Przeczytaj
Geneza Kodeksu Napoleona
Uchwalenie Kodeksu cywilnego Francuzów 21 marca 1804 roku
Ostateczna wersja kodeksu została zebrana w 36 ustawach i uchwalona 30 ventose’a roku XII według kalendarza rewolucyjnego (21 marca 1804 roku) jako Kodeks cywilny Francuzów (Le Code civil des Français). Od 1807 roku został on przemianowany na Kodeks Napoleona. W ten sposób cesarz Napoleon Bonaparte chciał dać jasny przekaz poddanym, komu zawdzięczają to uregulowanie prawne. Pod taką nazwą obowiązywał on między innymi na ziemiach polskich – w Księstwie Warszawskim. We Francji nazwa kodeksu ulegała wielu zmianom i ostatecznie powrócono do nazwy Kodeks cywilny (Code civil).
Kodeks Napoleona – pochwała wolności
Kodeks NapoleonaKodeks Napoleona składał się z 2281 artykułów, które zostały ułożone w trzech księgach.
Taki układ treści formalnie nawiązywał do trójpodziału Instytucji Justyniana, jednak jego twórcy usankcjonowali w ten sposób trzy podstawowe wolności:
wolność osobistą;
wolność własności prywatnej;
wolność zawierania umów.
Należy zaznaczyć, że centralnym pojęciem w kodeksie była instytucja wolności, co nie powinno nikogo dziwić.
Znaczenie Kodeksu Napoleona
Kodeks Napoleona jest uznawany za klasyczną kodyfikacjękodyfikację liberalnego prawa cywilnego epoki kapitalizmu wolnokonkurencyjnego. Gloryfikował prawnonaturalne założenia wolności, nieograniczonej niczym własności prywatnej oraz swobody zawierania umów. Był on odpowiedzią na żądania burżuazji, która walczyła z ustrojem feudalnymustrojem feudalnym we Francji. Miał charakter antyfeudalny, opierał się na zasadach indywidualizmu i liberalizmu. W dużej mierze nawiązywał jednak do dawnego prawa francuskiego. Był swoistym połączeniem norm zaczerpniętych z prawa zwyczajowego Francji północnej, prawa rzymskiego oraz prawa okresu rewolucji. To ostatnie było szczególnie widoczne w zapisach dotyczących prawa majątkowego. Kodeks uważano za arcydzieło sztuki legislacyjnej. Został on napisany językiem zwięzłym, prostym i jasnym, co ułatwiało jego stosowanie i zrozumienie. Zawarte w nim sformułowania były dość elastyczne i umożliwiały sędziom twórczą ich interpretację w orzecznictwie. To zadecydowało o tym, że jego zapisy przetrwały do dziś.
Nawiązania do Kodeksu Napoleona
Zasięg Kodeksu Napoleona był bardzo duży, powiązany z prowadzonymi przez cesarza wojnami. Władca wprowadził go w każdym podbitym kraju jako symbol nowego porządku politycznego i prawnego. Stał się on wzorem dla kodeksu rumuńskiego z lat 1864–1865, pierwszego kodeksu włoskiego z 1865 roku, portugalskiego z 1867 roku i hiszpańskiego z 1889 roku. Na Code civil wzoruje się też wiele kodeksów z Afryki Północnej, Ameryki Południowej i Północnej oraz Bliskiego i Dalekiego Wschodu.
Sam kodeks do lat sześćdziesiątych XIX wieku nie podlegał większym zmianom, sytuacja zmieniła się w okresie III Republiki, kiedy zaczęto nowelizować indywidualistyczno‑liberalne założenia Code civil. Na przełomie XIX i XX wieku dokonano wielu nowelizacji w dziedzinie prawa osobowego i rodzinnego, a od 1945 roku działała we Francji komisja reformy kodeksu prawa cywilnego. Miała ona za zadanie opracowanie jednolitego kodeksu prawa prywatnego, obejmującego prawo cywilne i handlowe. Mimo tych zmian, trwałość Kodeksu Napoleona pokazuje jego ponadczasową wartość.
Słownik
(z łac. feodum lub feudum – lenno); nazwa określająca ustrój społeczno‑gospodarczo‑polityczny rozpowszechniony w średniowiecznej Europie, trwający do rewolucji francuskiej, uznany za metodę rządzenia opierającą się na systemie hierarchicznej zależności jednostek, z podziałem społeczeństwa na trzy stany: duchowieństwo, rycerstwo i chłopstwo
Kodeks cywilny Królestwa Polskiego – w Warszawie dnia 1 (13) czerwca 1825 r.; ustawa obowiązująca w Królestwie Kongresowym od 1 stycznia 1826 roku w miejsce Tytułu Wstępnego, Księgi I i Tytułu V Księgi III Kodeksu Napoleona
(z fr. Code Napoléon, Code civil des Français); zespół przepisów i norm prawnych prawa cywilnego wprowadzony we Francji w 1804 roku przez Napoleona Bonaparte; pierwsza wielka kodyfikacja prawa francuskiego po upadku ancien regime'u w wyniku rewolucji francuskiej
terminowi można przypisać kilka znaczeń: ogólne, prawnicze oraz lingwistyczne; w rozumieniu ogólnym oznacza on zebranie lub ujęcie czegoś w spójny system określonych norm; jako termin prawniczy określa on proces jednorazowego połączenia dużego zespołu przepisów prawnych w jednolity, usystematyzowany zbiór, na podstawie którego można interpretować podstawowe normy danej gałęzi prawa; zadaniem kodyfikacji jest uporządkowanie wszystkich norm tworzących daną gałąź prawa