Ćwiczenia

W powtórkowych lekcjach skupimy się na części poświęconej pytaniom. Odnoszą się one do wielu różnych materiałów źródłowych (nie tylko tekstów oraz ilustracji, ale również map, tabel czy wykresów itp.). Przede wszystkim musisz dokładnie zapoznać się z materiałami źródłowymi, ale także zwrócić uwagę na polecenia. Poniżej przybliżamy, jak rozumieć polecenia w zadaniach różnego typu:

R1ME6NDJOu8eH
wyjaśnij twoim zadaniem jest zrekonstruowanie związku przyczynowo‑skutkowego, opisanie od początku do końca, o co chodziło i dlaczego;, scharakteryzuj podobnie jak powyżej należy przeanalizować genezę, przebieg oraz konsekwencje danego procesu czy zjawiska, podając uczestników wydarzeń (postacie, organizacje) lub inne istotne elementy;, porównaj czyli zestawianie wydarzeń, zachodzących procesów, danych itp. zarówno pod kątem występujących różnic, jak i podobieństw;, rozstrzygnij w tym wypadku oczekiwana odpowiedź jest jedna: „tak” lub „nie” (oczywiście wraz z uzasadnieniem), ale bez formułowania własnych ocen;, rozważ tu natomiast trzeba sformułować zarówno argumenty, jak i kontrargumenty, czyli „za” i „przeciw”, wartościując słuszność danego rozumowania;, oceń to polecenie pozwala ci przedstawić swoją własną, subiektywną opinię na temat opisywanych zjawisk i procesów; każda przedstawiona ocena – o ile będzie dobrze uzasadniona – zostanie uznana, dlatego też kluczową rolę odgrywa umiejętność budowania argumentacji;, udowodnij w poleceniu zawarta jest teza, a od osoby wykonującej to polecenie oczekuje się stworzenia krótkiej narracji z podaniem argumentów na rzecz jej prawdziwości;, uzasadnij zadanie podobne jak powyżej, ale w tym przypadku powinno się określić sposób rozumowania, który umożliwia postawienie danej tezy;, wykaż masz wykazać prawdziwość lub nieprawdziwość związków przyczynowo‑skutkowych, odnoszących się do tezy; podaj, wymień, wskaż – takie polecenia występują w zadaniach półotwartych, w których masz miejsce na odpowiedź; podajesz wtedy pojęcie, nazwę własną (pełną, bez skrótów), imię i nazwisko osoby itp.

Pamiętaj, że odpowiedź musi odnosić się do źródła – błędem jest bazowanie wyłącznie na swojej wiedzy i zignorowanie podanego źródła. Chodzi bowiem o to, aby osoba odpowiadająca na pytanie umiejętnie połączyła analizę materiału źródłowego z własną wiedzą. Nie bójcie się korzystać z posiadanych informacji i zawsze odwołujcie się do podanych źródeł.

Repetytorium – Interakcje społeczne i socjalizacja

W socjologii można wyróżnić dwa podejścia wobec interakcji społecznychinterakcja społecznainterakcji społecznych:

Interakcja jako wymiana i gra

Interakcja jako wymiana postrzegana jest jako wzajemne oddziaływanie różnych podmiotów dążących do realizowania swoich celów i interesów. Tworzy i umacnia organizację społeczną, jest rozumiana jako dobrowolna transakcja przekazywania różnorodnych dóbr (materialnych i niematerialnych), z której wszyscy odnoszą korzyści. W społecznych zachowaniach jednostek decydujące znaczenie ma wysokość nagrody lub kary przy nawiązywaniu i w czasie trwania interakcji (teoria ta czerpie z psychologii behawioralnej).

Interakcja jako gra związana jest z teorią racjonalnego wyboru i teorią gier. Podejście to traktuje jednostkę jako istotę racjonalną, która, dokonując wyboru, kieruje się przewidywanymi korzyściami.

Interakcja jako komunikowanie się

Występuje w trzech wariantach: jako komunikacja symboliczna, interakcja manipulowana wrażeniami bądź jako milcząco przyjęte procedury zachowań (interakcji). W toku interakcji ludzie posługują się symbolami – zarówno werbalnymi, jak i niewerbalnymi. Dlatego nie tylko słowa, ale też wszelkie gesty są sposobem komunikowania się w społeczności.

W procesie interakcji jednostka świadomie lub nieświadomie wywołuje wrażenia, które mają przedstawić ją w jak najkorzystniejszym świetle, mają przekonać drugą stronę o jej jak najbardziej pozytywnych cechach.

