Przeczytaj
Znaczenie budownictwa w wybranych państwach świata
Wśród 45 krajów, dla których istnieją dane za 2018 r., udział budownictwabudownictwa w tworzeniu PKB wynosił od 2,5% (Grecja) do 10,3% (Albania). Polska należała do grupy państw, dla których udział ten był większy niż średnia światowa (6,1%) i wynosił 7,6%. Czołowe kraje w rankingu cechowały się przeważnie małą powierzchnią, średnim poziomem rozwoju społeczno‑ekonomicznego, dużym uprzemysłowieniem, ale z niewielkimi zasobami surowców mineralnych i słabiej rozwiniętymi usługami (w tym turystyką).
Budownictwo można podzielić ze względu na rodzaj przeznaczenia
1. Budownictwo mieszkaniowe:
jednorodzinne,
wielorodzinne,
zbiorowe.
2. Budownictwo przemysłowe:
hale produkcyjne,
kominy,
magazyny,
pomieszczenia administracyjne.
3. Budownictwo komunikacyjne:
drogi kołowe,
linie kolejowe,
skrzyżowania dróg,
wiadukty,
estakady.
4. Budownictwo rolnicze:
obory,
chlewnie,
fermy drobiu,
suszarnie.
5. Budownictwo użyteczności publicznej:
szkoły,
budynki administracji publicznej,
obiekty handlowe,
obiekty gastronomiczne,
szpitale,
ośrodki zdrowia,
obiekty kulturalne,
obiekty sakralne.
![Na grafice przedstawiono znaczenie budownictwa w wybranych państwach świata, dane za 2018 rok. Albania 10,3% PKB, Kirgistan 10,1% PKB, Mołdawia 9,1% PKB, Azerbejdżan 8,6% PKB, Gruzja 8,3% PKB, Słowacja 7,9% PKB, Islandia 7,8% PKB, Polska 7,6% PKB, Estonia 7,4% PKB, Finlandia 7,3% PKB, Armenia 7,2% PKB, Czarnogóra 7% PKB, Litwa 7% PKB, Szwecja 6,8% PKB, Austria 6,7% PKB, Łotwa 6,6% PKB, Norwegia 6,5% PKB, Dania 6,3% PKB, Cypr 6,3% PKB, Wielka Brytania 6,2% PKB, Macedonia Północna 6,2% PKB, Hiszpania 6,2% PKB, Białoruś 6,2% PKB, Rumunia 6,1% PKB, Luksemburg 6,1% PKB, Kazachstan 6% PKB, Słowenia 5,7% PKB, Uzbekistan 5,6% PKB, Francja 5,6% PKB, Czechy 5,6% PKB, Serbia 5,4% PKB, Węgry 5,4% PKB, Belgia 5,4% PKB, Szwajcaria 5,3% PKB, Chorwacja 5, 2% PKB, Niemcy 5% PKB, Holandia 4,8% PKB, Bośnia i Hercegowina 4,7% PKB, Portugalia 4,3% PKB, Włochy 4,3% PKB, Bułgaria 4,2% PKB, Malta 3,6% PKB, Irlandia 2,9% PKB, Ukraina 2,7% PKB, Grecja 2,5% PKB.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/Rd5gjpTlOgwf0/1645190128/OO5yuOfGHHASxsDMlSgIXopdv60Tbsux.png)
- 1. zestaw danych:
- Lata: 2008
- Liczba osób zatrudnionych w sektorze budowlanym: 6200.4; Podpis osi wartości: (w tys. osób)
- 2. zestaw danych:
- Lata: 2009
- Liczba osób zatrudnionych w sektorze budowlanym: 6153.5; Podpis osi wartości: (w tys. osób)
- 3. zestaw danych:
- Lata: 2010
- Liczba osób zatrudnionych w sektorze budowlanym: 5567.2; Podpis osi wartości: (w tys. osób)
- 4. zestaw danych:
- Lata: 2011
- Liczba osób zatrudnionych w sektorze budowlanym: 5150.7; Podpis osi wartości: (w tys. osób)
- 5. zestaw danych:
- Lata: 2012
