PreadaptacjamipreadaptacjaPreadaptacjami nazywamy cechy organizmów, które stały się przydatne i zyskały nowe funkcje w nowych okolicznościach, czyli w nowych warunkach środowiska. Preadaptacja jest cechą, która może odegrać pozytywną rolę przystosowawczą w przyszłości.

Innym przykładem, na podstawie którego można wyjaśnić istotę preadaptacji, są papugi z gatunku Nestor notabilis, żyjące w Nowej Zelandii. Ptaki te charakteryzują się ostrym dziobem, służącym im początkowo do zdobywania nasion i owoców. Gdy do Nowej Zelandii sprowadzono owce, papugi Nestor notabilis za pomocą swoich ostrych dziobów zaczęły przebijać skórę owiec, by pożywić się ich tłuszczem. Silny i ostry dziób stał się zatem użyteczny w zupełnie nowej sytuacji – stanowi więc preadaptację ułatwiającą papugom Nestor notabilis przeżycie i zdobywanie pokarmu.

Czym różni się preadaptacja od adaptacji? AdaptacjaadaptacjaAdaptacja jest celowym przystosowaniem do środowiska, dzięki któremu możliwe jest przetrwanie i rozmnażanie się osobnika w danych warunkach. Preadaptacja jest zaś przystosowaniem przyszłościowym do zadania, do którego dana cecha nie została celowo wytworzona – stanowi korzystny zbieg okoliczności i zwiększa przystosowanie danego osobnika do nowych warunków środowiska.

Istnieją modyfikacje ewolucyjne polegające na przyspieszeniu lub opóźnieniu pewnych stadiów rozwojowych organizmów (jak np. stadium larwalne). Takie przypadki nazywamy heterochroniąheterochroniaheterochronią. Do tej grupy przemian należy pedomorfozapedomorfozapedomorfoza.

Pedomorfoza to zjawisko ewolucyjne polegające na przejawianiu cech form młodocianych przez osobniki dojrzałe, zdolne do rozmnażania się. Przykładem pedomorfozy jest aksolotl (należący do płazów z rodzaju Ambystoma), który nie przechodzi metamorfozy i rozmnaża się przy zachowaniu większości cech larwalnych. Aksolotl (Ambystoma mexicanum) ma skrzelaskrzelaskrzela i płetwę ogonową, a co więcej – żyje w środowisku wodnym, czym odróżnia się od swoich lądowych krewnych.

Zjawisko pedomorfozy zauważono także u traszek górskich (Triturus alpestris) żyjących na Półwyspie Apenińskim i na Bałkanach. Formy pedomorficzne tego gatunku charakteryzują się obecnością otwartej szpary skrzelowejszpara skrzelowaszpary skrzelowej oraz skrzeli zewnętrznych. Cechy te normalnie zanikają w trakcie przeobrażenia larwy w postać dorosłą.

Słownik