Ćwiczenia

W powtórkowych lekcjach skupimy się na części poświęconej pytaniom. Odnoszą się one do wielu różnych materiałów źródłowych (nie tylko tekstów oraz ilustracji, ale również map, tabel czy wykresów itp.). Przede wszystkim musisz dokładnie zapoznać się z materiałami źródłowymi, ale także zwrócić uwagę na polecenia. Poniżej przybliżamy, jak rozumieć polecenia w zadaniach różnego typu:

RAmy0nWs0M2VC
wyjaśnij twoim zadaniem jest zrekonstruowanie związku przyczynowo‑skutkowego, opisanie od początku do końca, o co chodzi i dlaczego;, scharakteryzuj należy przeanalizować genezę, przebieg oraz konsekwencje danego procesu czy zjawiska, wymieniając uczestników wydarzeń (postacie, organizacje) lub inne istotne elementy;, porównaj twoim zadaniem jest zestawienie wydarzeń, zachodzących procesów, danych itp. pod kątem występujących między nimi podobieństw oraz różnic;, rozstrzygnij w tym wypadku oczekiwana odpowiedź jest jedna: „tak” lub „nie” - oczywiście wraz z uzasadnieniem, ale bez formułowania własnych ocen;, rozważ należy tu sformułować zarówno argumenty, jak i kontrargumenty, czyli „za” i „przeciw”, wartościując słuszność danego rozumowania;, oceń to polecenie pozwala ci przedstawić własną, subiektywną opinię na temat opisywanych zjawisk i procesów;
każda przedstawiona ocena – o ile będzie dobrze uzasadniona – zostanie uznana, dlatego też kluczową rolę odgrywa umiejętność budowania argumentacji;, udowodnij w poleceniu tym zawarta jest teza, a twoim zadaniem jest stworzenia krótkiej narracji z podaniem argumentów na rzecz jej prawdziwości;, uzasadnij zadanie podobne jak powyżej, ale w tym przypadku powinno się określić sposób rozumowania, który umożliwia postawienie danej tezy;, wykaż należy tu wykazać prawdziwość lub nieprawdziwość związków przyczynowo‑skutkowych, odnoszących się do tezy; podaj, wymień, wskaż – takie polecenia występują w zadaniach półotwartych, w których jest miejsce na twoją odpowiedź; podajesz wtedy pojęcie, nazwę własną (pełną, bez skrótów), imię i nazwisko osoby itp.

Pamiętajcie, że odpowiedź musi odnosić się do źródła – błędem jest bazowanie wyłącznie na swojej wiedzy i zignorowanie podanego źródła. Chodzi bowiem o to, aby osoba odpowiadająca na pytanie umiejętnie połączyła analizę materiału źródłowego z własną wiedzą. Nie bójcie się korzystać z posiadanych informacji i zawsze odwołujcie się do podanych źródeł. Pamiętajcie również o tym, by wczytywać się w polecenia – czasem wiedza własna nie jest potrzebna, czasem tekst to tylko inspiracja, a innym razem należy połączyć wiedzę z interpretacją tekstu.

Unia Europejska

Członkowie Unii

Wspólnoty europejskie (Europejska Wspólnota Węgla i Stali, Europejska Wspólnota Energii Atomowej i Europejska Wspólnota Gospodarcza) liczyły początkowo sześć krajów członkowskich. Tworzyły je: Francja, Republika Federalna Niemiec, Włochy, Belgia, NiderlandyLuksemburg. Były to państwa założycielskie wspólnot – organizacji, na bazie których powstała. W 1973 r. doszło do ich pierwszego rozszerzenia – nowymi krajami członkowskimi zostały wówczas Wielka Brytania, Irlandia oraz Dania. W roku 1981 r. do organizacji przystąpiła Grecja, zaś w 1986 r. – HiszpaniaPortugalia. Od tego czasu do wspólnot europejskich należy 12 państw – to właśnie one przyjęły w 1992 r. Traktat z Maastricht, który ustanowił Unię Europejską.

Pierwsze rozszerzenie Unii Europejskiej nastąpiło w 1995 r. Do organizacji przystąpiły wówczas Szwecja, Finlandia oraz Austria. Liczyła ona od tego czasu 15 członków – państwa te nazywane są niekiedy „krajami starej Unii” – dla odróżnienia od tych, które przyłączyły się do niej w XXI w. Łączyły je, po pierwsze – wysoki poziom rozwoju ekonomicznego oraz, po drugie – pozostawanie poza blokiem komunistycznym w czasie zimnej wojnyzimna wojnazimnej wojny.