- Liczba osób zatrudnionych w sektorze budowlanym: 4875.3; Podpis osi wartości: (w tys. osób)
- 6. zestaw danych:
- Lata: 2013
- Liczba osób zatrudnionych w sektorze budowlanym: 4649.7; Podpis osi wartości: (w tys. osób)
- 7. zestaw danych:
- Lata: 2014
- Liczba osób zatrudnionych w sektorze budowlanym: 4708.4; Podpis osi wartości: (w tys. osób)
- 8. zestaw danych:
- Lata: 2015
- Liczba osób zatrudnionych w sektorze budowlanym: 4761.9; Podpis osi wartości: (w tys. osób)
- 9. zestaw danych:
- Lata: 2016
- Liczba osób zatrudnionych w sektorze budowlanym: 4815.5; Podpis osi wartości: (w tys. osób)
-
lata : 2008
liczba_osób_zatrudnionych_w sektorze_budowlanym : 6200.4
-
lata : 2009
liczba_osób_zatrudnionych_w sektorze_budowlanym : 6153.5
-
lata : 2010
liczba_osób_zatrudnionych_w sektorze_budowlanym : 5567.2
-
lata : 2011
liczba_osób_zatrudnionych_w sektorze_budowlanym : 5150.7
-
lata : 2012
liczba_osób_zatrudnionych_w sektorze_budowlanym : 4875.3
-
lata : 2013
liczba_osób_zatrudnionych_w sektorze_budowlanym : 4649.7
-
lata : 2014
liczba_osób_zatrudnionych_w sektorze_budowlanym : 4708.4
-
lata : 2015
liczba_osób_zatrudnionych_w sektorze_budowlanym : 4761.9
-
lata : 2016
liczba_osób_zatrudnionych_w sektorze_budowlanym : 4815.5
Rozwój budownictwa wpływa bezpośrednio na wzrost produkcji przemysłowej, m.in. w przemyśle metalurgicznym (produkcja stali zbrojeniowej), przemyśle meblarskim, przemyśle chemicznym (np. produkcja dywanów i wykładzin), przemyśle cementowym, przetwórstwie drewna czy produkcji maszyn budowlanych. W związku z tym, jeśli w budownictwie pojawia się kryzys, także i te działy gospodarki znajdują się w trudnym położeniu.
Nowe technologie w budownictwie mają na celu zapewnić dbałość o środowisko naturalne oraz oszczędne wykorzystywanie surowców poprzez:
ograniczenie negatywnego wpływu na zdrowie spowodowane zastosowaniem nieodpowiednich materiałów,
redukcję emisji zanieczyszczeń do środowiska,
odstąpienie od wykorzystywania materiałów mających negatywny wpływ na środowisko,
wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii,
korzystanie z roślinności naturalnej jako płaszcza budynku,
ograniczenie produkcji odpadów i zanieczyszczeń oraz zabezpieczenie przed negatywnym wpływem na środowisko naturalne,
zwiększenie produktywności i ochrona zdrowia pracowników i mieszkańców.
Rola budownictwa w polskiej gospodarce
Budownictwo stanowi istotny element polskiej gospodarki. Zważywszy, że w 2018 r. wartość dodana bruttowartość dodana brutto osiągnięta przez poszczególne sekcje polskiej gospodarki stanowiła ponad 88% produktu krajowego brutto, to dla samego budownictwa był to udział spory, gdyż wynosił 6,7%, czyli był wyższy niż dla rolnictwa, leśnictwa, łowiectwa i rybactwa (3,4%), choć znacznie niższy niż dla przemysłu (blisko 22%) czy handlu wraz z naprawą pojazdów samochodowych (15,4%).
