Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Pod względem czynnościowym układ nerwowy dzieli się na somatyczny i autonomicznyautonomiczny układ nerwowyautonomiczny. Somatyczny układ nerwowy stanowi część układu obwodowego, składającego się z 12 par nerwów czaszkowychnerwy czaszkowenerwów czaszkowych oraz 31 par nerwów rdzeniowychnerwy rdzeniowenerwów rdzeniowych.

Somatyczny układ nerwowy odbiera za pośrednictwem narządów zmysłów bodźce ze środowiska zewnętrznego i umożliwia reakcję na nie, kierując przy udziale mózgowia pracą mięśni szkieletowych. Odpowiada więc za zależne od naszej woli ruchy ciała i utrzymanie postawy w trójwymiarowej przestrzeni.

Włókna nerwowe układu somatycznego odpowiadają za przekazywanie informacji między narządami zmysłów a centralnym układem nerwowym (CUN), czyli mózgowiem i rdzeniem kręgowym, a następnie mięśniami szkieletowymi.

bg‑red

Somatyczne nerwy czuciowe

RRN7zUGDRfAaK1
Odebrane przez receptory informacje czuciowe przesyłane są za pośrednictwem somatycznych neuronów czuciowych do centralnego układu nerwowego (ośrodków w rdzeniu kręgowym), a stąd do ośrodków kory mózgowej, gdzie są analizowane i interpretowane.
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
bg‑red

Somatyczne nerwy ruchowe

RziMHZwZSvUFT1
Informacja z kory mózgowej, stanowiąca odpowiedź na przyjęty bodziec, jest przesyłana do rdzenia kręgowego, a stąd somatycznym nerwem ruchowym do włókien mięśni szkieletowych.
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Rola układu somatycznego polega na odbieraniu bodźców zmysłowych z pięciu zmysłów (wzroku, słuchu, równowagi, smaku i dotyku), regulacji pracy mięśni szkieletowych oraz kierowaniu ruchami celowymi i zamierzonymi.

Słownik

autonomiczny układ nerwowy
autonomiczny układ nerwowy

reguluje i koordynuje funkcjonowanie narządów wewnętrznych; dzieli się na układ współczulny i przywspółczulny

efektor
efektor

narząd wykonawczy w organizmie (najczęściej komórka mięśniowa lub gruczołowa), stanowiący końcową część łuku odruchowego

interneurony (neurony mieszane, asocjacyjne, kojarzeniowe)
interneurony (neurony mieszane, asocjacyjne, kojarzeniowe)

stanowią ogniwo pośrednie między neuronami czuciowymi i ruchowymi oraz innymi nerwami mieszanymi; składają się zarówno z włókien czuciowych, jak i ruchowych; mogą też zawierać tylko jedne z nich

łuk odruchowy
łuk odruchowy

droga impulsu nerwowego od receptora do efektora

nerwy czaszkowe
nerwy czaszkowe

dwanaście par nerwów rozpoczynających się w obszarze mózgowia i przebiegających głównie w obrębie głowy; wraz z nerwami rdzeniowymi wchodzą w skład obwodowego układu nerwowego

nerwy rdzeniowe
nerwy rdzeniowe

trzydzieści jeden par nerwów odchodzących metamerycznie od rdzenia kręgowego; wraz z nerwami czaszkowymi tworzą obwodowy układ nerwowy

neurony czuciowe (doprowadzające, aferentne, czuciowe)
neurony czuciowe (doprowadzające, aferentne, czuciowe)

przebiegają w kierunku dośrodkowym, przewodząc impulsy nerwowe powstałe w receptorach narządów odbiorczych (wzroku, słuchu, smaku, bólu, dotyku) do centralnego układu nerwowego

neurony ruchowe (odprowadzające, eferentne, ruchowe)
neurony ruchowe (odprowadzające, eferentne, ruchowe)

przebiegają w kierunku odśrodkowym, przewodząc informacje z centralnego układu nerwowego do narządów wykonawczych: mięśni i gruczołów