Geneza Kodeksu Napoleona

RrnOb08KWd7Em

Obraz przedstawia portret mężczyzny w średnim wieku. Jego twarz jest owalna, oczy i brwi ciemne, nos prosty. Włosy rzadkie, krótkie, zaczesane na twarz. Mężczyzna ubrany jest w strój francuskiego generała.

Uchwalenie Kodeksu cywilnego Francuzów 21 marca 1804 roku

Ostateczna wersja kodeksu została zebrana w 36 ustawach i uchwalona 30 ventose’a roku XII według kalendarza rewolucyjnego (21 marca 1804 roku) jako Kodeks cywilny Francuzów (Le Code civil des Français). Od 1807 roku został on przemianowany na Kodeks Napoleona. W ten sposób cesarz Napoleon Bonaparte chciał dać jasny przekaz poddanym, komu zawdzięczają to uregulowanie prawne. Pod taką nazwą obowiązywał on między innymi na ziemiach polskich – w Księstwie Warszawskim. We Francji nazwa kodeksu ulegała wielu zmianom i ostatecznie powrócono do nazwy Kodeks cywilny (Code civil).

Rc6x7szfAvkly

Zdjęcie przedstawia stronę tytułową Kodeksu Napoleona, tomu pierwszego, wydanego w Warszawie w 1808 roku.

Kodeks Napoleona – pochwała wolności

Kodeks NapoleonaKodeks Napoleona Kodeks Napoleona składał się z 2281 artykułów, które zostały ułożone w trzech księgach.

Taki układ treści formalnie nawiązywał do trójpodziału Instytucji Justyniana, jednak jego twórcy usankcjonowali w ten sposób trzy podstawowe wolności:

• wolność osobistą;

• wolność własności prywatnej;

• wolność zawierania umów.

Należy zaznaczyć, że centralnym pojęciem w kodeksie była instytucja wolności, co nie powinno nikogo dziwić.

Znaczenie Kodeksu Napoleona

R13YIouSzF2zm1

Obraz przedstawia portret mężczyzny w średnim wieku. Jego twarz jest owalna, oczy i brwi ciemne, nos prosty. Włosy rzadkie, krótkie, zaczesane na twarz. Mężczyzna stoi. Trzyma lewą rękę na leżącej przed nim koronie królewskiej. Ubrany jest w strój francuskiego generała, na ramionach ma bogato haftowaną pelerynę z wysokim kołnierzem. Głowę mężczyzny przyozdabia złoty wieniec laurowy

Kodeks Napoleona jest uznawany za klasyczną kodyfikacjękodyfikacjakodyfikację liberalnego prawa cywilnego epoki kapitalizmu wolnokonkurencyjnego. Gloryfikował prawnonaturalne założenia wolności, nieograniczonej niczym własności prywatnej oraz swobody zawierania umów. Był on odpowiedzią na żądania burżuazji, która walczyła z ustrojem feudalnymfeudalizm ustrojem feudalnym we Francji. Miał charakter antyfeudalny, opierał się na zasadach indywidualizmu i liberalizmu. W dużej mierze nawiązywał jednak do dawnego prawa francuskiego. Był swoistym połączeniem norm zaczerpniętych z prawa zwyczajowego Francji północnej, prawa rzymskiego oraz prawa okresu rewolucji. To ostatnie było szczególnie widoczne w zapisach dotyczących prawa majątkowego. Kodeks uważano za arcydzieło sztuki legislacyjnej. Został on napisany językiem zwięzłym, prostym i jasnym, co ułatwiało jego stosowanie i zrozumienie. Zawarte w nim sformułowania były dość elastyczne i umożliwiały sędziom twórczą ich interpretację w orzecznictwie. To zadecydowało o tym, że jego zapisy przetrwały do dziś.

Nawiązania do Kodeksu Napoleona

Zasięg Kodeksu Napoleona był bardzo duży, powiązany z prowadzonymi przez cesarza wojnami. Władca wprowadził go w każdym podbitym kraju jako symbol nowego porządku politycznego i prawnego. Stał się on wzorem dla kodeksu rumuńskiego z lat 1864–1865, pierwszego kodeksu włoskiego z 1865 roku, portugalskiego z 1867 roku i hiszpańskiego z 1889 roku. Na Code civil wzoruje się też wiele kodeksów z Afryki Północnej, Ameryki Południowej i Północnej oraz Bliskiego i Dalekiego Wschodu.

Sam kodeks do lat sześćdziesiątych XIX wieku nie podlegał większym zmianom, sytuacja zmieniła się w okresie III Republiki, kiedy zaczęto nowelizować indywidualistyczno‑liberalne założenia Code civil. Na przełomie XIX i XX wieku dokonano wielu nowelizacji w dziedzinie prawa osobowego i rodzinnego, a od 1945 roku działała we Francji komisja reformy kodeksu prawa cywilnego. Miała ona za zadanie opracowanie jednolitego kodeksu prawa prywatnego, obejmującego prawo cywilne i handlowe. Mimo tych zmian, trwałość Kodeksu Napoleona pokazuje jego ponadczasową wartość.

Słownik