Przeczytaj
W przyrodzie niezwykle trudno jest znaleźć pożądane substancje w stanie czystym, niewymagające dodatkowego oczyszczenia przed zastosowaniem. Najczęściej występują w przeróżnych typach mieszanin. Nazywa się nią układ dwóch lub więcej pierwiastków lub związków chemicznych, które są zmieszane ze sobą w dowolnym stosunku. Istnieje wiele sposobów rozdziału mieszaninmieszanin, a ich dobór uzależniony jest od czynników, takich jak:
właściwości chemiczne i fizyczne składników mieszaniny,
skala procesu rozdziału,
pożądany stopień oczyszczenia,
zawartość oddzielanego składnika w mieszaninie,
koszty surowca i odzyskiwanego produktu,
rodzaj mieszaniny i ilości zawartych w niej składników,
aspekty ekologiczne.
W mieszaninach mamy do czynienia z fazą rozproszoną (jedną lub wieloma) oraz fazą rozpraszającą, która wypełnia całą jej przestrzeń.
Mieszaniny możemy podzielić na:
jednofazowe (jednorodne, homogeniczne), czyli takie których składniki stanowią jedną fazę i których nie można rozróżnić gołym okiem ani za pomocą prostych przyrządów opycznych (np. lupy). Do mieszanin jednorodnych zaliczamy np. cukier lub sól kamienna rozpuszczone w wodzie;
wielofazowe (heterogeniczne, niejednorodne), czyli takie układy, których składniki stanowią odrębne fazy, które można rozróżnić gołym okiem lub za pomocą prostych przyrządów optycznych (np. lupy). Do mieszanin niejednorodenych zaliczamy skały, mieszaninę cukru i piasku czy wody z olejem.
Metody rozdziału mieszanin
Aby ustalić skład próbki mieszaniny, należy rozdzielić ją na składniki i dokonać identyfikacji zawartych w niej substancji. Metody służące do rozdzielania substancji opierają się na różnicach we właściwościach fizykochemicznych.
Rozdział mieszanin niejednorodnych
W celu rozdzielenia mieszanin niejednorodnychmieszanin niejednorodnych wykorzystuje się różnice właściwości składników tworzących tą mieszaninę. Do takich różnic należą:
Sposoby rozdziału mieszanin niejednorodnych:
Rozdział mieszanin jednorodnych
Sposoby rozdziału mieszanin jednorodnychmieszanin jednorodnych:
Słownik
jest to wyodrębnianie jednego lub więcej składników z mieszaniny metodą dyfuzji do cieczy lepiej rozpuszczających te związki chemiczne
jest to proces polegający na samorzutnym przenikaniu cząsteczek jednej substancji do drugiej, prowadzące do wyrównania stężenia
jest to metoda służąca do rozdziału składników mieszaniny jednorodnej, wykorzystująca różnice w szybkości pomieszczania się składników tej mieszaniny względem podłoża, tj. np. bibuła, silikażel, przy użyciu odpowiedniego eluentu
jest to rozpuszczalnik lub mieszanina rozpuszczalników, wymywająca substancje zaadsorbowane na fazie stałej podczas chromatografii; proces ten nosi nazwę elucji, a otrzymywany w ten sposób roztwór to eluat
jest to metoda rozdzielania mieszaniny niejednorodnej ciała stałego i cieczy, która polega na zlaniu cieczy znad osadu
jest to metoda rozdziału mieszanin ciekłych, wykorzystująca różnice w temperaturach wrzenia składników, która polega na przeprowadzeniu w stan pary tych składników (po kolei), a następnie ich skropleniu
ciało stałe o nieregularnym kształcie, np. stłuczona porcelana, stosowane podczas destylacji oraz długotrwałego ogrzewania cieczy, które zapobiega miejscowemu przegrzaniu cieczy
jest to metoda rozdziału mieszanin jednorodnych (powstałych w wyniku rozpuszczenia ciała stałego w cieczy), która polega na wydzieleniu tej substancji w fazie krystalicznej, na skutek zatężenia roztworu, oziębienia roztworu lub jego wysolenia
jest to metoda rozdziału mieszanin jednorodnych (powstałych w wyniku rozpuszczenia ciała stałego w cieczy), która polega na ogrzewaniu ciekłej mieszaniny w celu odparowania cieczy
jest to metoda rozdzielania mieszaniny niejednorodnej ciała stałego od cieczy przy użyciu sączka umieszczonego w lejku lub sita, na którym oddzielone zostaje ciało stałe
jest to metoda rozdziału mieszanin niejednorodnych, która wykorzystuje opadanie na dno naczynia ciała stałego w cieczy na skutek siły ciężkości
składa się z dwóch lub więcej substancji, w przypadku których nie występuje połączenie chemiczne
mieszanina jednorodna, której składniki nie są rozróżnialne gołym okiem oraz za pomocą prostych przyrządów optycznych (lupy, mikroskopu); jej składniki stanowią jedną fazę
mieszanina niejednorodna, której składniki są rozróżnialne gołym okiem lub za pomocą mikroskopu; jej składniki stanowią odrębne fazy
Słownik
Encyklopedia PWN
Hejwowska S., Marcinkowski R., Chemia ogólna i nieorganiczna, Gdynia 2005.