Wśród ścian graniastosłupa prawidłowego trójkątnego wyróżniamy dwie podstawy i trzy ściany boczne. Sumę powierzchni ścian bocznych graniastosłupa prawidłowego trójkątnego nazywamy jego powierzchnią boczną. Zatem powierzchnia boczna graniastosłupa prawidłowego trójkątnego jest sumą prostokątów, a sumę pól tych prostokątów nazywamy polem powierzchni bocznej graniastosłupa prawidłowego trójkątnego. Podstawami graniastosłupa prawidłowego trójkątnego są trójkąty równoboczne, a sumę ich pól nazywamy polem podstaw graniastosłupa prawidłowego trójkątnego.

Pole powierzchni całkowitej
Definicja: Pole powierzchni całkowitej
R1Dj0sGR63t0U

Pole powierzchni całkowitej graniastosłupa prawidłowego trójkątnego definiujemy jako sumę pól jego podstaw i pola powierzchni bocznej. Wobec tego pole powierzchni całkowitej graniastosłupa prawidłowego trójkątnego jest równe polu jego siatkisiatka graniastosłupa prawidłowego trójkątnegosiatki. Zależność tę opisuje wzór:

Ppc=2Pp+Pb=a232+3ah

gdzie h jest długością wysokości graniastosłupa prawidłowego trójkątnego, a jest długością krawędzi podstawy graniastosłupa prawidłowego trójkątnego.

Przykład 1

Obliczymy pole powierzchni całkowitej graniastosłupa prawidłowego trójkątnegograniastosłup prawidłowy trójkątnygraniastosłupa prawidłowego trójkątnego dla którego przekątna ściany bocznej ma długość 0,5 i jest nachylona do krawędzi podstawy pod kątem, którego tangens jest równy 32.

Rozwiązanie:

R16p5os9HxkP1

Niech a>0 oznacza długość krawędzi podstawy oraz h>0 długość wysokości rozważanego graniastosłupa.

Z warunków zadania mamy kolejno

tgα=FCAC,

ha=32,

h=32a.

Zastosujemy twierdzenie Pitagorasatwierdzenie Pitagorasatwierdzenie Pitagorasa do trójkąta ACF podstawiając jednocześnie zależność h=32a. Otrzymujemy kolejno

a2+34a2=14,

a2=17,

a=77.

Stąd h=2114. Możemy obliczyć pole powierzchni całkowitej naszego graniastosłupa

Ppc=a232+3ah=772·32+3·77·2114=237.

Przykład 2

O graniastosłupie prawidłowym trójkątnym wiadomo, że kosinus kąta między przekątną ściany bocznej i krawędzią podstawy wynosi 31010 oraz promień okręgu opisanego na podstawie graniastosłupa wynosi 43. Obliczymy pole powierzchni całkowitej tego graniastosłupa.

Rozwiązanie:

RILNolhBNZvlC

Niech a>0 oznacza długość krawędzi podstawy, h>0 długość wysokości oraz d>0 długość przekątnej ściany bocznej rozważanego graniastosłupa. Promień okręgu opisanego na trójkącie równobocznym stanowi 23 wysokości podstawy graniastosłupa, zatem otrzymujemy a32·23=43, czyli a=12.

Z warunków zadania mamy

cosα=ACAF,

ad=31010,

12d=31010,

d=410.

Wyliczymy teraz długość wysokości graniastosłupa. Zastosujemy twierdzenie Pitagorasa do trójkąta ACF. Otrzymujemy kolejno

d2=a2+h2,

160=144+h2,

h=4.

Możemy obliczyć pole powierzchni całkowitej naszego graniastosłupa

Ppc=a232+3ah=122·32+3·12·4=723+144.

Przykład 3

Graniastosłup prawidłowy trójkątny o objętości 243 przecięto płaszczyzną przechodzącą przez krawędź podstawy i jeden z wierzchołków drugiej podstawy, tak, że tworzy ona z płaszczyzną podstawy kąt, którego tgα=3. Obliczymy pole powierzchni całkowitej tego graniastosłupa.

