Przeczytaj
Charakter amfoteryczny
Grupa tlenków reagująca zarówno z mocnymi kwasami, jak i z mocnymi zasadami określana jest mianem tlenków amfoterycznych (wykazują charakter amfoteryczny). AmfoterycznośćAmfoteryczność (gr. amphóteros „dwustronny”) to zdolność substancji chemicznej do reagowania zarówno z kwasami, jak i z zasadami, w wyniku czego powstają sole.
Tlenki posiadające amfoteryczne właściwości
Tlenki amfoteryczne to między innymi tlenektlenek berylu () i tlenek glinu ().
Właściwości amfoteryczne
Tlenki amfoteryczne typu ( – metal, – tlen), np. tlenek berylu ()
Reagują z mocnymi kwasamimocnymi kwasami, np. z kwasem solnym:
Przykładowo, tlenek berylu reaguje z kwasem solnym, dzięki czemu powstaje chlorek berylu i woda:
Reagują z mocnymi zasadamimocnymi zasadami, np. z wodnym roztworem wodorotlenku sodu.
W roztworze wodnym powstają sole kompleksowesole kompleksowe, w których resztach kwasowych obecne są atomy lub jony metalu pochodzące od amfoterycznego tlenku, skompleksowane odpowiednią ilością grup hydroksylowych. Liczba grup hydroksylowych zależy od liczby koordynacyjnejliczby koordynacyjnej charakterystycznej dla pierwiastka, która, w przypadku atomów pochodzących od tlenków typu , wynosi zazwyczaj 4.
Dla przykładu – tlenek berylu reaguje z wodorotlenkiem sodu i wodą, za sprawą czego powstaje tetrahydroksoberylan sodu:
Tlenki amfoteryczne typu ( – metal, – tlen), np. tlenek glinu ()
Reagują z mocnymi kwasami, np. z kwasem solnym:
Przykładowo tlenek glinu reaguje z kwasem solnym, w wyniku czego powstaje chlorek glinu i woda:
Reagują z mocnymi zasadami, np. z wodorotlenkiem sodu.
W roztworze wodnym powstają sole kompleksowe o liczbie koordynacyjnej 4 lub 6:
Dla przykładu – tlenek glinu reaguje z wodorotlenkiem sodu i wodą, w wyniku czego powstaje tetrahydroksoglinian sodu:
lub heksahydroksoglinian sodu:
Tlenek manganu()
Reaguje z mocnymi kwasami wykazując działanie utleniające, ulega redukcji do jonów ;
Tlenek manganu() reaguje z kwasem chlorowodorowym, za sprawą czego powstaje chlorek manganu(), chlor i woda:
Tlenek manganu() reaguje z kwasem siarkowym(), w wyniku czego powstaje siarczan() manganu(), tlen i woda:
Reaguje z mocnymi zasadami.
Tlenek manganu() wykazuje dosyć specyficzne właściwości amfoteryczne. Nie reaguje w warunkach normalnych ani standardowych z zasadami, jedynie stapiany ze stałym wodorotlenkiem sodu lub potasu daje odpowiednie manganiany().
Nie reaguje z wodą.
Słownik
dwuskładnikowe związki tlenu z innymi pierwiastkami, w których atomy tlenu występują na stopniu utlenienia
(gr. amphóteros „dwustronny”) właściwość niektórych indywiduów chemicznych, polegająca na zdolności do reagowania zarówno z kwasami jak i zasadami
liczba najbliższych atomów lub jonów otaczających dany atom lub jon w sieci przestrzennej kryształu albo liczba ligandów związana z atomem centralnym w związkach koordynacyjnych
sole, w których obecne są jony, z których przynajmniej jeden jest połączony za pomocą wiązań koordynacyjnych z ligandami
wodny roztwór wodorotlenku będącego silnym elektrolitem
wodny roztwór kwasu będącego silnym elektrolitem
Bibliografia
Bielański A., Podstawy chemii nieorganicznej , Warszawa .
Litwin M., Styka–Wlazło Sz., Szymońska J., To jest chemia , Warszawa .
Słownik PWN