Do największego w historii rozszerzenia Unii Europejskiej doszło w 2004 r. Organizacja powiększyła się o 10 nowych państw (osiem z nich było krajami postkomunistycznymi). Te państwa to: Estonia, Łotwa, Litwa, Polska, Czechy, Słowacja, Słowenia, Węgry, Malta i Cypr. W 2007 r. członkami UE zostały RumuniaBułgaria, zaś w 2013 r. – Chorwacja. Państwa te nazywane są niekiedy „krajami nowej Unii”. Po wystąpieniu z UE Wielkiej Brytanii w 2020 r. organizacja ta liczy 27 państw.

Państwa kandydujące i aspirujące

Pięć państw ma współcześnie status kandydata na członka UE i prowadzi negocjacje akcesyjnenegocjacje akcesyjnenegocjacje akcesyjne. Są to: Turcja, Serbia, Czarnogóra, Macedonia Północna oraz Albania. Perspektywa członkostwa tych krajów w UE jest jednak odległa, gdyż wiąże się z koniecznością przeprowadzenia przez nie wielu reform wewnętrznych, w celu spełnienia kryteriów członkostwa w Unii, a także w związku z zakończeniem negocjacji traktatów akcesyjnychtraktat akcesyjnytraktatów akcesyjnych oraz ich ratyfikacją przez wszystkie państwa należące do organizacji.

Odrębną kategorię tworzą państwa, które nie są oficjalnymi kandydatami na członków Unii, ale aspirują do integracji z tą organizacją. Możemy wymienić tu Bośnię i Hercegowinę, Kosowo, Ukrainę oraz Gruzję. Sytuacja polityczna każdego z tych państw jest odmienna. Przykładowo, Ukraina nie kontroluje całości swojego terytorium (od 2014 r. Krym znajduje się pod rosyjską okupacją, zaś w obwodzie donieckim i ługańskim powstały prorosyjskie samozwańcze republiki), natomiast Kosowo nie jest uznawane za niepodległe państwo przez kilka krajów UE.

R1Ml4nV38Ymwg1
Mapa polityczna Europy, na której zaznaczone są: kraje „starej Unii”; Elementy: Niemcy, Francja, Włochy, Portugalia, Irlandia, Szwecja, Dania, Finlandia, Austria, Belgia, Niderlandy, Luksemburg, Grecja, Hiszpaniakraje „nowej Unii”; Elementy: Estonia, Łotwa, Litwa, Polska, Czechy, Słowacja, Słowenia, Węgru, Malta, Cypr, Bułgaria, Rumunia, Chorwacjakraje kandydujące do UE; Elementy: Turcja, Serbia, Czarnogóra, Macedonia Północna, Albaniakraje aspirujące do UE; Elementy: Bośnia i Hercegowina, Kosowo, Ukraina, Gruzja
Państwa członkowskie UE i potencjalni kandydaci
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Zasady przystąpienia do UE

Zasady te sformułowane są w Traktacie o Unii Europejskiej oraz w tzw. kryteriach kopenhaskich.

W tym pierwszym dokumencie możemy przeczytać:

Traktat o Unii Europejskiej

Art. 2

Unia opiera się na wartościach poszanowania godności osoby ludzkiej, wolności, demokracji, równości, państwa prawnego, jak również poszanowania praw człowieka, w tym praw osób należących do mniejszości. Wartości te są wspólne Państwom Członkowskim w społeczeństwie opartym na pluralizmie, niedyskryminacji, tolerancji, sprawiedliwości, solidarności oraz na równości kobiet i mężczyzn.
(…)

Art. 49

Każde państwo europejskie, które szanuje wartości, o których mowa w art. 2, i zobowiązuje się je wspierać, może złożyć wniosek o członkostwo w Unii. O wniosku tym informuje się Parlament Europejski i parlamenty narodowe. Państwo ubiegające się o członkostwo kieruje swój wniosek do Rady [UE – dop. aut.], która stanowi jednomyślnie po zasięgnięciu opinii Komisji oraz po otrzymaniu zgody Parlamentu Europejskiego, udzielonej większością głosów jego członków. Brane są pod uwagę kryteria kwalifikacji uzgodnione przez Radę Europejską.

