Przeczytaj
Ćwiczenia
W powtórkowych lekcjach skupimy się na części poświęconej pytaniom. Odnoszą się one do wielu różnych materiałów źródłowych (nie tylko tekstów oraz ilustracji, ale również map, tabel czy wykresów itp.). Przede wszystkim musisz dokładnie zapoznać się z materiałami źródłowymi, ale także zwrócić uwagę na polecenia. Poniżej przybliżamy, jak rozumieć polecenia w zadaniach różnego typu:
Pamiętajcie, że odpowiedź musi odnosić się do źródła – błędem jest bazowanie wyłącznie na swojej wiedzy i zignorowanie podanego źródła. Chodzi bowiem o to, aby osoba odpowiadająca na pytanie umiejętnie połączyła analizę materiału źródłowego z własną wiedzą. Nie bójcie się korzystać z posiadanych informacji i zawsze odwołujcie się do podanych źródeł. Pamiętajcie również o tym, by wczytywać się w polecenia – czasem wiedza własna nie jest potrzebna, czasem tekst to tylko inspiracja, a innym razem należy połączyć wiedzę z interpretacją tekstu.
Trybunał Stanu
Trybunał Stanu (TS) jest niezależnym organem władzy sądowniczej. Orzeka on o odpowiedzialności za naruszenie konstytucji lub ustawy, w związku z zajmowanym stanowiskiem lub w zakresie urzędowania osób sprawujących najwyższe urzędy w państwie, a także w sprawie odpowiedzialności karnej niektórych najwyższych urzędników. W określonych sytuacjach odpowiedzialność przed Trybunałem Stanu ponoszą również posłowie i senatorowie.
Zakres odpowiedzialności prawnej przed Trybunałem Stanu | Podmiot podlegający odpowiedzialności |
---|---|
• za naruszenie konstytucji lub ustawy w związku z zajmowanym stanowiskiem lub w zakresie swojego urzędowania – jest to tzw. delikt konstytucyjnydelikt konstytucyjny; | |
• za naruszenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej polegającej na osiąganiu korzyści ze Skarbu Państwa lub samorządu terytorialnego; | • posłowie i senatorowie; |
• za naruszenie prawa (popełnienie przestępstwa); | • Prezydent RP; |
• za przestępstwa lub przestępstwa skarbowe popełnione w związku z zajmowanym stanowiskiem, jeżeli w uchwale sejmu o pociągnięciu do odpowiedzialności konstytucyjnej tych osób łączne pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnejodpowiedzialności konstytucyjnej i karnej uznano za celowe. | • członkowie Rady Ministrów. |
Podmiot podlegający odpowiedzialności | Inicjatywa zgłoszenia wstępnego wniosku przysługuje | Organ podejmujący decyzję o postawieniu przed Trybunałem Stanu – tryb postępowania |
---|---|---|
• Prezydent RP (Marszałek Sejmu RP i Marszałek Senatu RP pełniący w zastępstwie obowiązki); | • 1/4 pełnego składu Zgromadzenia NarodowegoZgromadzenia Narodowego; | • Zgromadzenie Narodowe, uchwałą przyjętą większością 2/3 głosów ustawowej liczby członków; |
• Prezes Rady Ministrów; | • Prezydentowi Rzeczpospolitej; | • sejm; większością 3/5 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów; |
• członkowie Rady Ministrów; | • Marszałkowi Sejmu RP lub odpowiednio Marszałkowi Senatu RP; | • sejm lub odpowiednio senat, bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów lub odpowiednio senatorów; |
• Prezes NBP; | • Prezydentowi RP; | • sejm, bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. |
Przebieg postępowania w sprawie odpowiedzialności prawnej przed Trybunałem Stanu
Postępowanie przed Trybunałem Stanu przebiega w kilku etapach.
Orzeczenia Trybunału Stanu
Skład i sposób powołania Trybunału Stanu
W Trybunale Stanu zasiadają: przewodniczący, dwóch zastępców i 16 członków. Przewodniczącym Trybunału Stanu jest z urzędu pierwszy prezes Sądu Najwyższego (powoływany przez Prezydenta RP). Pozostali członkowie wybierani są przez Sejm RP na pierwszym po wyborach posiedzeniu tej izby spoza grona posłów i senatorów na czas kadencji sejmu; z ich grona wybierani są również zastępcy.
Słownik
naruszenie konstytucji lub ustawy przez czyn niewyczerpujący znamion przestępstwa w związku z zajmowanym stanowiskiem; dotyczy wąskiej grupy osób pełniących najważniejsze urzędy państwowe
Narodowy Bank Polski
Najwyższa Izba Kontroli
ustanowione z reguły przez konstytucję konsekwencje, które można zastosować wobec osób zajmujących wysokie stanowiska w państwie, jeśli te osoby podczas wykonywania swoich funkcji naruszyły konstytucję lub inne ustawy
organ konstytucyjny składający się z posłów i senatorów obradujących wspólnie w określonych w konstytucji przypadkach