- rolnictwo; Wartość: 2,2386912397193; Udział procentowy: 2,54%
- przemysł; Wartość: 21,902305138459; Udział procentowy: 24,84%
- budownictwo; Wartość: 6,6637742397948; Udział procentowy: 7,56%
- handel; Wartość: 15,439475967705; Udział procentowy: 17,51%
- transport i gospodarka magazynowa; Wartość: 6,1722817475289; Udział procentowy: 7%
- zakwaterowanie i gastronomia; Wartość: 1,1573323021203; Udział procentowy: 1,31%
- informacja i komunikacja; Wartość: 3,7357579415981; Udział procentowy: 4,24%
- działalność finansowa i ubezpieczeniowa; Wartość: 3,7940466309515; Udział procentowy: 4,3%
- obsługa rynku nieruchomości; Wartość: 4,8868249858198; Udział procentowy: 5,54%
- działalność naukowa i techniczna; Wartość: 5,175950728137; Udział procentowy: 5,87%
- administrowanie i działalność wspierająca; Wartość: 2,3008469780427; Udział procentowy: 2,61%
- administracja publiczna i obrona narodowa; Wartość: 4,8182015392741; Udział procentowy: 5,47%
- edukacja; Wartość: 4,012534897759; Udział procentowy: 4,55%
- opieka zdrowotna i pomoc społeczna; Wartość: 3,9078416207651; Udział procentowy: 4,43%
- działalność związana z kulturą; Wartość: 0,67225345204859; Udział procentowy: 0,76%
- pozostała działalność usługowa; Wartość: 1,1615766241606; Udział procentowy: 1,32%
- gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników oraz wytwarzające produkty na własne potrzeby; Wartość: 0,1178506753188; Udział procentowy: 0,13%
-
Label : rolnictwo
Value : 2,5%
-
Label : przemysł
Value : 24,8%
-
Label : budownictwo
Value : 7,6%
-
Label : handel
Value : 17,5%
-
Label : transport i gospodarka magazynowa
Value : 7%
-
Label : zakwaterowanie i gastronomia
Value : 1,3%
-
Label : informacja i komunikacja
Value : 4,2%
-
Label : działalność finansowa i ubezpieczeniowa
Value : 4,3%
-
Label : obsługa rynku nieruchomości
Value : 5,5%
-
Label : działalność naukowa i techniczna
Value : 5,9%
-
Label : administrowanie i działalność wspierająca
Value : 2,6%
-
Label : administracja publiczna i obrona narodowa
Value : 5,5%
-
Label : edukacja
Value : 4,6%
-
Label : opieka zdrowotna i pomoc społeczna
Value : 4,4%
-
Label : działalność związana z kulturą
Value : 0,8%
-
Label : pozostała działalność usługowa
Value : 1,3%
-
Label : gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników oraz wytwarzające produkty na własne potrzeby
Value : 0,1%
Czy znaczenie budownictwa w gospodarce zmienia się w Polsce? Sama wartość dodana brutto tego sektora systematycznie wzrasta. W latach 2000–2019 zaobserwowano blisko trzykrotny jej wzrost (do około 153 000 mln PLN). Z kolei udział budownictwa w tworzeniu PKB od dawna generalnie nie zmienia się i oscyluje wokół wartości 7%. Znaczy to, że sektor budowlany rozrasta się, ale w bardzo podobnym tempie co inne części gospodarki. Wejście Polski do Unii Europejskiej nie spowodowało w tym zakresie większych zmian. Widoczne na wykresie 1. niewielkie wahnięcia w procentowym udziale wynikają z reakcji budownictwa – podobnie jak innych sektorów – na cykle koniunkturalne w światowej gospodarce. Najwyższy udział był w 2011 roku i wynosił 7,7%. Rynek budowlany znajdował się wówczas w wyjątkowo dobrej kondycji, co było bezpośrednio związane ze szczytowym etapem realizacji inwestycji infrastrukturalnych finansowanych z unijnego Programu Operacyjnego „Infrastruktura i Środowisko” na lata 2007‑2013, a także z organizacją Euro 2012.
