Ćwiczenia

W powtórkowych lekcjach skupimy się na części poświęconej pytaniom. Odnoszą się one do wielu różnych materiałów źródłowych (nie tylko tekstów oraz ilustracji, ale również map, tabel czy wykresów itp.). Przede wszystkim musisz dokładnie zapoznać się z materiałami źródłowymi, ale także zwrócić uwagę na polecenia. Poniżej przybliżamy, jak rozumieć polecenia w zadaniach różnego typu:

Pamiętajcie, że odpowiedź musi odnosić się do źródła – błędem jest bazowanie wyłącznie na swojej wiedzy i zignorowanie podanego źródła. Chodzi bowiem o to, aby osoba odpowiadająca na pytanie umiejętnie połączyła analizę materiału źródłowego z własną wiedzą. Nie bójcie się korzystać z posiadanych informacji i zawsze odwołujcie się do podanych źródeł. Pamiętajcie również o tym, by wczytywać się w polecenia – czasem wiedza własna nie jest potrzebna, czasem tekst to tylko inspiracja, a innym razem należy połączyć wiedzę z interpretacją tekstu.

Koncepcje związane ze zjednoczeniem Europy pojawiały się już w starożytności, np. u filozofów greckich czy w Rzymie (utożsamianie Europy z Imperium Romanum). W średniowieczu ambicje związane ze zjednoczeniem państw kontynentu mieli cesarze rzymscy narodu niemieckiego (np. Otton III). Pisał o tym św. Tomasz z Akwinu, który chciał pokojowego współistnienia narodów, czy kilka wieków później Immanuel Kant, który proponował „Projekt wiecznego pokoju”. Także Napoleon Bonaparte zamierzał odbudować Cesarstwo rzymskie ze stolicą w Paryżu. Jednak dopiero wiek XX przyniósł realizację tych idei na większą skalę.

Paneuropejska koncepcja integracji europejskiej

R1UOgO8zvClEf1

Zdjęcie przedstawia młodego mężczyznę o pociągłej twarzy. Mężczyzna ma wysokie czoło, ciemne, gęste brwi, prosty nos. Jego włosy są ciemne, krótko ostrzyżone. Mężczyzna ubrany jest w  garnitur, koszulę i krawat.

Koncepcję Unii Paneuropejskiej – ustanowienie Stanów Zjednoczonych Europy – stworzył Richard Coudenhove‑KalergiRichard Coudenhove‑KalergiRichard Coudenhove‑Kalergi. Celem jej zwolenników było promowanie integracji europejskiej dla zapewnienia pokoju i współpracy przez utworzenie europejskiej organizacji ponadpaństwowej o charakterze federacyjnym na wzór kantonów szwajcarskich. W ten sposób wyłoniła się idea powołania Stanów Zjednoczonych Europy. Apogeum wpływów tej koncepcji przypada na lata 20. XX w., kiedy to powstał Ruch Paneuropejski (1923 r.), którego celem było stworzenie europejskiego organizmu ponadpaństwowego o charakterze federacyjnym. Wpłynęła ona silnie na powojenne koncepcje federacyjne, a zwłaszcza na Ruch Europejski, powstały jako pozarządowa międzynarodowa organizacja w 1948 r. w Hadze. Z tej ostatniej inicjatywy wyrosła Rada Europy oraz Europejska konwencja praw człowieka i podstawowych wolności. Długofalowym celem Ruchu było utworzenie Unii Europejskiej z parlamentem i rządem, a także budowanie świadomości europejskiej na drodze współpracy zarówno rządowej, jak i pozarządowej.

Federacyjna koncepcja integracji europejskiej

RJKyn3WkAibkJ1

Zdjęcie przedstawia twarz starszego mężczyzny. Mężczyzna jest tęgi, ukazany jest wyraźnie zarysowany drugi podbródek. Mężczyzna ma duży nos, głęboko osadzone oczy. Ubrany jest w garnitur, koszulę. Pod szyją ma muchę. Na głowie melonik.

Celem integracji miało być utworzenie federacji na wzór USA. Przemówienie Winstona ChurchillaWinston ChaurchillWinstona Churchilla (premier Zjednoczonego Królestwa w latach 1940–1945) w Zurychu w 1946 r. o utworzeniu Stanów Zjednoczonej Europy stało się odniesieniem dla ruchu federacyjnego (jego zwolennikami byli m.in. Paul‑Henri SpaakPaul‑Henri SpaakPaul‑Henri Spaak i Konrad Adenauer). Federacja ta miała być ponadnarodowym państwem związkowym, w której państwa wyrzekną się części suwerennościsuwerennośćsuwerenności na rzecz ponadnarodowych instytucji, takich jak silny europejski rząd i parlament europejski składający się z przedstawicieli parlamentów krajowych. Rząd ponosiłby polityczną odpowiedzialność przed parlamentem. Zjednoczona Europa miałaby się opierać na dialogu oraz na uzupełnianiu się uprawnień władz lokalnych, regionalnych i krajowych. Obecny Komitet Regionów jest przykładem realizacji postulatów przedstawicieli tego nurtu, gdyż dzięki niemu integracja odbywa się na trzech poziomach: unijnym, państwowym i regionalnym.