R1XmPgVNcF2De

Rozwiązanie:

Niech a>0 oznacza długość krawędzi podstawy oraz h>0 długość wysokości rozważanego graniastosłupa. Z warunków zadania mamy kolejno

tgα=FCGC,

ha32=3,

h=32a.

Następnie mamy

V=a234h,

a234·32a=243,

3a338=243,

a3=64,

a=4.

Wyliczymy teraz długość wysokości graniastosłupa h=32a=6. Możemy obliczyć pole powierzchni całkowitej naszego graniastosłupa

Ppc=a232+3ah=42·32+3·4·6=83+72.

Przykład 4

W graniastosłupie prawidłowym trójkątnym sinus kąta jaki tworzy przekątna ściany bocznej z sąsiednią ścianą boczną wynosi 14. Objętość graniastosłupa jest równa 334. Obliczymy pole powierzchni całkowitej tego graniastosłupa.

Rozwiązanie:

RoACevWtIPCJk

Niech a>0 oznacza długość krawędzi podstawy, h>0 długość wysokości oraz d>0 długość przekątnej ściany bocznej rozważanego graniastosłupa. Trójkąt APF jest prostokątny. Odcinek CP=12a oraz AP=a32. Z warunków zadania mamy kolejno

sinα=APAF,

a32d=14,

d=23a.

Korzystając z twierdzenia Pitagorasa dla trójkąta ACF mamy

d2=a2+h2,

a2+h2=12a2,

h=11a.

Możemy wyliczyć długość krawędzi podstawy. Otrzymujemy

V=a234h,

a234·11a=334,

a3=1,

a=1.

Wyliczymy teraz długość wysokości graniastosłupa h=11a=11. Możemy obliczyć pole powierzchni całkowitej naszego graniastosłupa

P p c = a 2 3 2 + 3 a h = 3 2 + 3 1 11 = 3 2 + 3 11 .

Przykład 5

W graniastosłupie prawidłowym trójkątnym ABCDEF poprowadzono płaszczyznę π przechodzącą przez wysokość dolnej podstawy AP, gdzie P jest spodkiem wysokości i wierzchołek F górnej podstawy, tak, że płaszczyzna π tworzy z płaszczyzną podstawy kąt którego tangens jest równy 23. Pole przekroju graniastosłupa wyznaczonego przez płaszczyznę π jest równe 839. Obliczymy pole powierzchni całkowitej tego graniastosłupa.

Rozwiązanie:

RS5XfzqfOVUv4

Niech a>0 oznacza długość krawędzi podstawy, h>0 długość wysokości oraz d>0 długość przekątnej ściany bocznej rozważanego graniastosłupa. Trójkąt prostokątny APF jest przekrojem graniastosłupa wyznaczonym przez płaszczyznę π o przyprostokątnych AP=a32 oraz PF=h2+14a2. Z warunków zadania mamy

tgα=CFCP,

ha2=23,

h=3a.

Wiemy ponadto, że

12·a32·h2+14a2=839.

Otrzymujemy kolejno

a343a2+14a2=839

a34·a132=839,

a2398=839,

a=8.

Wyliczymy teraz długość wysokości graniastosłupa h=3a=83. Możemy obliczyć pole powierzchni całkowitej naszego graniastosłupa

Ppc=a232+3ah=82·32+3·8·83=2243.

Słownik

graniastosłup prawidłowy trójkątny
graniastosłup prawidłowy trójkątny

graniastosłup prosty, którego podstawą jest trójkąt równoboczny

siatka graniastosłupa prawidłowego trójkątnego
siatka graniastosłupa prawidłowego trójkątnego

przedstawienie graniastosłupa na płaszczyźnie, powstające poprzez “rozcięcie” niektórych jego krawędzi tak, aby dało się rozłożyć ściany na płaszczyźnie

twierdzenie Pitagorasa
twierdzenie Pitagorasa

w dowolnym trójkącie prostokątnym suma kwadratów długości przyprostokątnych jest równa kwadratowi długości przeciwprostokątnej tego trójkąta