Ćwiczenia

W powtórkowych lekcjach skupimy się na części poświęconej pytaniom. Odnoszą się one do wielu różnych materiałów źródłowych (nie tylko tekstów oraz ilustracji, ale również map, tabel, wykresów itp.). Przede wszystkim musisz dokładnie zapoznać się z materiałami źródłowymi, ale także zwrócić uwagę na polecenia. Poniżej przybliżamy, jak rozumieć polecenia w zadaniach różnego typu:

Pamiętajcie, że odpowiedź musi odnosić się do źródła – błędem jest bazowanie wyłącznie na swojej wiedzy i zignorowanie podanego materiału. Chodzi bowiem o to, aby osoba odpowiadająca na pytanie umiejętnie połączyła analizę tekstu źródłowego z własną wiedzą. Nie bójcie się korzystać z posiadanych informacji i zawsze odwołujcie się do podanych źródeł. Pamiętajcie również o tym, by wczytywać się w polecenia – czasem wiedza własna nie jest potrzebna, czasem tekst to tylko inspiracja, a innym razem należy połączyć wiedzę z jego interpretacją.

System ochrony praw człowieka w ramach działań organizacji pozarządowych

W pracach Rady Praw Człowieka ONZONZONZ, a także w działaniach odpowiednich instytucji Rady Europy, OBWEOBWEOBWE i UE mają prawo uczestniczyć przedstawiciele organizacji pozarządowych zajmujących się prawami człowieka. Poniżej wymieniono najważniejsze z nich.

Amnesty International

R15uZC4pfha6u1

Grafika przedstawia logo Amnesty International. Na żółtym tle widnieje nazwa, a po jej prawej stronie paląca się świeca owinięta drutem kolczastym.

Amnesty International została założona w 1961 r. przez brytyjskiego prawnika Petera Benensona. Obecnie działa w około 150 krajach, a jej sekretariat mieści się w Londynie. Organizacja za swoją działalność otrzymała w 1977 r. Pokojową Nagrodę Nobla.

Do jej zadań statutowych należą działania skierowane przeciw:

• więzieniu i bezprawnemu przetrzymywaniu „więźniów sumienia” – osób pozbawionych wolności z powodu przekonań, pochodzenia etnicznego, płci, koloru skóry, języka, pochodzenia narodowego lub społecznego;

• nieuczciwym i niesprawiedliwym procesom sądowym więźniów politycznych;

• stosowaniu kary śmierci, tortur i innych form okrutnego traktowania więźniów; pozasądowym egzekucjom.

Formy działania podejmowane przez Amnesty International:

• prowadzenie monitoringu przy pomocy grup wolontariuszy, służącego ocenie sytuacji przestrzegania praw człowiekaprawa człowiekapraw człowieka w poszczególnych państwach;

• organizowanie kampanii medialnych w celu upublicznienia informacji o przypadkach naruszeń praw człowieka przez dane państwo;

• organizowanie kampanii medialnych popularyzujących wiedzę o zakresie działań organizacji i zagadnieniach związanych z ochroną praw człowieka;

• prowadzenie tzw. pilnych akcji – organizowanie akcji wysyłania listów w przypadku szczególnie rażących naruszeń praw człowieka;

• tworzenie i publikowanie corocznych raportów o stanie przestrzegania praw człowieka na świecie.

Amnesty International protestowała na przykład, kiedy w Chinach wydano wyrok śmierci na niezrównoważonego psychicznie człowieka, mającego podwójne obywatelstwo: brytyjskie i polskie.

Komitety Helsińskie

RP1fOIJiebURv1

Grafika przedstawia logo Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka. Po lewej stronie widnieje skrótowiec HR, a po jego prawej napis Helsińska Fundacja Praw Człowieka.

Powstały spontanicznie po przyjęciu Aktu końcowego KBWE w Helsinkach. Ich istnienie usankcjonował Dokument spotkania kopenhaskiego gwarantujący prawo każdej osobie do „badania i dyskutowania sprawy przestrzegania praw człowieka”. Komitety podjęły w krajach KBWE monitoring działań władz z punktu widzenia ich zgodności z przyjętymi zobowiązaniami państw‑sygnatariuszy w dziedzinie realizacji praw człowieka. Przedkładały sprawozdania na temat przestrzegania praw człowieka w danym kraju podczas odbywających się co dwa lata przeglądowych konferencji KBWE, tym samym informując o tym światową opinię publiczną. W krajach Europy Środkowej i Wschodniej do końca lat 80. XX w. Komitety funkcjonowały nielegalnie, gromadziły dowody łamania praw człowieka i zawiadamiały o tym opinię publiczną.

W Polsce w połowie lat 70. XX w. działała Komisja Helsińska przy Komitecie Samoobrony Społecznej „KOR”, a od 1982 r., również nielegalnie, Komitet Helsiński. Po 1989 r. Komitet rozpoczął jawną działalność i założył Helsińską Fundację Praw Człowieka.