RPvXlvWeJrbOH1

Zdjęcie przedstawia twarz starszego mężczyzny. Znajduje się na niej wiele zmarszczek. Twarz jest pociągła, oczy zapadnięte, nos długi. Mężczyzna ma rzadkie, proste włosy, zaczesane do tyłu. Ubrany jest w garnitur, koszulę i krawat.

Z nurtu federacyjnego wyłoniły się dwie koncepcje integracji europejskiej: konstytucjonalna oraz funkcjonalistyczna.

Konstytucjonalna koncepcja integracji europejskiej

Koncepcja zakłada utworzenie europejskiego państwa o ustroju federalnym, ustanowionym i zagwarantowanym w konstytucji. Z upływem czasu miał powstać wspólny dla wszystkich państw członkowskich rząd odpowiedzialny przed parlamentem. Unia państw europejskich działałaby w ramach ONZONZONZ jako organizacja regionalna. Miała być otwarta dla wszystkich państw europejskich, które wyrzekną się siły jako sposobu rozwiązywania konfliktów i będą zawsze kierować się regulacjami konstytucyjnymi. Ruch konstytucjonalistów wyłonił się z nurtu federacyjnego (zwolennikami byli m.in. Paul van ZeelandPaul van ZeelandPaul van Zeeland i Winston Churchill).

Funkcjonalistyczna koncepcja integracji europejskiej

Wywodziła się z federacyjnej koncepcji integracji i miała na celu nawiązanie przede wszystkim ścisłej współpracy ekonomicznej. Z czasem integracja ta miała przeobrazić się we współpracę polityczną. Jej zwolennicy nie wskazywali, kiedy państwa członkowskie powinny się zrzec części swojej suwerenności na rzecz ponadnarodowych instytucji. Jedynym wyznacznikiem miało być doświadczenie, a proces jednoczenia powinien być samorzutny i apolityczny. Idea federacyjna i funkcjonalistyczna są zbliżone do siebie, jednak różni je to, że u funkcjonalistów obiektywna konieczność wywołana integracją w sferze ekonomicznej miała sprawić, że państwa narodowe przekażą swoje kompetencje organom ponadnarodowym. To właśnie zwolennicy idei funkcjonalizmu doprowadzili do utworzenia Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali 18 kwietnia 1951 r.

R85un5aZw8v8o

Zdjęcie przedstawia pomnik. To stojące w półkolu postacie czterech mężczyzn w garniturach.

Pomnik Hołd dla ojców – założycieli Europy stojący pod domem Schumana w Scy‑Chazelles. Są na nim przedstawieni od lewej: Alcide De GasperiAlcide de GasperaiAlcide De Gasperi, Robert SchumanRobert SzumanRobert Schuman, Jean MonnetJean MonnetJean Monnet, Konrad AdenauerKonrad AdenauerKonrad Adenauer.

Unionistyczna koncepcja integracji europejskiej

Twórcy tej koncepcji sprzeciwiali się ścisłej współpracy ponadnarodowej i byli zwolennikami utworzenia parlamentu europejskiego jedynie jako organu koordynującego współpracę, niemogącego podjąć żadnych decyzji na szczeblu ponadpaństwowym. Oprócz tego planowano powołanie Rady Ministrów jako organu jedynie doradczego z ograniczonymi kompetencjami. Wedle tej koncepcji współpraca gospodarcza miała odbywać się w ramach Organizacji Współpracy Gospodarczej w Europie, a sprawy obronności miały pozostać jedynie w gestii NATONATONATO.

Zwolennikami koncepcji unionistycznej byli głównie Brytyjczycy (np. Clement AttleeClement AttleeClement Attlee, Ernest BevinErnest BevinErnest Bevin).

R2pDSWAIR2Zf8

Zdjęcie przedstawia dwóch starszych mężczyzn w garniturach siedzących przy biurku. Na biurku leżą rozłożone papiery, stoją dwa telefony i dwa mikrofony.

Konfederacyjna koncepcja integracji europejskiej – Europa ojczyzn

RiJegafihftEp1

Zdjęcie przedstawia dwóch mężczyzn w mundurach wojskowych. Po lewej stronie stoi odwrócony prawym profilem do widza Winston Churchill. Stojący po prawej stronie Charles de Gaulle przygląda się mu.

Zwolennicy tej koncepcji opowiadali się za współpracą państw jedynie na płaszczyźnie międzynarodowej, a nie ponadnarodowej. Powstać miała konfederacja – związek państw członkowskich zachowujących znacznie większy zakres autonomii. Miało to być podstawą integracji europejskiej.

Nurt ten, określany także jako koncepcja Europy ojczyzn, rozwijał już od 1940 r. Charles de GaulleCharles de GaulleCharles de Gaulle. Również papież Pius XIIPius XII (Eugenio Pacelli)papież Pius XII poparł koncepcję konfederacyjną, ograniczając liczbę jej członków do państw katolickich w Europie.

Słownik