![Na wykresie w postaci licznych krzywych przedstawiono udział wybranych sekcji Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) w tworzeniu PKB w Polsce w latach 2000-2019. Ułamek jednego procenta stanowią gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników oraz wytwarzające produkty na własne potrzeby. Do 5% PKB są między innymi następujące sekcje: działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją, opieka zdrowotna i pomoc społeczna, zakwaterowanie i gastronomia, informacja i komunikacja, działalność finansowa, administrowanie i działalność wspierająca, rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. W ostatnich pięciu latach 5% PKB przekroczyła działalność profesjonalna, naukowa i techniczna, a także transport i gospodarka magazynowa. Z około 6,5% do 5% spadła w ostatnich latach obsługa rynku nieruchomości, a z około 5,5% do 5% spadła administracja publiczna i obrona narodowa, obowiązkowe zabezpieczenie społeczne. BUDOWNICTWO: w latach 2008-2010 tworzyło około 7,5% PKB. W ostatnich latach odnotowano spadek - w 2019 roku - było około 7%. Największy udział w tworzeniu PKB w latach 2000-2019 miały: handel; naprawa pojazdów samochodowych (około 16% w latach 2001-2002, w ostatnich latach spadek do wartości nieco ponad 15% w 2019 roku) oraz przemysł (wartość maksymalna przypada w roku 2016 - około 23%, spadek do wartości około 22% w 2019 roku).](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RQfgmgQroc7Hb/1645190137/1zOQT2rNQfBijlCCZ3XswT5EjSPEYAHn.png)
Zasadniczo struktura gospodarki Polski nie wykazała znaczących zmian w latach 2000‑2019. Jednakże – na podstawie linii trendów podanych na wykresie – widać wyraźnie, że rola pewnych sektorów zmniejsza się, a innych zwiększa. Znaczenie budownictwa w polskiej gospodarce tylko nieznacznie zmalało. Jest to łagodniejszy spadek niż w rolnictwie, a zwłaszcza w handlu. Sektor budowlany nie wykazuje wzrostów procentowych tak jak w przypadku działalności profesjonalno‑naukowo‑technicznej i przemyśle (chodzi tutaj głównie o przetwórstwo przemysłowe).
Opisując rolę, jaką odgrywa budownictwo w tworzeniu gospodarki narodowej, należy podkreślić, że stanowi ono ważny rynek pracy, skupiający w 2018 r. 6,1% zatrudnionych we wszystkich sektorach gospodarki (blisko milion osób). Choć oczywiście nie jest to rynek tak znaczący, jak w przypadku przemysłu, rolnictwa czy handlu. Dla porównania, w przemyśle pracowało wówczas 20,3% ogółu pracujących, w rolnictwie, leśnictwie, łowiectwie i rybactwie – 14,9%, a w handlu wraz z naprawą pojazdów samochodowych – 14,8% (tabela 2.).
W latach 2011‑2018 nieznacznie zmalało znaczenie budownictwa w ogólnym zatrudnieniu (o 0,3%). Jest to jednak niewielki spadek w porównaniu z rolnictwem (aż o 1,8%). Należy podkreślić, że budownictwo podlega silnym wahaniom udziału pracujących. Powodem tego stanu rzeczy jest znaczące rozdrobnienie firm budowlanych – duży udział małych podmiotów gospodarczych, które są podatne na zmiany koniunkturalne w gospodarce.
Rola poszczególnych działalności w tworzeniu polskiej produkcji budowlanej
W 2018 r. największy udział w produkcji budowlanej w Polsce miał dział budownictwa produkujący roboty związane z budową obiektów inżynierii lądowej i wodnejroboty związane z budową obiektów inżynierii lądowej i wodnej (około 41%). Jego podstawową działalność stanowiła budowa dróg, mostów oraz linii kolejowych (generująca łącznie 28,3% produkcji budowlano‑montażowej w Polsce). Wydatki w tym obszarze pochodziły głównie (poza koncesjonowanymi odcinkami autostrad) ze środków budżetowych i unijnych.
