Przeczytaj
Rozwój geologiczny Polski przyczynił się do powstania złóż surowców mineralnychsurowców mineralnych. Rudy żelaza znajdujące się na platformie wschodnioeuropejskiej powstały w prekambrze; w Polsce znajdują się na terenie Suwałk (na wyniesieniu mazursko‑suwalskim). Rudy żelaza są złożami metamorficznymi, które występują w skałach podłoża krystalicznego platformy. W okresie karbonu (paleozoik) tereny Polski porastała bujna roślinność z uwagi na panujący wilgotny i ciepły klimat. Z materii, która obumarła i była pozbawiona dostępu do tlenu, powstał węgiel kamienny. Najważniejszymi złożamizłożami węgla kamiennego występującymi na terenie Polski są te znajdujące się na terenie zapadliska śląsko‑krakowskiego, na platformie zachodnioeuropejskiej. Węgiel kamienny występuje również w Zagłębiu Lubelskim, Zagłębiu Dolnośląskim i w Sudetach. W okresie permu na przedpolu Sudetów znajdował się zbiornik morski; w wyniku akumulacji osadów okruchowych pochodzących z niszczenia gór – łupków miedzionośnych – na terenie monokliny przedsudeckiej powstały złoża miedzi. Łupki bogate są w minerał metalu, który odgrywa ważną rolę w gospodarce Polski. W okresie permu w niecce szczecińskiej powstała ropa naftowa oraz sól kamienna w środkowej części wału kujawsko‑pomorskiego.
W północno‑wschodniej krawędzi zapadliska śląsko‑krakowskiego w wyniku procesów hydrotermalnych powstały złoża rudy cynku i ołowiu w triasowych skałach węglowych. W okresie jury część Polski znajdowała się pod powierzchnią morza, a w wyniku akumulacji osadów powstały złoża żelaza, które znajdują się obecnie w obrębie monokliny śląsko–krakowskiej, w niecce łódzkiej i w otoczeniu Gór Świętokrzyskich; złoża na tych obszarach nie są już eksploatowane z uwagi na niewielką zawartość żelaza. W kenozoiku na terenie Polski powstało wiele surowców mineralnych. Na przedpolu Karpat, w zapadlisku przedkarpackim, długo utrzymywał się zbiornik morski; w wyniku intensywnego parowania osadziły się pokłady soli kamiennej, gipsu (przy udziale bakterii w gipsie powstała siarka rodzima) i anhydrytu; zaś z obumierającej materii organicznej na dnie morza powstał gaz ziemny i ropa naftowa. Wymienione złoża występują na terenie fałdowych Karpat Zewnętrznych. W trzeciorzędzie na platformie zachodnioeuropejskiej panowały warunki lądowe; w wilgotnym i ciepłym klimacie rozwinęła się bujna roślinność, a z materii organicznej nagromadzonej w obniżeniach powstał węgiel brunatny.
Słownik
wszystkie użyteczne dla człowieka składniki środowiska przyrodniczego; dzielą się na odnawialne, np. woda, lasy, energia wiatrowa, i nieodnawialne, np. surowce mineralne
w geologii regionalnej fragment skorupy ziemskiej wykazujący pewien stopień wewnętrznej jedności wynikający z budowy geologicznej i historii, wyróżniający się od sąsiednich, często oddzielony wyraźnymi uskokami
mapa tematyczna przedstawiająca występowanie skał o określonym wieku i składzie na powierzchni ziemi
Indeks dolny Encyklopedia PWN Indeks dolny koniecEncyklopedia PWN
substancje będące składnikami środowisk przyr.: skorupy ziemskiej, hydrosfery, biosfery i atmosfery, wydzielone z nich i przystosowane do wykorzystania przez określoną gałąź techniki lub określoną technologię; skały wykorzystywane przez człowieka do różnych celów gospodarczych; wyróżnia się surowce energetyczne (węgle, ropę, gaz, uran), metaliczne (rudy metali), chemiczne (sole, siarka, fosforyty) i skalne (budowlane)
Indeks dolny Encyklopedia PWN Indeks dolny koniecEncyklopedia PWN
nagromadzenie użytecznych minerałów i skał w ilości umożliwiającej podjęcie eksploatacji