjka zębowa. Wnętrze zęba stanowi wypełniona miazgąmiazgamiazgą zębową komora, która przechodzi w kanał korzenia kończący się otworem szczytowym. Miazga jest jedyną żywą tkanką zęba, która jest bogato unaczyniona i unerwiona. Główną funkcją miazgi jest dostarczanie substancji odżywczych i tlenu niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania pozostałych tkanek zęba. Korzeń i szyjka zęba, w odróżnieniu od korony, nie są pokryte szkliwem, lecz cementemcementcementem, zwanym też kostniwem. Pod warstwą cementu występuje zębina, która łączy się z zębiną części koronowej.

Różnice w budowie, a także zróżnicowanie funkcjonalne występujące między poszczególnymi zębami określa są mianem heterodontyzmuheterodontyzmheterodontyzmu. W uzębieniu heterodontycznym każdy typ zęba pełni odmienną funkcję i ma charakterystyczny dla danego typu kształt. Siekacze, o koronie przypominającej kształtem dłuto, uczestniczą w odgryzaniu kawałków pokarmu. Kły z kolei mają stożkowatą koronę zakończoną ostrym szczytem. Ten typ zębów służy do przytrzymywania oraz rozrywania pożywienia. Korona zębów przedtrzonowych wyposażona jest w dwa guzki, a korona zębów trzonowych ma kształt czworoboku zaopatrzonego w cztery lub pięć guzków. Zadaniem zębów przedtrzonowych i trzonowych jest rozdrabnianie oraz miażdżenie pożywienia.

Higiena jamy ustnej obejmuje szereg czynności pielęgnacyjnych polegających na szczotkowaniu zębów, czyszczeniu języka, nitkowaniu przestrzeni międzyzębowych oraz pielęgnacji błon śluzowych jamy ustnej. Szczotkowanie zębów, będące podstawowym zabiegiem pielęgnacyjnym, powinno odbywać się minimum dwa razy dziennie, tj. zaraz po przebudzeniu i tuż przed pójściem spać. Natomiast w ciągu dnia zaleca się myć zęby po każdym posiłku. Gdy jest to niemożliwe, jamę ustną należy przynajmniej przepłukać czystą wodą.

R1KEpOo3wh8Za

Zdjęcie przedstawia pastę do zębów wyciśniętą z tubki.

RU9QuMH3dOmgq

Na zdjęciu zwinięta w rulon nitka dentystyczna. Ma woskowaną powierzchnię.

Utrzymanie zdrowych zębów i jamy ustnej wspomaga także stosowanie płukanek, które nie tylko pozwalają na usunięcie zalegających resztek pokarmu czy dotarcie do trudno dostępnych miejsc, ale także redukują liczbę obecnych w jamie ustnej drobnoustrojów oraz płytkę nazębnąpłytka nazębna (płytka bakteryjna)płytkę nazębną.

Niewłaściwa higiena jamy ustnej prowadzi najczęściej do próchnicy, odkładania się kamienia nazębnego oraz chorób przyzębia, objawiających się obrzękiem, zapaleniem czy krwawieniem dziąseł.

Niezależnie od codziennych zabiegów pielęgnacyjnych powinno się pamiętać o regularnych wizytach kontrolnych u stomatologa (przynajmniej raz na 6 miesięcy), które umożliwią wykrycie już nieznacznych ubytków szkliwa, zanim próchnica rozprzestrzeni się na pozostałe zęby. Nieleczona próchnica niszczy nie tylko zęby, ale może być przyczyną wielu chorób ogólnoustrojowych.

Słownik