- realizacja projektów budowlanych związanych ze wznoszeniem budynków; Wartość: 4044958,8; Udział procentowy: 3,84%
- roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków mieszkalnych i nie mieszkalnych; Wartość: 28776431,8; Udział procentowy: 27,29%
- roboty związane z budową dróg kołowych i szynowych; Wartość: 29786455,4; Udział procentowy: 28,25%
- roboty związane z budową rurociągów; Wartość: 9474495,3; Udział procentowy: 8,99%
- roboty związane z budową pozostałych obiektów inżynierii lądowej i wodnej; Wartość: 3631483,9; Udział procentowy: 3,44%
- rozbiórka i przygotowanie terenu pod budowę; Wartość: 2478628,2; Udział procentowy: 2,35%
- wykonywanie instalacji elektrycznych; Wartość: 15991736,1; Udział procentowy: 15,17%
- wykonywanie robót budowlanych wykończeniowych; Wartość: 3317841,4; Udział procentowy: 3,15%
- pozostałe specjalistyczne roboty budowlane; Wartość: 7934428,5; Udział procentowy: 7,53%
W 2018 roku budownictwo kubaturowe (inaczej roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynkówroboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków) było silnym filarem sektora budowlanego, tylko nieznacznie ustępując budownictwu niekubaturowemu. Przyczyniło się do około 31% produkcji budowlanej w Polsce (tabela 3.).
Słownik
sekcja gospodarki obejmująca roboty ogólnobudowlane i specjalistyczne w zakresie budownictwa i prac inżynierii lądowej i wodnej, które polegają na budowie (tzn. wznoszeniu obiektu budowlanego w określonym miejscu), odbudowie, rozbudowie i nadbudowie obiektu budowlanego oraz obejmują prace polegające na przebudowie, remoncie, rozbiórce lub montażu obiektu budowlanego, włączając montaż budowli z elementów prefabrykowanych oraz konstrukcji o charakterze stałym lub tymczasowym
w skrócie PKD – umownie przyjęty, hierarchicznie usystematyzowany podział zbioru rodzajów działalności społeczno‑gospodarczej, jakie realizują jednostki (podmioty gospodarcze)
ten dział budownictwa obejmują roboty związane z budową budynków oraz obiektów inżynierii lądowej i wodnej; prowadzone są przez wykonawców posiadających specjalistyczne umiejętności i specjalny sprzęt; prace te obejmują: wbijanie pali, budowanie fundamentów, roboty betoniarskie, murarskie, kamieniarskie, montowanie i demontowanie rusztowań, wykonywanie pokryć dachowych itp.; dział ten obejmuje także montaż konstrukcji stalowych, o ile pojedyncze elementy konstrukcji nie zostały wykonane przez tę samą jednostkę, która zajmuje się ich montażem
dział budownictwa obejmujący budowę takich obiektów inżynierii lądowej i wodnej, jak: autostrady, drogi, ulice, mosty, tunele, wiadukty, estakady, drogi szynowe, płyty lotniska, porty oraz obiekty inżynierii wodnej, systemy irygacyjne, systemy kanalizacyjne, sieci wodno‑kanalizacyjne, obiekty przemysłowe, rurociągi oraz linie elektroenergetyczne, odkryte obiekty sportowe itp.
dział budownictwa obejmujący roboty ogólnobudowlane dotyczące wszystkich rodzajów budynków, budowę kompletnych budynków mieszkalnych, budynków biurowych, budynków handlowych oraz innych budynków użyteczności publicznej, budynków gospodarstw rolnych itp.
przyrost wartości dóbr w wyniku procesu produkcji – różnica pomiędzy wartością rynkową produktu lub usługi a kosztami wytworzenia; służy do obliczania wartości PKB