Human Rights Watch

R1DI7RCtzFSSy1

Grafika przedstawia logo Human Rights Watch. Na błękitnym tle widnieje w trzech rzędach napis Human Rights Watch.

Ta organizacja pozarządowa powstała w 1978 r. w związku z realizacją postanowień KBWE. Jej siedziba mieści się w Nowym Jorku. Zajmuje się monitorowaniem przestrzegania praw człowieka w różnych regionach świata.

Główne zagadnienia będące przedmiotem jej działań to:

• obrona wolności słowa i przekonań;

• zapewnienie oskarżonym prawa do uczciwego procesu i, w razie potrzeby, azylu;

• przeciwdziałanie zabójstwom politycznym i stosowaniu tortur;

• ochrona praw kobiet i dzieci.

Formą działania organizacji jest podejmowanie misji śledczych oraz sporządzanie i publikowanie raportów.

Międzynarodowy Ruch Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca

R1Cv8db3OmWvI1

Grafika przedstawia flagę Międzynarodowego Komitetu Czerwonego Krzyża. W okręg wpisany jest czerwony krzyż i napis Comitete International Geneve. Pod okręgiem skrótowiec ICRC.

Jest to ruch międzynarodowy składający się z kilkunastu niezależnych od siebie organizacji, ale połączonych wspólnym statutem, zasadami, celami i symbolami. Głównym organem koordynującym jest Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża (ICRC), który może składać skargi do Komitetu Praw Człowieka ONZ czy Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.

Główne zagadnienia będące przedmiotem działań Międzynarodowego Ruchu Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca to:

• działania na rzecz poszanowania osoby ludzkiej, szczególnie podczas konfliktów zbrojnych;

• w czasie pokoju – pomoc ofiarom klęsk żywiołowych, wypadków i epidemii;

• w czasie wojny – opieka nad chorymi, jeńcami i rannymi;

• budowanie poczucia solidarności z osobami potrzebującymi pomocy i ochrony;

• ochrona życia i zdrowia.

Zasadami, którymi organizacja kieruje się, są:

• humanitaryzm;

• niezależność;

• dobrowolność;

• bezstronność;

• neutralność;

• jedność;

• powszechność.

Organizacja została założona przez Henriego Dunanta w 1863 r.

Obecnie w skład Międzynarodowego Ruchu Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca, obok Międzynarodowego Komitetu Czerwonego Krzyża, wchodzą:

1. Międzynarodowa Federacja Towarzystw Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca;

2. Stowarzyszenia krajowe Czerwonego Krzyża;

3. Stowarzyszenia krajowe Czerwonego Półksiężyca (państwa muzułmańskie);

4. Stowarzyszenie krajowe Czerwonej Gwiazdy Dawidowej (Izrael).

Prezesem Międzynarodowej Federacji Stowarzyszeń Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca jest obecnie (2020 r.) Francesco Rocca.

Freedom House

R16ksrgFWegZJ1

Grafika przedstawia logo Freedom House. Po lewej stronie jest symbol znicza, a po prawej napis Freedom House.

Organizacja założona w roku 1941 przez Eleonorę Roosevelt i Wendella Willkiego jako pozarządowa organizacja non‑profit. Jej głównym celem jest monitorowanie naruszenia wolności wypowiedzi na całym świecie oraz prowadzenie kampanii w obronie dziennikarzy oraz obrońców praw człowieka. Obecnie działa przeciw naruszeniom praw człowieka na Kubie, w Iranie, Korei Północnej czy Chinach.

Jednym z podstawowych działań Freedom House jest coroczne publikowanie raportu demokracji i wolności Freedom in the WorldRaport Freedom in the WorldFreedom in the World. Przy jego opracowywaniu organizacja bierze pod uwagę stan respektowania praw politycznych i wolności obywatelskich. Jest on publikowany od 1972 r.

Prezesem Freedom House jest Michael J. Abramowitz, a organizacja ma swoje biuro również w Warszawie.

Reporterzy bez Granic

R1PGqTDEtAs7x1

Grafika przedstawia logo Reporters Sans Frontiers. Skłąda się on z napisu czarnymi literami Reporters Sans Frontiers.Pod nim widnieje na bordowym tle napis Pour La Liberte de la Presse.

Organizacja pozarządowaorganizacja pozarządowaOrganizacja pozarządowa założona w 1985 r., której celem jest propagowanie wolności prasy na całym świecie. Koncentruje się na walce o zniesienie cenzury i wolność prasy. Monitoruje naruszenia wolności wypowiedzi i prowadzi w tej kwestii kampanie społeczne. Ponadto niesie pomoc dziennikarzom mającym problemy z powodu aktywności zawodowej (aresztowanym, prześladowanym czy więzionym z tego powodu) oraz działa na rzecz bezpieczeństwa reporterów pracujących w strefach konfliktów.

Od 2012 r. sekretarzem generalnym organizacji jest Christophe Deloire.

Słownik