Warunki przyjęcia i wynikające z tego przyjęcia dostosowania w Traktatach stanowiących podstawę Unii są przedmiotem umowy między Państwami Członkowskimi a Państwem ubiegającym się o członkostwo. Umowa ta podlega ratyfikacji przez wszystkie umawiające się Państwa, zgodnie z ich odpowiednimi wymogami konstytucyjnymi.

trak Źródło: Traktat o Unii Europejskiej, 7.02.1992 r., dostępny w internecie: oide.sejm.gov.pl [dostęp 28.04.2020 r.].

W rzeczywistości warunkiem przystąpienia jest również zobowiązanie kandydującego państwa do przestrzegania Europejskiej konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolnościKonwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolnościEuropejskiej konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności Rady Europy, podpisanej w Rzymie 4 listopada 1950 r.

Z kolei kryteria kopenhaskie – ustalone podczas szczytu przywódców państw UE w Kopenhadze w 1993 r. – zobowiązują państwa kandydujące do:

  • posiadania stabilnych instytucji demokratycznych, przestrzegania zasad państwa prawapaństwo prawapaństwa prawa, ochrony wolności i praw człowieka oraz zagwarantowania praw dla mniejszości narodowych;

  • posiadania gospodarki rynkowej, która byłaby w stanie sprostać konkurencji na rynku wewnętrznym UE;

  • przyjęcia zobowiązań związanych z członkostwem w UE, w tym do przyjęcia zasad „unii politycznej oraz Unii Gospodarczej i Walutowej”;

  • zdolności do implementacji zasad prawa wspólnotowego w ramach prawa krajowego.

Ciekawostka

Językami urzędowymijęzyk urzędowyJęzykami urzędowymi Unii Europejskiej są wszystkie oficjalne języki państw członkowskich: bułgarski, angielski, chorwacki, czeski, duński, estoński, fiński, francuski, grecki, hiszpański, irlandzki, litewski, łotewski, maltański, niderlandzki, niemiecki, polski, portugalski, rumuński, słowacki, słoweński, szwedzki, węgierski i włoski. Są one oficjalnymi językami urzędów i instytucji oraz dokumentów UE.

Zasady wystąpienia z Unii Europejskiej

Prawo wspólnotowe obowiązujące do czasu wejścia w życie traktatu lizbońskiego (grudzień 2009 r.) nie poruszało zagadnienia wystąpienia z UE. Do tamtej pory w tej kwestii można było się odwołać do zasad prawa międzynarodowego – do konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów z 23 maja 1969 r. (art. 56 ust. 1). Wystąpienie z UE było zatem możliwe jedynie za zgodą wszystkich państw członkowskich. Dopiero w czasie posiedzeń Konwentu Europejskiego szukano rozwiązania tego problemu właściwego dla Unii, które zostało po raz pierwszy przedstawione w projekcie traktatu ustanawiającego Konstytucję dla Europy. W traktacie lizbońskim problem ten został uregulowany przez prawo państwa członkowskiego do jednostronnego zerwania umowy z UE bez żadnych sankcji prawnych czy finansowych.

Jedynym państwem, które wystąpiło ze struktur Unii Europejskiej, była Wielka Brytania.

Słownik

język urzędowy
język urzędowy

język objęty wyjątkowym statusem prawnym na terenie danego państwa bądź regionu administracyjnego

Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności
Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności

przyjęty w 1950 r. z inicjatywy Rady Europy międzynarodowy traktat, zobowiązujący państwa europejskie do przestrzegania praw człowieka i ustanawiający Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu

negocjacje akcesyjne
negocjacje akcesyjne

proces ustalania zasad przystąpienia danego państwa do Unii Europejskiej, prowadzący do przyjęcia traktatu akcesyjnego

traktat akcesyjny
traktat akcesyjny

umowa międzynarodowa, na podstawie której dane państwo przystępuje do Unii Europejskiej i która określa zasady akcesji – zawierany jest on przez państwo kandydujące ze wszystkimi państwami członkowskimi UE

państwo prawa
państwo prawa

koncepcja państwa, w którym obowiązujące prawo ma pozycję nadrzędną; wiąże rządzących i wyznacza zakres ich kompetencji, a obywatelom gwarantuje prawa i wolności

zimna wojna
zimna wojna

okres powojennej (1946–1989) politycznej, wojskowej i ideologicznej rywalizacji między USA i ZSRS oraz blokami państw skupionych wokół każdego z tych mocarstw