Cechą charakteryzującą różne grupy społeczne jest to, że tworzą one własne procedury komunikowania się znane wszystkim członkom i milcząco akceptowane.

Socjalizacja

W toku socjalizacji człowiek:

  • nabywa umiejętność rozumienia znaków i symboli oraz zdolność posługiwania się nimi;

  • poznaje i przyswaja sobie normy i wzory zachowań oraz wynikające stąd role społeczne;

  • poznaje świat wartości;

  • przyswaja sobie umiejętność posługiwania się rozmaitymi przedmiotami, których część może być charakterystyczna tylko dla danego społeczeństwa.

Człowiek przez całe życie podlega procesowi socjalizacji, która na wielu etapach jego życia może przybierać różne formy.

RtQg1PtKLlQX0
Schemat interaktywny. Głównym hasłem schematu są rodzaje socjalizacji. W schemacie przedstawione są trzy takie rodzaje: 1. Socjalizacja pierwotna. Jest najważniejsza w życiu jednostki. Człowiek podlega jej w dzieciństwie, ucząc się elementarnych wzorów zachowań i ról społecznych. Wzrastając w domu, dziecko poznaje różne formy komunikacji społecznej (język, gesty, symbole). Uświadamia sobie z czasem, że istnieją ogólne reguły życia społecznego. Etap ten jest zwykle oparty na silnym związku emocjonalnym jednostki z najbliższą mu grupą – tym m.in. tłumaczy się fakt, że socjalizacja pierwotna jest silnie zakorzeniona w świadomości człowieka. 2. Socjalizacja wtórna. Zaczyna się po okresie socjalizacji pierwotnej. Na tym etapie jednostka uczy się odczytywania wzorów i odgrywania ról poznanych wcześniej. Zwykle ważną rolę odgrywają w niej nauka i doświadczenia szkolne, ponieważ wtedy człowiek uświadamia sobie złożoność i różnorodność świata społecznego, a także możliwość samodzielnego wyboru. W wyniku socjalizacji wtórnej człowiek modyfikuje poznane wcześniej wzory i role społeczne, czasami wręcz może je odrzucić. 3. Socjalizacja ponowna. Zaciera rezultaty wcześniejszej socjalizacji przez odrzucenie (wymazanie) dotychczasowych wzorów zachowań, wartości i norm oraz przyswojenie nowych. W jej wyniku następuje przebudowa osobowości i zmiana tożsamości. Jest skuteczniejsza, jeśli towarzyszą jej silne związki emocjonalne.
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Socjalizacji ponownej (ponownej integracji społecznej) bliska jest resocjalizacja – oddziaływanie wychowawcze i terapeutyczne na jednostki źle przystosowane do określonego środowiska społecznego. Resocjalizacja jest szczególnie istotna w przypadku zjawisk marginalizacjimarginalizacjamarginalizacjiwykluczenia społecznegowykluczeniewykluczenia społecznego.

Zarówno marginalizacja, jak i wykluczenie mogą dotyczyć m.in.:

  • warunków materialnych;

  • opieki socjalnej i lekarskiej;

  • dostępu do standardowej żywności;

  • dostępu do informacji;

  • dostępu do kultury;

  • prawa do pełnego uczestnictwa w życiu politycznym;

  • utraty przez jednostkę dotychczasowej roli społecznej.

Słownik

interakcja społeczna
interakcja społeczna

proces wzajemnego oddziaływania co najmniej dwóch osób; nie wymaga kontaktów bezpośrednich tych osób (zwanych aktorami społecznymi), lecz może opierać się na relacjach pośrednich; w toku interakcji kształtują się osobowości i tożsamość jednostek oraz kreowane są role społeczne; społeczeństwo z perspektywy interakcji przybiera postać rozbudowanej sieci wzajemnych oddziaływań jednostek

marginalizacja
marginalizacja

zjawisko narzucenia jednostce marginalnej, peryferyjnej roli w życiu społecznym; brak uczestnictwa jednostek i grup w tych sferach życia, w których uzasadnione jest oczekiwanie, że jednostki i grupy będą w nich uczestniczyły

wykluczenie
wykluczenie

zjawisko polegające na tym, że jednostka lub grupa społeczna nie mają możliwości funkcjonowania w swoim otoczeniu społecznym i uczestniczenia w istotnych aspektach życia społeczeństwa; przykładem może być uniemożliwienie dostępu do kultury osobom, które mają ograniczoną mobilność